Elizabeth Passarella / The New York Times
Bu yazıyı yazmaya başlamadan önce kahvaltı yapmadım ama üç çocuğumu okula göndermeden önce beslendiklerine emin oldum. Kahvaltının çocuklar için ne kadar önemli olduğunu bildiğim için eşimle birlikte lise çağındaki kızımıza makyaj aynasının önünde, adeta bir kraliyet ailesi üyesi gibi, kahvaltı servisi yapıyoruz.
Peki ya biz? Sadece kahveyle yetiniyoruz.
Bu konuda yalnız değiliz. Pek çok yetişkin, sabahları çok acele ettiği, dikkati dağıldığı ya da basitçe aç hissetmediği için kahvaltıyı atlıyor. Peki, gerçekten bu kadar büyük bir mesele mi?
Uzmanların genel görüşü, sabah yenen, ideal olarak protein, lif ve yağ kombinasyonu olan bir öğünün kan şekerinizi dengelediği, size enerji verdiği ve tok tutarak gün içinde aşırı yemenizi engellediği yönünde. Öte yandan Case Western Reserve Üniversitesi Tıp Fakültesi Beslenme Bölümü’nde eğitmen ve kayıtlı diyetisyen olan Lindsay Malone “Belki size başka bir yol daha iyi gelir. Canı istemeyen birine kahvaltı etmesi gerektiğini söylemem” diyor.
Bu noktada anahtar, bedeninizi dinlemek. Kahvaltı yapmadan iyi hissettiğinizi düşünebilirsiniz, ancak farkında olmadığınız bazı sonuçlar olabilir. Kahvaltıyı atlamaya devam etmeden önce aşağıdaki birkaç noktayı göz önünde bulundurun.
Sabahları açlık hissediyor musunuz ?
Yatma saatine yakın yemek yiyorsanız, vücudunuz hâlâ bir önceki geceyi sindiriyor olabilir. Bu bir döngüye dönüşebilir: Kahvaltıyı atlar, ancak eksik kaloriyi günün ilerleyen saatlerinde telafi edersiniz. Malone bu durumda kalorilerinizin üçte birini akşam yemeği sonrası atıştırmalıklardan alacağınızı söylüyor. Vücudunuzun dinlenmesi gereken bir zamanda sindirim yapması gerekeceği için uyku kalitesi düşebilir, kilo almanızın önü açılabilir.
Seattle’da kayıtlı diyetisyen Ivory Loh, “Fizyolojik olarak, vücudumuzun sabahları yemek yememizi teşvik edecek pek çok mekanizması var” diyor. Ancak yıllardır kahvaltı yapmıyorsanız, vücudunuz artık görmezden gelineceğini bildiği için açlık sinyalleri göndermeyi bırakmış olabilir. Ivory bu durumda danışanlarına üç hafta boyunca düzenli olarak bir şeyleri yemeyi denemelerini söylüyor.
İlk seçeneğiniz kahve mi?
Kahve başlangıçta iştahınızı bastırabilir ve biraz enerji verebilir, özellikle sütle içiyorsanız, çünkü bu biraz yağ tüketmenizi sağlar. Ancak sadece bir latteyle yetinmek ilerleyen saatlerde size pahalıya mal olabilir.
Belki bu size tanıdık gelir: Güne başlarsınız, dikkatiniz dağılır ve kahve etkisini yitirdiğinde fark etmezsiniz. Saatler sonra, birdenbire kurt gibi aç olduğunuzu hissedersiniz.
Loh, “Bu, vücudunuzun size önce bir mesaj atması, sizin cevap vermemeniz, ardından araması ve hızla aramaya başlaması gibidir. Sonunda dikkatinizi çektiğinde, artık acil bir çığlık hâline gelmiştir” diyor. Genellikle bu noktada, kolay ve rahat ulaşılacak yiyeceklerle durumu toparlamaya çalışırız.
Açlık sinyallerini kontrolden çıkmadan önce dinlemeye çalışın. California Üniversitesi Davis’te beslenme profesörü Lauren Au, “Belki sabah 10’a kadar aç hissetmiyorsunuz. Bu sorun değil. Oturun ve yoğurt ile bir muz yiyin. Bu da hâlâ ‘kahvaltı’ sayılır” diyor. Au çoğu sabah tost ve fıstık ezmesi yediğini söylüyor.
Malone, “Eğer gerçek bir öğün cazip gelmiyorsa, diğer seçenekler arasında bir smoothie ya da kahvenize bir kaşık kolajen eklemek (protein için) bulunabilir” diyor.
Kahvaltılıkları sevmiyor olabilir misiniz?
Kahvaltıda mutlaka mısır gevreği ya da yumurta yemek zorunda olduğunuzu söyleyen bir kural yok. Bir önceki akşamdan kalan spagetti ve köfteleri yiyebilirsiniz. Hindi sandviç hazırlayabilirsiniz.
Malezya’da doğup Şanghay’da büyüyen Ivory Loh, kahvaltının erişte çorbası ya da börek olabileceğini söylüyor. “Güne başlamak için istediğiniz herhangi bir öğünü yiyebilirsiniz,” diyor. Loh, bugünlerde kahvaltıda genellikle “bol malzemeli bir tost” tercih ettiğini ve üzerine süzme peynir ya da Güneydoğu Asya’nın popüler hindistancevizini sürdüğünü belirtiyor.
Aralıklı oruç mu tutuyorsunuz?
Gün içinde yemek yediğiniz saatleri sınırlayarak vücudunuzun enerji için yağ yakmasını sağlamak, aralıklı oruç olarak bilinen bir yöntem. Bu uygulama, Lindsay Malone’a göre, tip 2 diyabeti olanlar için kan şekerini dengelemeye ve bir miktar kilo kaybına yardımcı olabilir.
Ancak bu yöntemi rastgele uygulamamak gerektiğini vurgulayan Malone, gerçek bir oruç sırasında bir bardak portakal suyunun bile tüketilemeyeceğini belirtiyor. Portakal suyu, vücudun yağı değil, şekeri yakmasına neden olarak hedefi boşa çıkarabilir. Özellikle diyabet hastalarının bir doktor ya da beslenme uzmanına danışarak güvenli bir plan oluşturması önemli, çünkü yüksek ya da düşük kan şekeri tehlikeli olabilir.
Günün oruç süresi sona erdiğinde, ne yediğiniz konusunda dikkatli olmanız gerektiğini söyleyen Lauren Au, sağlığınız için en önemli şeyin, ne zaman ve ne tükettiğiniz konusunda bilinçli hareket etmek olduğunu belirtti.
Loh, “Kahvaltı herkes için uygun olmayabilir. Eğer günün ilerleyen saatlerinde vücudunuz için yeterli besini alıyorsanız, harika. Sadece bunu bir kenara atılmış bir düşünceye dönüştürmeyin” diyor.
