29 Mart 2024, Cuma
26.02.2021 06:00

Çip küçük, kriz büyük

Pandemide zor günler geçiren otomotiv devleri, PlayStation’ın başlarına daha büyük işler açacağını asla düşünmemiştir. İzole hayat laptop, oyun konsolu, akıllı cep satışlarını patlatınca çip üretimi yetersiz kaldı. Küçük gibi görünen problem bir anda büyüdü. Elektronik sistemlerinde kullandıkları çipleri tedarik edemeyen şirketler üretimi durdurmak zorunda kaldı. Tüketiciler otomobil bulamama riskiyle karşı karşıya

Küresel otomotiv sektörü pandemide en zor dönemlerinden birini yaşarken, bu kez çip (yarı iletken) krizi patlak verdi. Tedarikte yaşanan sorun nedeniyle otomotiv fabrikalarında üretimler durmaya başladı. Küçük gibi görünen problem bir anda büyüdü, küresel otomotiv sektörünü koronavirüs salgınından daha fazla etkiler hale geldi.  Salgın döneminde fabrikalar kapandı, parça bulunamadı, düşen talep nedeniyle üretimler yarı yarıya azaldı ve projeler iptal edildi. Ancak şirketler karşılaşacakları en büyük sorununun PlayStation olacağını asla düşünmedi. 

Çip krizi nasıl çıktı?

Esasında bu sorunun da altında pandemi yatıyor. Daralan otomotiv satışları yüzünden 2020’de elektronik parça alımlarını iptal eden üreticiler, işler hareketlenmeye başlayınca tekrar siparişe yüklendi. Bu kez de karşılarına hiç beklemedikleri bir sorun çıktı. Çünkü salgında izole hayat ve evden çalışmanın yaygınlaşması laptop, tablet, web kamera, oyun konsolu ve akıllı cep telefonu satışlarını patlattı. Buna bir de 5G teknolojisi eklenince çip üreticileri talebe yetişemez oldu.  

Üreticiler tedirgin

Elektronik sistemlerinde kullandıkları çipleri tedarik edemeyen şirketler bazı fabrikalarında üretime ara vermek zorunda kaldı. Şimdi herkes çip tedariğinde sıkıntının ne zaman biteceğini soruyor. Problem, pandemide ortaya çıkan motor, far, şanzıman gibi parça tedariği sıkıntısından farklı. Otomotivciler, ürün bulabilmek için farklı sektörlerle de rekabet etmek zorunda. Yoğun talep tüketici elektroniği tarafından geliyor. Otomotiv, çip sektörünün küçük bir müşterisi konumunda. Yarı iletken üretiminin sadece yüzde 10’u otomotive gidiyor. Çip üreticileri de bu dönemde tüketici elektroniği şirketlerine öncelik sağlamayı tercih etti. 1 milyar adetlik akıllı cep telefonu pazarı, 78 milyona gerileyen otomotiv piyasasından daha cazip geldi. 

Türkiye’yi etkiler mi?

Çip üretiminin komplike olması ve kapasite artışına hemen cevap verememeleri, 2021’de sorunun devam edeceğini gösteriyor. Analistler, arzın bu yıl talebi karşılayamayacağı konusunda hemfikir. Çip krizinin önümüzdeki aylarda büyümesi, Türkiye’yi de etkileyebilir. Özellikle ilkbaharda üretimde aksamaların başlayabileceği belirtiliyor. Görünen o ki çip krizinin boyutları pandemiyi geçecek. 2020’de yaşanan otomobil bulamama sorununun yeniden hortlaması en büyük korku...

Otomobilde nerede kullanılıyor?

Otomobilde ortalama 20 adet çip yer alıyor. Audi Q7 gibi bazı modellerde bu sayı 38 adede kadar çıkıyor. Hava yastığı, ABS, ESP, park kamerası, park yardımcısı, elektronik park freni, dört çeker sistemi, motor, kapı, ışıklandırma ve bilgi-eğlence ekranı gibi sistemlerde yarı iletkenler bulunuyor.  

Faturası 61 milyar dolar

Araştırma ve danışmanlık şirketi LMC Automotive, çip krizi nedeniyle ilk çeyrekte küresel otomotiv üretiminin yüzde 10 düşeceğini bildirdi. LMC Automotive, bu dönemde üretimin 600-700 bin adet azalacağını, salgınla birlikte 1.1 milyon adetlik kayıp yaşanacağını öngördü. Consultancy AlixPartners de faturanın 61 milyar doları bulabileceğini açıkladı. 

Pazar hareketli

Yeni S60’da ilk 200 kişiye özel teklif Volvo’nun beklenen modeli S60, yeni yüzüyle yollara çıktı. Büyüyen, genişleyen ve dört çekerle donatılan S60’da 250 beygir güç üreten 2.0 Mild Hybrid benzinli motor yer alıyor. Sekiz ileri şanzımana sahip S60, 100 km’de ortalama 6.7 lt yakıt harcıyor. Yeni S60’ın fiyatı lansmana özel 677 bin TL’den başlıyor. Bu teklif ilk 200 müşteri için geçerli. Yeni S60’da panoramik açılır cam tavan, temassız bagaj açma, çarpışma önleme destek sistemleri, City Safety, Şerit Koruma Asistanı, 360 derece kamera gibi donanımlar standart. Yenilenen A3 daha sportif ve teknolojik Audi’nin Türkiye’de en çok sattığı modeli A3’ün dördüncü nesli Sportback ve Sedan gövde seçeneğiyle satışa sunuldu. Daha sportif görünüme kavuşan otomobilde, dijital teknoloji ile yüksek donanım seviyesi öne çıkıyor. Araçta; Leatherette döşeme, Şeritten Ayrılma Uyarısı, Park Asistanı, çarpışma önleyici sistemler, e-Call gibi özellikler yer alıyor. Yeni A3’te iki TFSI benzinli motor bulunuyor: 3 silindirli 1.0 lt 30 TFSI (110 beygir), 1.5 lt 35 TFSI (150 beygir). A3 Sedan’ın fiyatı 424 bin 219 liradan, A3 Sportback’in fiyatı 397 bin 32 liradan başlıyor.