Hubble kara deliğin bir yıldızı yutmasını görüntüledi
Hubble Uzay Teleskobu, süper kütleli bir kara deliğin yoluna çıkan bir yıldızı nasıl parçaladığını yakaladı. Nasa'ya göre 300 milyon yıl önce yaşanan kozmik katliam hem kara delikler hem de yıldızları anlamakta önemli bir adım olarak kayıtlara geçti
Uzay tozlarının birbirine bağlanmasıyla oluşan yıldızlar güneş sistemlerine hayat verirler ve milyonlarca yıl boyunca parlak bir şekilde yanabilirler. Çok nadiren de olsa bu parlayan devler, yanında cüce kaldıkları süper kütleli karadeliklerin akşam yemeği olabilirler. Nasa'daki bilim insanları geçtiğimiz günlerde Hubble Teleskobu aracılığıyla bu olayı yakalamayı başardı. Bir kara deliğin bir yıldızı yutmadan önce onu sanki kocaman bir halka tatlısına dönüştürdüğü korkutucu olay uzay teleskobuna anbean yansıdı.
Süper kütleli kara delikler, kara deliklerin en büyükleridir. Milyarlarca güneş kütlesi büyüklüğünde olabilirler. Çoğunlukla, hatta muhtemelen tüm galaksilerin galaktik merkezlerinde bir süper kütleli kara delik bulunur. Samanyolu Galaksisi'nin galaktik merkezindeki süper kütleli kara deliğin Sagittarius A* olduğu düşünülmektedir.
Süper kütleli kara delikler, kara deliklerin en büyükleridir. Milyarlarca güneş kütlesi büyüklüğünde olabilirler. Çoğunlukla, hatta muhtemelen tüm galaksilerin galaktik merkezlerinde bir süper kütleli kara delik bulunur. Samanyolu Galaksisi'nin galaktik merkezindeki süper kütleli kara deliğin Sagittarius A* olduğu düşünülmektedir.
Ancak kara deliklerin pek sofra adabı yok, yemeklerini yerken radyasyon yayarlar ve bilim insanlarının görüp analiz edebildikleri şey de aslında budur. Araştırmacılar gözlemleri inceleyerek böyle bir olay sırasında neler olduğu hakkında daha fazla şey öğrenebileceklerini düşünüyor.
Olayın üstünden 300 milyon yıl geçmiş
Bilim insanlarının gördüğü olayın üzerinden birazcık zaman geçmiş; 300 milyon ışık yılı uzaklıkta yaşanan kozmik dans olup biteli aslında milyonlarca yıl oldu. Bunun nedeni, yayılan ışığın teleskoplar tarafından görülebilir hale gelmesinin uzun zaman alması. Ama bir kere bu ışık uzun yolları aşıp da ekipmanlara yansıdığında, bilim insanlarına da yıldızların başına ne geldiğini inceleme şansı doğuyor.
X-ışını yerine morötesi (UV)
Nadir olsa da bu olay daha önce gözlemlendi. NASA bilim insanlarının 2021 yılında başka bir galakside gerçekleştiğini tespit ettikleri bir olay da dahil olmak üzere 100'den fazla yerçekimsel gelgit olayı olarak bilinen bu kozmik karmaşalara bilim insanları yabancı değil. Bu olayı asıl farklı kılan şey, Hubble'ın olayı X-ışını ışığı yerine morötesi (UV) ışıkta gözlemlemiş olması.
X-ışınları ve UV ışınları tıpkı görünür ışığın da olduğu gibi elektromanyetik radyasyon formlarıdır. Dalgalar halinde hareket ederler ve enerjiyi bir yerden başka bir yere taşırlar. X-ışınları UV ışınlarından daha yüksek enerjilidir ve genellikle çok daha sıcak kaynaklardan gelir.
Harvard Üniversitesi Astrofizik Merkezi'nden Emily Engelthaler, UV ışığı kullanarak kara deliği gözlemlemenin bize olay hakkında çok daha fazla bilgi verebileceğini açıkladı: "Heyecanlıyız çünkü enkazın durumu hakkında ayrıntıları elde edebiliriz. Gelgit olayı bize bir kara delik hakkında çok şey söyleyebilir"
Kara delik yıldızı tüketmeye başladığında, onu oluşturan gazları da çevresinde halka şeklini aldı. Torus olarak bilinen bu alan güneş sistemi büyüklüğünde ve ortasındaki kara deliğin etrafında dönüyor.