Covid salgınının çözümü ‘hibrit bağışıklık’ mı?

Aşılar yaygınlaştıktan kısa süre sonra, araştırmacılar daha önce Covid’e yakalanıp iyileşen kişilerin gösterdiği benzersiz bağışıklık tepkisini fark etmeye başladı. ABD’de Pennsylvania Üniversitesi’nden immünolog Rishi Goel, “Bu kişilerde antikorların, yalnızca iki doz aşıdan elde edilene oranla astronomik seviyelere ulaştığını gördük” diyor. Bilim insanları doğal enfeksiyon artı aşılardan gelen bağışıklığı  ‘hibrit’ olarak adlandırıyor. Hibrit bağışıklığı olan kişiler üzerinde yapılan ilk araştırmalar, kanın antikor içeren kısmı olan serumlarının, bağışıklıktan kaçan mutasyonları nötralize etmede “saf” olanlara kıyasla çok daha iyi olduğunu buldu. En son çalışmalar, hibrit bağışıklığın, en azından kısmen, bellek B adı verilen bağışıklık hücrelerinden kaynaklandığını öne sürüyor. Enfeksiyon veya aşılamadan sonra üretilen antikorların büyük kısmı, plazmablast adı verilen kısa ömürlü hücrelerden geliyor ve bu hücreler kaçınılmaz olarak yol olduğunda antikor seviyeleri düşüyor. Plazmablastlar yok olduğunda, ana antikor kaynağı, enfeksiyon veya aşılama tarafından tetiklenen çok daha nadir bellek B hücreleri oluyor. Rockefeller Üniversitesi immünologlarından Michel Nussenzweig, bu uzun ömürlü hücrelerin bazılarının plazmablastlardan daha kaliteli antikorlar ürettiğini söylüyor. Bunun nedeni, lenf düğümleri adı verilen organlarda evrimleşerek, zamanla spike proteine daha sıkı bağlanmalarına yardımcı olan mutasyonlar kazanmaları. Covid’ten iyileşenler virüse yeniden maruz kaldıklarında, bu hücreler çoğalıyor ve son derece güçlü antikorlar üretiyorlar. Bu şekilde, daha önce enfekte olmuş bir kişide ilk aşı dozu, daha önce hiç Covid geçirmemiş bir kişide ikinci dozla aynı işi yapıyor. Enfeksiyon tarafından tetiklenen bellek B hücreleri ile aşılama sonrası tetiklenen bellek B hücreleri ile bunların ürettiği antikorlar arasında ‘kalite’ farkı var. Doğal enfeksiyon, sonraki bir yıl boyunca varyantlara karşı değişmeye devam eden antikorları tetiklerken, aşılama ile ortaya çıkanların çoğu, ikinci dozdan sonraki haftalarda değişmeyi bıraktı. Enfeksiyondan sonra gelişen bellek B hücrelerinin, Beta ve Delta gibi bağışıklıktan kaçan varyantları bloke eden antikorlar üretme olasılığı, aşılamadan gelenlere göre daha yüksek çıktı. Ayrı bir çalışma, mRNA aşılamasına kıyasla enfeksiyonun, varyantları daha eşit şekilde tanıyan bir antikor havuzuna yol açtığını buldu. Araştırmacılar ayrıca, hibrit bağışıklığı olan kişilerin, yedi aya kadar hiç enfekte olmamış kişilere kıyasla sürekli olarak daha yüksek antikor seviyeleri ürettiği ortaya çıktı. Hibrit bağışıklığı olan kişilerde antikor seviyeleri de daha dengeli. İmmünologlar “Enfekte olmuş ve ardından aşılanmış kişilerin iyi bir yanıt alması şaşırtıcı değil” diyor. “Yarışa üç-dört ay önce başlayan birini şimdi yarışa başlayan biriyle karşılaştırıyoruz.” Pennsylvania Üniversitesi’nden immünolog John Wherry ve meslektaşları, aşılamadan altı ay sonra bile bellek B hücrelerinin sayıca artmaya devam ettiğini ve varyantları nötralize etmek için daha fazla kapasite geliştirdiğine dair işaretler buldu. Aşılama sonrası antikor seviyeleri düştü, ancak bu hücreler tekrar virüsle karşılaştığında antikor üretmeye başladı.

Güçlendirici faydaları