Marc Santora / New York Times
Ukrayna ordusu doğu Ukrayna'da son yılların en hızlı toprak kaybını yaşıyor. Birkaç bin Kuzey Koreli askerin Rusya'ya akın etmesi, Avrupa'da nesiller boyunca yaşanan en vahşi savaşa öngörülemez yeni bir boyut kattı. Ve Rus bombardımanları (sadece Ekim ayında başkent Kiev'e yönelik 20 gece süren insansız hava aracı saldırıları da dahil olmak üzere) sivil kayıp sayısını her geçen gün artırıyor. Bu zor koşullarda Ukrayna, Beyaz Saray'ı kimin kazanacağına bağlı olarak ülkenin gidişatını derinden farklı şekillerde şekillendireceği neredeyse kesin olan salı günkü ABD seçimlerine hazırlanıyor. Cumhuriyetçilerin adayı eski Başkan Donald Trump ve Demokratların adayı Başkan Yardımcısı Kamala Harris, ABD'nin savaştaki ve uzun süredir Rus saldırganlığına karşı bir kalkan görevi gören NATO askeri ittifakındaki rolüne ilişkin birbiriyle taban tabana zıt görüşler dile getirdiler.
'Desteğini azaltacağını söylediğini duymadım'
Başlıca askeri destekçilerinin desteğini tehlikeye atabilecek zehirli partizan savaşlardan uzak durmak isteyen Ukraynalı yetkililer, her iki kampa da hitap edebilecek farklı argümanlar sunmanın yollarını arıyor. Trump'ın daha göreve gelmeden savaşı sona erdirecek bir anlaşmaya aracılık edebileceği iddiası ve Ukrayna hakkında sık sık dile getirdiği karamsar görüşleri (hatta Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'yi savaşı başlatmakla suçlamıştı), askeri desteği keserek Ukraynalıları kötü bir anlaşmaya zorlayacağı endişelerini körükledi. Neredeyse her basın toplantısında Trump'ın kazanma ihtimali sorulan Zelenskiy, geçen hafta İzlanda'da gazetecilere verdiği demeçte “tüm risklerin farkında olduğunu” söyleyerek "Trump çok konuşuyor ama Ukrayna'ya desteği azaltacağını söylediğini duymadım" dedi.
Zelenskiy aynı zamanda ABD'nin askeri desteğini kaybetmenin vahim sonuçları konusunda da yanılsamaya kapılmıyor. Güney Kore yayın kuruluşu KBS'ye verdiği demeçte "Eğer bu destek zayıflarsa, Rusya daha fazla toprak ele geçirecek ve bu savaşı kazanmamızı engelleyecektir. Gerçek bu" dedi. Zelenskiy, ülkesinin trilyonlarca ABD doları değerinde kritik metaller de dahil olmak üzere doğal kaynaklar açısından zengin olması nedeniyle Ukrayna'nın savunmasına yardım etmenin ABD'nin ekonomik çıkarlarına uygun olduğunu vurgularken, Ukrayna açıkça Trump'ın dış politikaya yönelik iyi belgelenmiş işlemsel yaklaşımına hitap etmenin yollarını arıyor.
Rusya Ukrayna'nın kaynaklarını yağmalıyor
Kanadalı danışmanlık şirketi SecDev, 2022 yılında Ukrayna'nın kömür, gaz ve petrol dahil tüm maden kaynaklarının tam değerini 26 trilyon dolar olarak tahmin etti. Dünya titanyum rezervlerinin yaklaşık %7'si, grafit rezervlerinin %20'si ve elektrikli otomobil bataryaları için gerekli olan 500.000 ton lityum da dâhil olmak üzere stratejik kaynaklar Ukrayna topraklarında bulunuyor. Ukraynalı yetkililere, İngiliz istihbaratına ve bağımsız soruşturmalara göre Rusya bu kaynakların bir kısmını işgal ettiği topraklarda zaten yağmalıyor. Zelenskiy bu değerli kaynakların “ya Rusya ve müttefiklerini ya da Ukrayna ve demokratik dünyayı güçlendireceğini” söyledi.
Zelenskiy ayrıca savaştan sonra Avrupa'da konuşlanmış bazı ABD birliklerinin yerine Ukrayna birliklerinin kullanılması olasılığından da bahsetti ve Ukrayna birliklerinin Avrupa kıtasının korunmasında faydalı olabileceğini belirtti. Bu aynı zamanda Trump'ın uzun süredir devam eden ABD'nin Avrupa'daki askeri varlığını azaltma hedefine de bir çağrı olabilir. Trump 2020 yılında Almanya'dan yaklaşık 10,000 askerini geri çekmişti ki bu sayı orada konuşlu birliğin yaklaşık dörtte birine tekabül ediyordu.
Ukrayna'nın önde gelen askeri ve siyasi analistlerinden Oleksandr Kovalenko, "Donald Trump hem olumlu hem de olumsuz anlamda tamamen öngörülemez biri. Trump hiç tahmin edilemeyecek bir şekilde Ukrayna'ya yardımı tamamen engelleyen bir tutum takınabilir ya da yine tahmin edilemeyecek bir şekilde Ukrayna'ya ne Joseph Biden'ın ne de Kamala Harris'in asla düşünmeyeceği bir destek sağlamaya karar verebilir" dedi.
Harris'in daha öngörülebilir olduğu ve Biden yönetimine benzer politikalar izleyebileceği düşünülüyor ki bu da Ukrayna için farklı bir dizi zorluk ortaya çıkarıyor. Pek çok Ukraynalı, Biden yönetiminin Rusya ile doğrudan karşı karşıya gelme endişesiyle korkutulduğuna, bunun da aşırı temkinli ve yavaş bir tepkiye yol açtığına ve sonuçta kendilerini yavaş bir yenilgiye mahkum ettiğine inanıyor. Zelenskiy'nin kısa süre önce Washington'a yaptığı bir ziyarette sunduğu zafer planına Biden'ın verdiği ılımlı yanıt, Ukrayna'nın savaşa kabul edilebilir bir son bulmak için seçeneklerini sınırladığını söylemesiyle birlikte, kamuoyuna yansıyan derinleşen hayal kırıklığı duygusuna katkıda bulundu.
ABD desteğine dair işaret yok
ABD'nin Ukrayna'ya, Rusya'yı müzakerelere zorlamak için ihtiyaç duyduğuna inandığı türden bir askeri destek sağlayacağına dair hiçbir belirti yok ve ABD'nin Ukrayna'nın kalıcı bir barış için gerekli gördüğü türden güvenlik garantilerini taahhüt etmeye hazır olduğuna dair hiçbir işaret yok. Zelenskiy geçen hafta gazetecilere yaptığı açıklamada ABD'nin nisan ayında kabul edilen 61 milyar dolarlık yardım paketinde taahhüt ettiği askeri desteğin sadece küçük bir kısmını sağladığını ve bunun da Ukrayna'nın ABD'deki başkanlık seçimlerinden sonrasına ilişkin plan yapmasını zorlaştırdığını söyledi. Zelenskiy "Çok somut bir zamanda çok spesifik şeylere güvenmek zorundasınız. Aksi takdirde bu durumu yönetemezsiniz, savunma hatlarını yönetemezsiniz, insanları güvence altına alamazsınız, kışa hazırlanamazsınız. Bu bir para meselesi değil. Bu her zaman bürokrasi, lojistik, fikirler ya da şüphecilikle ilgili bir sorundur" dedi.
Ukrayna doğu cephesinde zemin kaybetmeye devam ederken Kovalenko, kim kazanırsa kazansın, seçimleri takip edebilecek iç partizan siyasi savaşların kendi risklerini sunduğunu ve Rusya'nın hevesle yararlanacağı kaos tohumları ektiğini söyledi. Kovalenko "Beni asıl korkutan yemin töreninin yapılacağı Ocak 2025 değil, seçimden hemen sonraki dönem. Rusya şimdi ABD seçimlerinden tam anlamıyla faydalanacak, ardından iç siyasi olaylar ağır basacak ve Amerikan toplumunun dikkatini Ukrayna ve diğer dış politika konularından uzaklaştıracak" dedi.
© 2024 The New York Times Company
