25 Nisan 2024, Perşembe Gazete Oksijen
15.10.2021 04:30

Fidan dikmenin incelikleri

Herkesin bir ağacı olabilir. Ama bu “toprağı kaz, fideyi dik, suyunu ver” diye geçiştirilebilecek basitlikte bir işlem değil

Tema’ya bağış yapmak dışında kendi diktiğiniz bir ağacınız olmasını ve bu ağacın sağlıkla yetişmesini istiyorsanız biraz hazırlık yapmanızda fayda var. Özellikle tüplü yani naylon poşetlerde kökleri toprağa kök atmamış şekilde dikilmeye hazır halde olan fidanları her zaman dikebilirisiniz ama fidanın toprağa tutunması, yaz sıcaklarına kalmadan yağmurlarla yerine alışması için yazla arasına birkaç ay koymanızda fayda var. Akla ilk olarak adı üstünde ilkbahar gelse de sonbahar dikim ve yer değiştirecek ağaçlar için idealdir. Hatta ekim ayı dikim ayı derler. Ha bir de tohum ekilir, fidan dikilir derler! Tamam hadi dikelim.  Çukur kaz, fidanı çukura koy, toprağını ekle ve sula kadar basit demek isterdim ama her işte olduğu gibi bu mevzuda da bazı incelikler var. En kaba haliyle yapılsa dahi başarı sağlanabilir ama birkaç hata ölümcül olabilir. Aynen benim bahçede olduğu gibi!  Hangi ağacın fidesini nereden almak lazım sorusu başlı başına bir konu. Ama bölgenize ait yerli bir ağaç dikmek istiyorsanız en yakın Orman Fidanlığı’na gidin derim. Aldığınız fidanı dikmeden evvel toprağın tam kıvamında olması iyi olur, yani ne çok ıslak ne çok kuru. Toprağın tavında, havanın sıcak değil artık ılıman olduğu bir vaktin yakalanması önemli.  Fidanınızın kök çapının mümkünse 3 katı kadar genişlikte bir çukur kazın. Ama derinlik olarak kök yumağından daha derin olmasın. Fidanın kökleri saksıyı sarmışsa muhakkak gevşetmeli ve döne döne gelişmiş kökleri tazelenmesi ve dikildiğinde sağa sola yayılabilmesini sağlamak için biraz traşlamalısınız.

Seviyeye dikkat

 Çukura koyarken bitkinin daha önce dikili olduğu seviyeden biraz daha yukarıda kalmasına dikkat edin. Toprak seviyesi daha düşük olacak ki üstüne sıcaklığı ve nemi korumak için malç yayabilesiniz. Malç olarak ne kullanacağınız size kalmış. Belki çakıl, belki kuru yaprak, belki kuru ağaç kabuğu. Yayarken ağacın gövdesinin 5-10 cm uzağından başlamayı unutmayın, gövdenin etrafı havadar kalmalı.  Gübre konusunda yapılan son araştırmalar sonucunda önerilen şu: Dikim toprağına gübre koymayın ya da tüm bahçeyi gübreleyin. Sadece açılan çukura katılan gübre köklerin tembelleşmesine ve gübresiz alanlara yayılmasına engel oluyor. Kazarken kenara koyduğunuz toprağı geri doldurmanız yeterli. Topraktaki hava boşluklarını almak için toprağı çukura, ağacın etrafına geri doldururken tamamen doldurmadan önce yarısında bir yerlerde sulayın, toprak iyice oturunca kalan kısmını da doldurun. Dikim işlemi bitince bir kez daha sulayın.  Yeni dikilen ağaçların ilk yıl sulamaları önemli. Sonbaharda dahi eğer toprak kuru ise ilk haftalarda neredeyse her gün, sonraki haftalarda iki-üç günde bir ve gittikçe seyrelterek sulamak, kök kayıplarını telafi etmelerine yardımcı olmak gerek. Doğru sulanıp sulanmadığını ancak bitkiyi gözlemleyerek anlayabilirsiniz. Özellikle bir yerden sökülerek başka bir yere taşınmış ağaçların yapraklarının bir kısmını kaybedecek olmaları normal ama yarısından fazlası dökülürse bir problem var demektir. Çok suluyor ve boğuyor olabilirsiniz. Yapraklar kuruyor, sararıp dökülüyorsa az sulanıyor olabilir. Toprağınızın özellikleri sebebiyle üstten kuru gözükse de dipleri ıslak olabilir. Ağacı gözlemleyin, toprağınızın su tutma kapasitesini deneyin, öğrenin.