29 Mart 2024, Cuma
24.12.2021 04:30

Muhafazakarlık günü yakalayabilir mi?

Merkez sağ partiler dünyadaki büyük eşitsizliğin kaynaklarıyla başa çıkabilmek için büyük çaplı bir dönüşüm geçirmek zorunda. Ancak dev işletmelere ve ultra zenginlere tarihsel sadakatleri düşünülünce böyle bir dönüşümü gerçekleştirmeleri zor görünüyor

ABD’de Demokrat Parti’nin Virginia valilik seçimlerini kaybetmesiyle parti içinde patlak veren ağız dalaşı sonrası, birçokları Cumhuriyetçilerin önümüzdeki yıl Temsilciler Meclisi’ni rahatça geri alacağına ikna oldu. Ama asıl belirsizlik sağın geleceği ve hepimiz bunun bedelini ödüyoruz. Sağ siyaset bundan önce de kimlik bunalımları yaşadı. 19. yüzyılda sanayileşmenin devasa eşitsizlikler yarattığı ve işçi sınıfını sefalete sürüklediği günlerde kitle demokrasisinin yükselişi, İngiltere’deki Muhafazakarlar gibi geleneksel merkez sağ partileri tedavülden kaldırabilirdi. Kentlerdeki ve iş yerlerindeki on binlerce işçiye yoğunlaşmak yeni dayanışma ve siyasi örgütlenme fırsatları getirmişti. Anarşizm ve ütopyacı sosyalizmden tutun da Marx ve Engels usulü komünizme kadar birçok yeni fikrin ortaya çıkışı genel memnuniyetsizliği yansıtıyor, topluma alternatif örgütlenme şablonları sunuyordu. Ancak merkez sağ kendini yeniden yarattı; muhtemelen bunun en başarılı örneği İngiltere’de Benjamin Disraeli liderliğinde yaşandı. 1860’larda Disraeli (rakibi Liberal Başbakan William Gladstone’dan bile daha ileriye giderek) oy hakkını genişletme reformlarına öncülük etti çünkü muhafazakar milliyetçi ideolojinin birçok çalışana hitap edeceğine inanıyordu. Haklı da çıktı. Muhafazakarlar çok geçmeden birinci parti oldu ve yüzyılın geri kalanında çoğu zaman Liberalleri geride bıraktı.

Boris Johnson
Boris Johnson

Dört dayanaktan ilki: Tek millet

 

Hiyerarşileri savunmak

Merkel'in koltuğuna gelen Olaf Scholz
Merkel'in koltuğuna gelen Olaf Scholz

Piyasaya sadakat

Zenginleri desteklemek

Donald Trump
Donald Trump

Merkel ve Johnson’un ortak niyeti

© Project Syndicate, 2021.