Pandemi, başta Türkiye olmak üzere gelişmekte olan ülke ekonomilerine ciddi zarar verirken, her biri neredeyse bir ülke büyüklüğünde olan teknoloji devleri açılmayla birlikte rekor karlara imza attı. Dünyanın en değerli üç şirketi; Apple, Microsoft ve Alphabet (Google), hafta içinde yılın ikinci üç aylık dönemine ait bilançolarını açıkladı. Çarşamba gününün önemli bölümünde Financial Times, Wall Street Journal, New York Times gibi gazetelerin internet sitelerinin manşetinde yer alan haberin iki cümlelik çok çarpıcı özeti şöyle: Toplam piyasa değerleri 6.5 trilyon dolara ulaşan Apple, Microsoft ve Alphabet, 2021 yılının ikinci çeyreğinde 182.8 milyar dolarlık satış gerçekleştirerek, toplamda 58.7 milyar dolar vergi öncesi kar elde ettiler. Bu üç şirketin günlük satış geliri 2 milyar dolar, günlük net karları ise 645 milyon dolar oldu. Açıklanan rakamları değerlendiren analistlere göre; dünya ticaretinin yüzde 5’lik bölümünü teknoloji ürün ve hizmetleri oluşturuyor. Birkaç yıl içinde bu pay ikiye katlanacak. Bu öngörü, üç devin satış ve karının yakın zamanda en az ikiye katlanacağını gösteriyor. Bu üç şirkete, bilançolarını henüz açıklamayan Amazon ve Facebook’u da eklersek karşımıza toplam satış gelirleri ABD dışındaki tüm ülkelerin nominal milli gelirini geride bırakan akılalmaz bir büyüklük çıkıyor. Şimdi bu devlere tek tek bakalım:
Apple
Yine çarpıcı bir veriyle başlayalım dünyanın en değerli şirketinin rakamlarını anlatmaya. Halen dünyada 1 milyarı aşkın iPhone kullanılıyor. 12 yaşından küçük çocukları saymazsak neredeyse her 6 kişiden birinde iPhone var. 28 Temmuz akşamı itibariyle piyasa değeri 2 trilyon 420 milyar dolar olan Apple, yılın ikinci çeyreğinde 81.4 milyar dolar satış geliri elde etti. Şirketin satışları 2020 yılının aynı dönemine göre yüzde 36 arttı. Apple’ın 91 günlük karı ise yüzde 110 yükselerek tam 24.4 milyar dolara ulaştı. Günlük satış geliri neredeyse 1 milyar dolar olan Apple, her gün 268 milyon kar sağladı. Apple’ın 3 aylık bilançosundan bazı çarpıcı notlar şöyle: Şirket üç ayda 39.6 milyar dolar değerinde iPhone sattı. Mac satışları 8.2 milyar dolar, iPad satışları ise 7.4 milyar dolar oldu. Apple Watch, ev asistanı ve diğer ürünlerin satışından 8.8 milyar dolar gelir sağlandı. Böylece ürün satışları toplamı 64 milyar dolar oldu. Bilançoya göre satılan ürünlerin maliyeti 40.9 milyar dolar.
Böylece ürün kaleminden 23.1 milyar dolar brüt kar elde edildi. Apple, büyük tartışmalara konu olan App Store satışlarını ayrı bir kalem olarak açıklamıyor. App Store rakamları “hizmet gelirleri” kalemi altında hesaplanıyor. Ama analistlere göre bu kalemin tamamına yakın bölümü App Store gelirlerinden oluşuyor. Apple, “hizmet gelirleri” kaleminde 17.5 milyar dolarlık satış gerçekleştirdi. Bilançoya göre bu kalemin maliyeti 5.3 milyar dolar, brüt karı ise 12.2 milyar dolar. Ar-Ge’ye 5.7 milyar dolar, genel yönetim giderlerine de 5.4 milyar dolarlık harcama yapan Apple, 24.4 milyar dolar brüt kara ulaştı. 2.6 milyar dolarlık vergi karşılığı sonrası net kar 21 ∆ 744 milyon dolar oldu. Apple’ın hesaplarında nakit ve nakde hemen dönüştürülebilir varlıkların toplamı 114.4 milyar dolar. Şirket, 3 aylık dönemde 21 milyar dolarlık net nakit yaratırken, hissedarlarına 29 milyar dolar tutarında temettü dağıttı. Bilançoda binalar, makineler ve diğer ekipmanların değeri 38.6 milyar dolar olarak yer aldı. Apple üç aylık sonuçlarıyla birlikte 90 milyar dolar tutarında hisse geri alımı yapacağını açıkladı. Yatırımcılara duyurulan bir diğer önemli not da, tüm dünyayı etkisi altına alan chip sıkıntısı nedeniyle üçüncü çeyrekte iPad ve Mac satışlarında beklenen 3-4 milyar dolarlık satış düşüşü.
Google
Google’ı çatısı altında barındıran Alphabet de pandemi döneminden çok güçlü çıkan teknoloji devlerinden. Şirketin üç aylık satış gelirleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 34 artarak 55.3 milyar dolar oldu. Net kar ise yüzde 162 artışla 17.9 milyar dolara ulaştı. Google’ın en büyük gelir kalemi dijital reklamlar. Şirket arama motorundaki kelime reklamlarından 31.9 milyar dolar gelir elde etti. Google CFO’su Ruth Porat, pandemi döneminde e-ticaretin sıçramasıyla kelime reklamlarında patlama olduğuna dikkat çekerek “hemen yakınımda” ve “sokak kapısında teslim” gibi aramalarda büyük artış olduğunu söyledi. Google’ın sahibi olduğu YouTube da reklam gelirlerini istikrarlı olarak artırıyor. Geçen yılın ikinci çeyreğinde 4 milyar dolar olan YouTube reklam geliri, bu yılın aynı döneminde 6 milyar dolara çıktı. Google’ın kendine ait olmayan sitelere yerleştirdiği reklamlardan elde ettiği gelir 6.8 milyar dolar olurken, Android sisteminde yaptığı satışlar ile telefon ve ev asistanı satışları 6.5 milyar dolara yükseldi.
Google Cloud hizmetleri de 4 milyar doları aşkın gelir sağladı. Şirket karının neredeyse tamamı reklam gelirlerinden sağlanırken Cloud ve otonom sürüş sistemi Waymo ile bilimsel araştırma bölümü Verily zarar etti. Bilançosunda 135 milyar dolar nakit bulunan Google 50 milyar dolarlık hisse geri alım programı açıkladı. Google CEO’su Sundar Pinchai bu yıl ofis ve data center’lara 7 milyar dolar yatırım yapılacağını, 10 bin yeni çalışan istihdam edileceğini açıkladı.
Microsoft
Melinda - Bill Gates çiftinin boşanma sürecine girmesi ve şirketin kurucusu Bill Gates hakkında çıkan iddialar yazılım devini etkilememiş görünüyor. Yazılımlarıyla kişisel bilgisayarların yaygınlaşmasını sağlayan efsane şirket, yılın ikinci çeyreğinde 46.1 milyar dolar satış geliri, 19.1 milyar dolar faaliyet karı ve 16.5 milyar dolar net kar elde etti. Microsoft’un üç ana gelir segmenti var. Bunlardan ilki olan “Verimlilik ve İş Süreçleri Ürünleri”ndeki satış geliri 14.7 milyar dolar. Bu kalemde yer alan Office Commercial satış ve abonelik geliri 7.5 milyar dolar. Aynı segmentteki LinkedIn’in satış gelirleri ise 2 milyar 950 milyon dolar civarında. Intelligent Cloud segmentindeki toplam satış geliri ise 17.4 milyar dolar. Burada da aslan payı şirketin bulut servisi olan Azure’ün yaklaşık 11 milyar dolar tutarındaki satışları. Kişisel yazılım tarafında ise 14.1 milyar dolarlık satış var. Bunun 6.6 milyar doları Windows Commercial’dan geliyor. Şirketin arama motoru ilan geliri ise 2 milyar 340 milyon dolar seviyesinde. (Google’da bu rakam 31.9 milyar dolar) Xbox oyunlarında ise toplam satış geliri üç ayda 3.6 milyar dolar seviyesinde.
Facebook
Son zamanların en tartışmalı şirketlerinden Mark Zuckerberg’in Facebook’u da pandemi döneminde rekora koştu. Sosyal medya devi 2021’in ikinci çeyreğinde 29.1 milyar dolarlık satış hasılatı ve 10.2 milyar dolar kar elde etti. Şirketin reklam satış gelirleri 28.6 milyar dolara ulaşırken, aylık aktif kullanıcı sayısı ise 2.9 milyar oldu. Facebook, bilançosunu açıkladıktan sonra pandemi döneminde sıçrayan satış ve kar artışının önümüzdeki süreçte yavaşlayabileceğini açıklayınca hisse senetleri yüzde 4 değer kaybetti.