Kripto dolandırıcılardan Rus oligarklara: Bu yapay zekâ kara parayla savaşıyor

Avrupa Birliği, kara para aklama ve yasa dışı finans akışlarını durdurmak için yeni bir adım atıyor. Frankfurt’ta kurulacak Kara Para Aklamayı Önleme Otoritesi (AMLA) ve 2027’de yürürlüğe girecek yeni AB direktifi, bankalardan sigorta şirketlerine kadar tüm finans kurumlarında denetimi sıkılaştıracak.

Bu yeni dönemde de yapay zekâ önemli bir rol üstlenmeye hazırlanıyor.

Norveç merkezli finans teknolojisi şirketi Strise, kamu kayıtlarını ve haber arşivlerini tarayarak şüpheli para hareketlerini anında tespit eden bir yapay zekâ platformu geliştirdi. Sistem, bankalara ve finans kurumlarına başvuran yeni müşterilerin geçmişini tarayarak riskli bağlantıları; örneğin yaptırım listesinde yer alan kişiler, yüksek riskli ülkeler ya da siyasi nüfuz sahibi isimler belirliyor.

Şirketin kurucu ortağı Marit Rødevand, “Eğer bir şirketin arkasında karanlık bir ilişki varsa, bunu hesabı açmadan önce fark edebiliyorsunuz. Böylece suçluların sisteme sızması engelleniyor” diyor.

Rus oligarklar ve kripto dolandırıcılar yapay zekâ radarında

Strise’nin sistemi, gerçek örneklerde Rus oligarklarla bağlantılı şirketleri ve 560 milyon dolarlık bir kripto para dolandırıcılığına karışmış Estonya merkezli bir firmayı tespit etti.

Yapay zekâ yalnızca riskleri göstermekle kalmıyor; aynı zamanda büyük dil modelleri (LLM) kullanarak otomatik raporlar hazırlıyor. Bu sayede, daha önce saatler süren incelemeler artık dakikalar içinde tamamlanıyor.

Rødevand, “Artık sadece kuralları uygulayan değil, gerçekten suçları önleyebilen bir sistem kuruyoruz. Bu yüzden umutluyum" diyor.

Avrupa yeni bir döneme hazırlanıyor

AB’nin 2027’de yürürlüğe girecek AMLA reformu, kara para aklamayla mücadelede yeni bir sayfa açacak.
Lüksemburg Üniversitesi’nden hukuk uzmanı Stanislaw Tosza, düzenlemelerin finans kuruluşlarına daha fazla sorumluluk getirdiğini belirterek şunları söylüyor:

“Yükümlülükler arttıkça ve cezalar ağırlaştıkça, yapay zekâ bu yükü hafifletmek için cazip bir çözüm haline geliyor.”

Ancak Tosza, tamamen otomatik kararların şeffaflık sorunları yaratabileceği konusunda uyarıyor:

“Bir sistemin neden bir kişiyi riskli gördüğünü anlamak ya da bu karara itiraz etmek zorlaşabilir. Bu nedenle insan denetimi her zaman gerekli.”

Daha az hata, ama dikkatli olunmalı

Strise’ye göre sistem, yanlış alarm oranlarını yüzde 30–40 oranında azaltıyor. Şirketin pazarlama direktörü Lars Lunde Birkeland, “Analistler artık saatlerce boş uyarıları kontrol etmek yerine gerçekten tehlikeli vakalara odaklanabiliyor” diyor.

Yine de uzmanlar, otomasyonun her zaman hatasız olmadığına dikkat çekiyor.

Yapay zekâ finans sistemini daha güvenli hale getirse de, hatalı kararların fark edilmesi ve düzeltilmesi eskisine göre daha zor olabilir.