Türkiye’de 14 Ocak’ta başlayan aşılamada sürü bağışıklığı için 60 milyon kişinin, yani nüfusun yaklaşık yüzde 70-75’inin aşılanması hedef olarak konulmuştu. Aradan 1 ayı aşkın süre geçti. Ancak ilk hafta çok hızlı bir şekilde başlayan ve günlük 350 bin rakamını bulan aşılama dalgalı bir seyir izliyor. Türkiye’nin şu anki günlük aşılama ortalaması tekrar 350 binleri buldu. Bu rakam AB ortalamasının çok üzerinde.
Türkiye AB’yi geride bıraktı
Pfizer ile özel bir anlaşma yapan İsrail dünyada nüfusa oranla en fazla aşılama yapan ülke ünvanını koruyor. 15 Şubat verilerine göre İsrail 6.6 milyon kişiyle nüfusunun yüzde 72.9’unu aşılamayı başardı. Nüfusu 1 milyonu aşan ülkeler arasında İsrail’i Birleşik Arap Emirlikleri, Birleşik Krallık ve ABD takip ediyor. Financial Times’ın verilerine göre Türkiye nüfusunun yaklaşık yüzde 6’sını aşılayarak üst sıralarda yer almasa da, uygulanan toplam aşı sayısında dünyada ilk 10 ülke arasında yer alıyor. Türkiye, nüfusu oranla aşı uygulamasında AB ortalamasının da üzerinde. Aşı uygulamasında dünya üzerindeki eşitsizlik çok çarpıcı biçimde ortaya çıkıyor. Pakistan, İran, Mısır gibi yüksek nüfuslu Müslüman ülkelerde aşılanan kişi sayısının nüfusa oranı onbinde 1 seviyelerinin çok altında.
9 Şubat itibariyle İran’da yapılan aşı sayısı 3 bin olarak verilirken, 30 Ocak tarihi itibariyle Cezayir’de yapılan aşı sayısı sadece 30. Arnavutluk, Kamboçya, Ekvador’da da yapılan aşı sayısı 10 binin altında.
800 bin doz Pfizer aşısı
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın son basın toplantısında 100 milyon aşı için anlaşma yapıldığı açıklandı. Şimdiye dek gelen ise 15 milyon doz Çin aşısı. Bu ay içinde 500-800 bin dolayında Pfizer-Biontech aşısı da gelecek. Sputnik ve Astrazeneca gibi aşılar için de anlaşmalar yapıldığı biliniyor.
Amerikan haber ajansı Bloomberg, “Dünyada bağışıklığa giden yol” isimli bir sayfa ile ülke ülke günlük aşılama miktarlarını ve ülkelerin ne kadar süre içinde sürü bağışıklığına ulaşabileceğini hesaplayan grafikleri yayınlıyor. Türkiye’de aşılamanın bu hızda devam etmesi durumunda yüzde 75’lik hedef tamamlanarak bağışıklığa ulaşmak 11 ay gibi bir süre alıyor..
Peki dünyada durum ne?
Yayınlanan verilere göre şu an dünyada 76 ülkede 200 milyon doz aşı yapılmış durumda. Dünya genelinde günde ortalama 5.8 milyon doz aşı uygulanıyor.
ABD günde 1.6 milyon, İngiltere 434 bin, İsrail 123 bin, Almanya 117 bin, Fransa 97 bin, İtalya: 73 bin ve Yunanistan 18 bin doz aşı yapıyor. ***
Vaka sayısı 5 haftadır inişte
Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre dünya genelinde bildirilen yeni Covid-19 vakalarının sayısı 340 bin civarına indi. Vaka sayıları 8 Ocak’ta günlük 858 bin 483’le zirve yapmıştı. O hafta vaka ortalaması 714 bin 245’ti. 15 Şubat’ta vaka sayısı 348 bin 094’e indi. Son hafta ortalaması 378 bin oldu. Bu son beş haftada yüzde 52’lik bir düşüşe işaret ediyor. Geçen hafta tüm dünyada toplam 3.1 milyondan fazla yeni Covid-19 vakası tespit edildi. Bir hafta önce toplam yeni vaka sayısı yüzde 17 daha fazlaydı. Bu rakam aynı zamanda 26 Ekim 2020 haftasından bu yana dünya çapında görülen en düşük vaka sayısı. Yine geçen hafta dünya genelinde ölümlerin sayısı 88 bine indi. Bu rakam, bir önceki haftaya göre yüzde 10’luk düşüş anlamına geliyor.
Dünya Sağlık Örgütü, “Küresel düzeyde artan sayıda vakaya sahip birçok ülke olmasına rağmen, düşüş cesaret verici” açıklaması yaptı.
ABD’de yüzde 19 geriledi Dünya çapında en fazla yeni vaka bildiren ülkelerin başında ABD geliyor. DSÖ verilerine göre, ABD’deki vaka sayısı bir önceki haftaya göre yüzde 19 geriledi. DSÖ, ABD’nin yanı sıra en fazla yeni vaka bildiren Brezilya, Fransa, Rusya ve Birleşik Krallık’ta rakamların bir önceki haftaya göre düşüş gösterdiğini belirtti. Tüm bölgeler arasında Afrika yüzde 22 ile vakalarda en büyük, Doğu Akdeniz ise yüzde 2 ile en küçük düşüşü gördü. Genel olarak Amerika kıtası 1.5 milyondan fazla yeni vaka ve 45 binden fazla ölümle dünya çapındaki tüm yeni vakaların yarısından fazlasını oluşturdu. Haftalık enfeksiyon oranları, Ocak başındaki zirveye kıyasla Şubat’ta neredeyse üçte bir düştü. Koronavirüs aşıları krizden çıkış için tek umut. Ancak bazı ülkeler halihazırda milyonlarca doz uygularken, yaklaşık 2.5 milyar insanın yaşadığı yaklaşık 130 ülkede henüz tek bir doz bile uygulamadı.
Türkiye’nin Covid karnesi 12 basamak iyileşti Bloomberg her ay salgınla mücadelede 11 kriteri dikkate alarak 53 ülkenin koronavirüs notunu veriyor. Bu sıralama Türkiye geçen aya göre 12 sıra birden atlayarak Hollanda, Almanya ve ABD gibi ülkelerin önüne geçti. Türkiye 48.8 puanla özellikle testlerin pozitifllik oranı, aşılara erişim ve ölüm oranlarında Avrupa’nın birçok ülkesine göre çok daha iyi performans gösterdi. İşte rakamlar: 100 bin kişi içinde aylık vaka ortalaması: 384 (İngiltere 2110, ABD 1916, İspanya 1379, Almanya 605)
1 aylık ölüm oranı ortalaması: %1.8 (Yunanistan %6.7, İtalya %3.2, Fransa %2.1) 1 milyonda ölüm oranı: 296 (Belçika 1788, Portekiz 1000, Rusya 465) Test pozitifliği: %4.2 (İran %11.4, Kanada %6.8, Japonya %8.5) Aşıya erişim: %30 (İspanya %183, Kanada %330, Irak %5)
Çocuklar için aşı en erken bu yaz ABD’de koronavirüsten ölümleri sadece yüzde 1’i 21 yaş altı gençler. Hasteneye yatanlar arasında bu oran ise yüzde 2. Ancak ülkelerin sürü bağışıklığına ulaşması için çocukların da aşılanması şart. İşte bu nedenle dünyada yetişkinler üzerinde test edilip onay verilen aşılar, şimdi
çocuklar üzerinde deneniyor. En erken sonuçlar bu yaza doğru çıkacağı için hiçbir ülke aşılama kapsamına çocukları almadı. Oysa ki salgının yayılmasında okullardan ve arkadaşlarından virüsü taşıyan çocukların büyük rol oynadığı biliniyor. Pfizer ve Moderna aşıları için 12-18 yaş grubunda testler başladı. Pfizer’ın 12-15 yaş aralığındaki testine 2259 çocuk ailelerin izniyle katılıyor. Johnson & Johnson, Novavax ve AstraZeneca da çocuklarda test planlıyor ancak geriden geliyorlar.
Aşılara güven yüzde 60’a çıktı 15 ülkede yapılan araştırma koronavirüs aşılarına güven düzeyinin giderek arttığını gösterdi. YouGov’un liderlik ettiği araştırma Kasım 2020-Ocak 2021 tarihlerini kapsıyor. 13 bin 500 kişinin katıldığı anketin ilk ayağında henüz aşılara dünya genelinde onay çıkmamışken aşı olacağını söyleyenlerin oranı sadece yüzde 40 düzeyindeydi. Kesinlikle aşı olmayacağını söyleyenler ise yüzde 20’yi aşıyordu. Şimdi ise aşı karşıtlığının yüzde 15’lere gerilediği, aşı olacağını söyleyenlerin oranının ise yüzde 60’a yaklaştığını gösteriyor.
D vitamini gerçekten koruyucu mu? Avrupa’da salgının çok hızlı seyrettiği geçen yılın ortalarında İspanya’da incelenen 216 hastanın yüzde 80’inde D vitamini seviyesi eksik çıkmıştı. ABD’de, D vitamini seviyesi ‘yeterli’ olan kişilerin hasta olma riskinin yüzde 54 azaldığı belirlenmişti. Ancak New England Journal of Medicine’da yayınlanan başka bir araştırma yeni soru işaretlerine sebep oldu. 2624 kritik seviyede Covid hastasına D vitamini verilmesinin hiçbir olumlu katkı sağlamadığı anlaşıldı. Bilim dünyası bu konuda henüz kararsız. Semptom gösterenlerde antikor daha geç azalıyor Koronavirüsle ilgili en sık sorulardan biri “hastalığı geçirdim, artık ben Covid-19’a karşı korumalı mıyım?” sorusu... Çin’de yapılan araştırmalar hastalık sırasında semptom gösteren kişilerle göstermeyenler arasında antikor düşüşünde büyük fark olduğunu ortaya koydu. Hastalığı atlattıktan 8 hafta sonra antikorların her 10 asemptomatik (Ateş, öksürük gibi belirtiler göstermeyen) hastadan 4’ünde yok denecek kadar azaldığını, semptomatik hastaların ise sadece yüzde 13’ünde bu durumun söz konusu olduğu anlaşıldı.