Koronavirüsle mücadelede en etkili silah olan aşının geliştirilmesi için aylar önce başlayan yarışta ipi göğüsleyen büyük ilaç şirketleri hem milyar dolarlık ön ödemeleri cebe koydu, hem de hissedarlarına büyük bir gelir kapısı araladı. Daha 11 yıllık genç bir şirket olan Moderna düne kadar hiç kâr etmemişken bugün şirket değerinde milyar dolarlarla ifade ediliyor. 1849’da kurulan Pfizer ise salgının en büyük kazananı. İşte salgının ekonomik anlamda en çok yaradığı firmalar:
Pfizer/Biontech
Almanya’da yaşayan Türk asıllı bilim insanları Uğur Şahin ve Özlem Türeci’yi Almanya’nın milyarderleri listesine sokan aşı dünyanın ilk onay alan aşısı oldu. Bu nedenle en yüksek sipariş rakamına ulaştı. Dünya genelinde Pfizer aşısı için 780 milyon doz sipariş verildi. ABD 200 milyon dozuna 3.9 milyar dolar ödedi. 40 milyon doz BM’nin düşük gelirli ülkeler için COVAX programına gidecek. Pfizer aşısının iki dozu ABD’de 39 dolar, AB’de ise 30 dolar.
2021 satış beklentisi: 15-30 milyar dolar Son 12 ayda hisse fiyatlarında artış: %1.8 Biontech: %156
Moderna
ABD merkezli firmanın geliştirdiği aşı AB’den 310 milyon, ABD’den 300 milyon, Japonya’dan 50 milyon doz sipariş aldı. Aşının çift doz maliyeti ABD’de 30 dolar. AB’de 36 dolar.
2021 satış beklentisi: 18-20 milyar dolar Son 12 ayda hisse fiyatlarında artış: %372
Johnson&Johnson
Dünyanın ilk kez doz uygulanan korona aşısı. 10 dolarlık maliyeti de diğer aşılara göre çok daha ucuz. J&J aşıdan kâr etmeme kararı sayesinde aşı sadece maliyetine satılıyor. Bu nedenle COVAX programında büyük ölçüde bu aşı kullanılacak. Yoksul ülkelere gönderilmek üzere 500 milyon doz sipariş edildi.
2021 satış beklentisi: 10 milyar dolar Son 12 ayda hisse fiyatlarında artış: %7.7
AstraZeneca
Buzdolabında saklanabilmesi sayesinde birçok ülkenin tercih sebebi oldı. AB’den 400, ABD’den 300, Japonya’dan 120, İngiltere’den 100 milyon doz sipariş aldı. Aşının iki dozluk maliyeti 4.3 dolarla 10 dolar arasında değişiyor.
2021 satış beklentisi: 2-3 milyar dolar Son 12 ayda hisse fiyatlarında artış: %-8.6
Sinovac
Türkiye’nin, Brezilya, Şili, Singapur, Malezya, Endonezya, Filipinler ile birlikte aşılama için kullandığı aşının maliyeti ve satış rakamı konusunda açıklama yapılmasa da Türkiye’de doz başı 12 dolarlık, Endonezya’da ise iki dozuna 27.2 dolarlık fiyat iddiası dile getirilmişti. Bazı Çin şehirlerinde ise iki dozu 60 dolara satıldı.
2021 satış beklentisi: 1 milyar doz Son 12 ayda hisse fiyatlarında artış: %-21.6
Gamelaya Enstitüsü
Rusya’da gelitşirilen Sputnik V’nin üreticisi. 50 ülkede aşılamada kullanılıyor. Bazı ülkelere Rusya tarafından yardım olarak gönderildi. 10 ülkede 15 firma ile aşının yerel üretimi için anlaşma imzalandı. İki dozunun maliyetinin 20 dolar olduğu belirtiliyor. 2021 satış beklentisi: Belirsiz. Milyarlarca dolar tahmin ediliyor.
Novavax
Yeni onay alan aşılardan olan Novavax’ı ABD merkezli firma üretiyor. 30 yıldır aşı geliştirmek için çalışan şirketin ilk defa bir aşısı onay aldı. 300 milyon dozluk anlaşmalar yaptı. Aylık 150 milyon doz üretim hedefi var. Afrika’ya dozunu 3 dolardan satmayı kabul ederek dikkatleri üzerine çekti.
2021 satış beklentisi: Birkaç milyar dolar Son 12 ayda hisse fiyatlarında artış: %1128
CureVac
Glaxo’nun yüzde 10’una sahip olduğu Alman firma henüz AB’den onay alamasa da Avrupa ülkelerinde uygulanması için 225 milyon doz ön sipariş aldı. Bu yıl 300 milyon, gelecek yıl 600 milyon doz üretim imkanı olduğunu açıkladı. Yeni bir teknolojiyle varyantlara karşı etkin çözüm vaad ediyor. Aşının maliyeti henüz açıklanmadı ama firmanın değeri 12 milyar dolara ulaştı.
2021 satış beklentisi: Aşının fiyatı henüz belirlenmedi.
Son 12 ayda hisse fiyatlarında artış: %45.5