Kansere karşı sofranızdakilerden daha etkili ilaç yok

Dr. Mark Hyman: Merhaba, bu hafta konumuz kanser. Kanser korkutucu bir hastalık ve hepimizi bir şekilde etkiliyor. Çoğumuzun ailesinde kanserden kaybettiği biri var. Bazılarımız kanseri atlatmışken nüksetmesinden, bazılarımız ise genetik riskten endişe ediyor. Kanserin iki boyutu var: Bir, kanserin kendisi. İki, büyüdüğü konak, yani içinde bulunduğu vücut. Fonksiyonel tıp tedaviden daha iyi sonuç almak için kanser konusunda çok özel bir yaklaşım benimsiyor. Ama kesinlikle klasik tıbba ihtiyacımız var. Kanserli hastalarda kemoterapi, radyasyon ve cerrahi müdahaleye ek olarak bağışıklık sisteminizi güçlendirecek ve vücudunuzu kanserin büyümesi ya da dönmesi için elverişsiz hale getirecek entegre bir yaklaşım benimsemek çok önemli. Ancak çoğu hasta klasik tedavi haricinde bilgi sahibi değil. Tıpta aktif izlem dediğimiz bir kavram var. Hastada bazı taramalar ve testler yapılıp kanserin nüksetme ihtimaline bakılıyor. Ama aslında tamamen pasif bir yöntem, çünkü fiilen bir şey yapmıyor, sadece kanserin geri dönmemesini, dönse de erken teşhis etmeyi umuyoruz. Fonksiyonel tıp ise altta yatan kök nedenleri bularak ve biyolojimizi optimize ederek kanserin ortaya çıkmasını veya geri dönmesini önlüyor. Dr. Elizabeth Boham: Amerikan Klinik Onkoloji Derneği’ne göre dünyada kanserin bir numaralı sebebi olan sigara yerini obeziteye bırakmak üzere. ABD’de yetişkinlerin üçte ikisi, çocukların üçte biri obez. Obezite vücuttaki enflamasyonu, insülin direncini artırdığı için birçok kanser türünü tetikliyor. Ayrıca gençlerde kolon kanseri daha sık görülmeye başlandı. Bunda obezite, toksinler ve enflamasyonun yanı sıra mikrobiyomdaki değişim de etkili. Maalesef yediklerimizin içindeki çok sayıdaki antibiyotik bu değişimi tetikliyor. Kanser hücresine odaklanmak elbette önemli ama vücuttaki ortama da dikkat edilmeli. Kanser hücresinin etrafındaki her şeyden söz ediyorum. Çünkü kanser hücresinin büyüyüp büyümeyeceği, yayılıp yayılmayacağı buna bağlı olabiliyor. Ortamı, vücuttaki enflamasyonu azaltarak geliştirebiliriz. Bütün prekanseröz (kanser öncülü) hücreler illaki kanser hücresine dönüşmüyor. Diyet ve yaşam tarzı sayesinde bu hücrelerin istilacı kanser hücrelerine dönüşmesi önlenebilir. Dr. George Papanicolaou: Tedavide ilk adım olarak vücut dengesini bozup kanserin oluşmasına yol açan tetikleyicileri tespit etmeye çalışıyorum. Bu tetikleyici, kanserin kök nedeni veya birkaç sebebinden biri olabilir. Hasta hakkında bilgi topladıkça Fonksiyonel Tıp Matrisi adını verdiğim bir tablo oluşturuyorum. Yedi telli bir bisiklet tekeri gibi düşünün. Teller semptomlara karşılık geliyor. İçlerinde bağırsak ve sindirim süreçleri, immün süreçler, enerji, mitokondri işlevi var. Ayrıca toksinler, kalp-damar sistemi ve dolaşım sistemi. Vücut içi iletişimi sağlayan hormon ve nörotransmiterleri de sayalım. Son olarak mitokondri zarından kemiklere kadar bütün yapılar. Hastadaki semptomlar sistemin bu parçalarındaki belli dengesizliğe veya işlev bozukluğuna karşılık geliyor. Aydınlanmamış kısımlar içinse tahliller yaptırıyorum: Özellikle de tam besin analizi, sindirim sistemi mikrobiyomu analizi ve DNA analizi. Besin analizi 125 besin belirtecine, ayrıca metabolik düzensizliği, oksidasyonu ve toksinleri gösteren biyo-belirteçlere bakıyor. Mikrobiyom testiyle enflamasyon belirteçlerine ve önemli bakterilerin dengesine, ayrıca enfeksiyon oluşumuna ve dışkıdaki toksinlere bakıyorum. Üçüncüsü ise genetik test. Gen haritanızdaki mutasyonlara değil, küçük varyasyonlara bakıyoruz çünkü bunlar kronik hastalıkları ve kanseri tetikleyen fizyolojik anomalilere yatkın olmanıza sebep olabiliyor. Gen haritasındaki bir ılımlı varyantı tespit edebilirsek yaşam tarzınızı değiştirmenize yardımcı olabiliyoruz; beslenme planı verebiliyor, hatta o varyasyon için geçerli takviyeler önererek uzun vadeli etkilerini önleyebiliyoruz. Mesela 20 yaşındaki birinde bu tespit yapılmışsa doğru müdahalelerle kronik hastalık veya kanser yatkınlığını önlemek mümkün. Dr. Mark Hyman: Tüm Hastalıkların Şahı kitabının yazarı Siddhartha Mukherjee bir gün bana kanserin ana nedenlerinden birini bulduklarını söyleyince, “Şeker mi?” diye sordum. Çok şaşırdı ve doğru olduğunu söyledi. Kanser hücreleri şekere bayılıyor. İnsülin sadece göbek yağının değil kanser hücrelerinin de büyümesine yol açıyor. Bu kaynağı keserseniz büyüyemiyorlar. İnsanlar biraz hibrit otomobillere benziyor. Yani hem elektrik hem benzinle çalışıyoruz. Benzinin yerine şeker, elektrik yerine yağ varmış gibi düşünelim. Sadece yağ ile yaşayabiliriz. Karbonhidratlara muhtaç değiliz. Olmazsa olmaz diyeceğimiz bir karbonhidrat yok. Karbonhidrat işlemeyi bırakıp yağ işlemeye başlayınca vücuttaki yaşlanmayı geciktirici mekanizmalar, anti-enflamatuvar mekanizmalar birden çalışmaya başlarken kanserin büyümesi durduruluyor. Bir hekim arkadaşım gırtlak kanserine yakalandı. Kemoterapi ve radyasyon tedavisi boyunca ketojenik diyet denemeye karar verdi ve süreci tüm hastalardan daha iyi geçirdi. Yan etkileri daha az gördü, daha çabuk toparlandı, daha dayanıklıydı ve kanseri atlattı. Elbette tek sebebin bu olduğu söylenemez ama kesinlikle etkili olduğuna inanıyorum. Tıp fakültesindeyken hocama “Kanserin yüzde kaçının diyetle ilgili olduğunu düşünüyorsunuz?” diye sormuştum. Yüzde 10-20 gibi bir cevap beklerken bana “Yüzde 70” dedi. Eğer bu doğruysa kanseri azaltmak için elimizde müthiş bir fırsat var demektir. Çünkü kontrol bizde. Halbuki insanlar kanser konusunda kendini çaresiz hissediyor. Muayene olmaktan, kolonoskopi, mamografi çektirmekten başka bir şey akla gelmiyor. Bunlar önemli ama sadece erken teşhisi amaçlıyor. Ancak tümör veya kanser yerine kanserin büyüdüğü konağa da odaklanılmalı. Dr. Elizabeth Boham: Otofaji hücrelerin kendi kendini sindirmesi demek. Vücudun eski veya hasarlı hücreleri temizlerken yaptığı faydalı bir işlem. Bir süre bir şey yememenin otofajiye yardımcı olduğu biliniyor. Öte yandan aşırı yemenin kanser üreten sistemleri harekete geçirdiğini de biliyoruz çünkü vücutta çokça enflamasyona, insülin direncine sebep oluyor. Aç kalmak ise enflamasyonu ve oksidatif stresi azaltıyor. Daha uzun yaşamaya yardımcı oluyor. Mesela gece 13 saat boyunca, yani akşam 6 ile sabah 7 arasında bir şey yemezseniz meme kanseri riskinin azalacağını gösteren çalışmalar var. Üstelik hastalığın tekrar etme ihtimali de azalıyor. Dolayısıyla vücuda dinlenecek vakit bırakmak çok önemli. Enflamasyonu azaltıyor, mitokondriyi iyileştiriyor, hasarlı hücrelerden kurtulmak için zaman tanıyor. Kemoterapi alanlara genellikle belli bir süreliğine daha az kalori tüketmesi öneriliyor. Bunun birkaç sebebi var. Kanser hücrelerinin vücuttaki şeker veya glikozla beslenip büyümeyi sevdiğini biliyoruz. Vücuttaki doğal hücreler kadar kolay adapte olamıyorlar. Sağlıklı hücrelerimiz ise etrafta fazla şeker yoksa daha rahat adapte oluyor. Kaloriyi azaltınca kanser hücreleri daha kırılgan oluyor. Aralıklı oruç bazı hastalarda kemoterapiyi daha etkili kılabiliyor çünkü kanser hücreleri hayatta kalmak için yeterli besin bulamıyor ve sağlıklı hücrelerimiz bu süreçte adapte olup yaşamaya devam ediyor. Bu yüzden kemoterapiden üç gün önce başlayıp iki gün sonraya kadar 700 ila 1100 kalori tüketilmesi öneriliyor. Ama faydalı olup olmayacağına kendiniz karar vermeyin çünkü kemoterapi sırasında çok fazla kilo vermek herkese iyi gelmiyor. Kimisi az kaloriyle kilosunu korurken kimisi zayıflıyor. Bu yüzden uzmanına danışmak önemli. Dr. George Papanicolaou: Kanser ve kronik hastalık tedavisinde iş dönüp dolaşıp enflamasyonu durdurmaya geliyor. Sofranızdakilerden daha etkili bir ilaç yok. Bu yüzden daima anti-enflamatuvar diyet öneriyorum. Balık, sebze, tam tahıllar, sert kabuklu yemişler, baklagiller ve zeytinyağı ağırlıklı Akdeniz diyeti. Belki haftada bir biraz et ve doğru seçilmiş süt ürünleri. En önemlisiyse şeker ve karbonhidratları büyük ölçüde kesmek. Obezite 13 farklı kanser türü riskini artırıyor. Amaca uygun takviyeler de beslenme planının önemli bir parçası olabilir. Antioksidanlar kritik öneme sahip. C vitamini, Koenzim Q10 ve Omega 3 yağ asitleri, ayrıca detoks için glütatyon, silymarin, NAC ve kadınlar için DIM ile kalsiyum D-glukarat öneriyorum. Çinko, selenyum ve D vitamini de önemli. Son dönemde tümörün büyümesini sınırlayan yeni takviyeler de veriyorum. Tümörler vasküler endotelyal büyüme faktörü denen bir kimyasal salgılıyor. Bu büyüme faktörü tümöre kendi kan kaynağını sağlayarak büyümeyi sürdürmesini mümkün kılıyor. Pelin otu olarak da bilinen artemisia bu faktörü baskılayarak tümörün daha fazla büyümesini engelliyor. Dr. Elizabeth Boham: Kara ahududu da prekanseröz hücrelerin istilacı kanser hücrelerine dönüşme olasılığını azaltıyor. Bu yüzden yumuşak taneli meyvelerden her gün biraz yiyin. Yeşil çay da içindeki EGCG bileşeni sayesinde benzer bir etki sağlıyor. Hatta kan damarlarının kanser hücresine dönüşmesini engelleyerek büyümeyi ve metastazı önlüyor. Yeşil çayın epigenetik yani gen ifadesini belirleyen etkisi de var. Böylelikle tümör baskılayıcı genler daha aktif hale getirilebiliyor. Brokolide bulunan sülforafan da aynı özeliğe sahip. Yeşil çayın bir diğer faydası ise glütatyon üreten genlerin daha fazla üretilmesini sağlaması. Kanser vakalarının yüzde 90’ına çevremizin sebep olduğunu veya etki ettiğini biliyoruz. Sigara içmeyerek, düzenli egzersiz yaparak, sağlıklı kiloda kalırsak, doğru yiyecekleri seçersek riski büyük oranda azaltabiliyoruz. Vakaların yüzde 30’u ise kötü beslenme kaynaklı. Dr. Mark Hyman: Vücudumuzdaki DNA onarım enzimleri hasarlı hücreleri atıp çöpleri temizliyor. Yani diyet DNA üzerinde de etkili. Konu kötü yiyecekler yemekten ibaret değil. Fitokimyasallar, yağ asitleri, D vitamini gibi sistemi onarıp iyileştirecek koruyucu nitelikteki yiyeceklerin eksikliği de olumsuz etki yaratıyor. Ayrıca çok fazla ağır metal, kimyasal, pestisit, aşırı makyaj ve kurşun içerikli güneş kremi, ftalatlar hatta pet şişeler ve diğer kimyasallar zaman içinde sağlığı bozuyor. Dr. Todd LePine: Her gün maruz kaldığımız toksinler yediklerimizden geliyor. Her gün bir sürü kimyasalı ağzımıza sokuyoruz. Bu yüzden işlenmemiş gıda ağırlıklı, ambalajsız, etiketsiz yiyeceklerle başlamak iyi bir adım. Temiz su içmek çok kritik. Suda, havada bulunan kimyasallar, rutubetli binalarda soluduğumuz mikrotoksinler, boya ve yapıştırıcılardaki kimyasallar, vücut kremleri ve losyonlardaki toksik içerikler sorun yaratıyor. Dr. Mark Hyman: Fonksiyonel tıp vücudu organlara bölmek yerine hastalığa sistemsel bir sorun olarak bakıyor. Semptomları değil sistemi, hastalığı değil sebebini tedavi etmek gerekiyor. Bu bakış hastalık kavramını baştan aşağı yeniden tanımlıyor. İki kişi aynı kanser türüne yakalansa bile bunlar farklı tedaviler gerektiren tamamen farklı hastalıklar olabilir. Tümörleri vücudun bölgelerine veya organlara göre sınıflandırınca o kanser türüne yol açan temel sebepleri, mekanizmaları ve geçitleri gözden kaçırabiliyoruz. Öte yandan vücutlarının farklı bölgelerinde kanser bulunan iki kişi hastalığa aynı sebeple yakalanmış olabilir. Ya da vücudun aynı bölgesinde aynı kansere yakalanmış iki kişinin hastalık sebepleri farklı olabilir. Prostat kanseri olan bir hasta ile kolon kanseri olan biri, iki kolon kanserli hastadan daha benzer olabilir. Araştırmalara göre diyet, egzersiz, duygu ve düşüncelerimiz, çevresel toksinler gibi birçok etken kanserin ortaya çıkması, büyümesi ve ilerlemesi üzerinde etkili. Besin açısından zayıf bir diyet, egzersiz yapmamak, kronik stres, petrokimyasal kirleticilere ve ağır metallere maruz kalmak kansere yol açıyorsa, bunların tam tersini yapmak kanserin büyüdüğü bahçeyi onarabilir. İmmün işlevi ve kontrolü beslenme ve yaşam tarzı değişiklikleriyle, ayrıca belli besin ve fito-besin terapileriyle geliştirebilir. Kanserojen maddelerin bertaraf edilmesi için vücudumuzdaki detoks sistemini çalıştırabiliriz. Şeker ve işlenmiş karbonhidratları bırakarak hormon metabolizmamızı iyileştirebilir, insülinin kanserojen etkisinden kaçınabiliriz. İmmünoterapi adında yeni bir kanser tedavisi var. Kanserle savaşması için bağışıklık sisteminizi harekete geçiriyor. İşe yararsa mucize yaratıyor ancak bağırsak sağlığı ve mikrobiyom sağlığınız yerinde değilse işe yaramıyor. Bağırsakta Akkermansia adında, immün işlevi düzenleyen çok yararlı bir bakteri var. Bağırsak sağlıksızsa ve bu bakteriden yeterli miktarda yoksa immünoterapi işlemiyor. Yaban mersini, nar ve yeşil çay gibi bitkilerde bulunan polifenollerle beslenince bu bakteri çoğalıyor ve mucizevi sonuçlar getiriyor. Sadece hastalığı değil konağı da tedavi etmek gerekiyor dememin sebebi bu. Kanser genlerimiz bulunsa bile genlerin ifadesini değiştirebiliriz. Asıl olan toprağımıza nasıl bakacağımızı öğrenerek bir plan yapıp ona bağlı kalmak. Hepinize teşekkürler.

Mark Hyman

Diğer Yazarlar

Hakikatı Talim ve Terbiye Kurulu

Gözbebeğimiz altınla taçlandı

Kısırdan tabbuleye

Dior’un flamenko aşkı

İstanbul’un fethi ve Elon Musk

Kansere karşı sofranızdakilerden daha etkili ilaç yok