Covid misiniz yoksa grip mi?

Özellikle Delta varyantının ortaya çıkışının ardından Covid’in başlangıcı da aynı grip ve soğuk algınlığındaki gibi..  Yani kuru öksürük, yüksek ateş, boğaz ağrısı hem gripte hem de Covid-19’da ortak görülüyor. Uzmanlara göre grip ve koronavirüs belirtileri arasındaki en büyük fark solunum zorluğu yaşanması. Koronavirüse yakalanan kişide nefes darlığı sıklıkla görülüyor. Ayrıca hapşırma da farkı anlamak için kritik bir örnek. Burada ilginç bir ayrım var. Aşılı olan kişilerde koronavirüse yakalanma durumunda hapşırma görülebiliyor. Oysa aşısızlarda hapşırma Covid belirtileri arasında değil. Baş ağrısı da önemli bir kriter. Delta varyantının en belirgin özelliklerinden biri şiddetli baş ağrısı. Koku ve tat kaybı da grip vakalarında hiç olmayan ancak koronavirüse yakalanan birçok kişide görülen bir başka belirti.  ABD’de salgın hastalıkla mücadelenin 1 numaralı otoritesi CDC, griple Covid arasındaki fark ve benzerlikleri anlatan bir rehber yayınladı.

BELİRTİ VE SEMPTOMLAR

Benzerlikler: Her ne kadar Covid virüsüyle enfekte olan bazı kişiler hiçbir semptom göstermeden hastalığı atlatsalar da genellikle Covid 19 ve grip hastalarında ortak görülen bazı belirtiler şöyle: Ateş ve üşüme hissi, öksürük, nefes darlığı, yorgunluk, boğaz ağrısı, burun akıntısı, kas ağrıları, baş ağrısı, kusma ve ishal...

BELİRTİLER NE KADAR SÜRE DEVAM EDİYOR?

Benzerlikler: Covid ve gripte bir ya da birkaç gün sonra belirtiler kendisini göstermeye başlıyor.  Farklılıklar: Koronavirüs hastalarında belirtiler grip olanlara oranla çok daha uzun süre devam ediyor. Grip için ortalama süre 1-4 gün, Covid 19 içinse bu genelde virüsü kaptıktan 5 gün sonra kendisini göstermeye başlıyor ve 14 güne kadar devam edebiliyor. 

VİRÜSÜ KAPAN NE KADAR SÜRE YAYABİLİYOR?

Benzerlikler: Hem Covid 19 hem de gripte virüsü kapan kişiler belirti göstermeden en az 1 gün öncesinde bile başkalarına bulaştırabilme riski taşıyor.  Farklılıklar: Koronavirüs hastaları grip geçirenlere göre çok daha uzun süre bulaştırıyor. Grip vakalarında bulaştırma süresi genellikle 3-4 gün olmak üzere 7 güne çıkabiliyor. Koronavirüste ise genellikle bulaştırma süresi 10 gün. Ancak bağışıklık sistemi zayıf kişilerde bu 20 güne kadar çıkabiliyor. 

NASIL YAYILIYOR?

Benzerlikler: Hem Covid hem de grip yakın temasla bulaşıyor. Bu mesafe yaklaşık 1.5 metre. Virüsü taşıyan parçacıklar, oksürük, hapşırık ya da konuşma ile taşınabiliyor. Havalandırmanın zayıf olduğu ortamlarda küçük partüküller 1.5 metreden öteye de ulaşabiliyor. Nadir olarak virüsün bulunduğu yüzeylere dokunmak, el sıkışmak ve daha sonra eli ağız, burun ya da gözlere götürmek de bulaşmaya neden oluyor.  Farklılıklar: Her ne kadar her iki hastalık benzer şekilde bulaşsa da Covid, gribe göre çok daha bulaşıcı ve daha hızlı yayılıyor. 

YÜKSEK RİSK GRUPLARI

Benzerlikler: 60 yaş ve üzeri kişiler, kronik hastalıkları olan kişiler, hamileler her iki hastalık için de yüksek risk grubunu oluşturuyor.  Farklılıklar: Covid, gribe göre insanlara bulaştığında daha ciddi sonuçlara sebep oluyor. Covid geçiren kişilerde hastalık sonrası bazı rahatsızlıklar da görülebiliyor. 

KOMPLİKASYONLAR

Benzerlikler: Her iki virüs de zatürre, solunum yetmezliği, akciğerlere sıvı dolması, sepsis, kalp rahatsızlıkları, çoklu organ yetmezliği, kronik rahatsızlıkların şiddetlenmesi, kalp, beyin ve kaslarda iltihap, bakteriyel enfeksiyonlar gibi rahatsızlıkları tetikleyebiliyor.  Farklılıklar: Grip olan bir kişi ilaç almadan birkaç gün içinde hastalığı genellikle atlatıyor. Nadir olarak hastaneye yatışlar ve yukarda sayılan rahatsızlıklar görülüyor. Covid’de ise yukarıda sayılan riskler daha büyük ve bunlara ek olarak akciğer, kalp, bacak ya da beyinde damar tıkanıklığı ve “uzun covid” denilen ve hastalık belirtilerinin yaklaşık 1 yıl daha devam etmesi gibi riskler de beraberinde geliyor. 

İLAÇLAR

Benzerlikler: Tüm virüslerde olduğu gibi hastalığın her iki durumda da antiviral ilaçlarla tedavisi mümkün. Farklılıklar: Grip için kullanılan antiviral alternatifi çok geniş. Covid 19 için henüz dünyada standart haline gelmiş bir ilaç mevcut değil. 

AŞI

Benzerlikler: İki hastalık için de aşı imkanı var. Ancak etkisi sınırlı.   Farklar: Grip aşıları her yıl güncelleniyor ve genellikle en çok ortalıkta gezinen 4 farklı grip virüsüne karşı koruma sağlıyor. Covid aşıları ise hastaneye yatışları ve vefatları engellemekte çok başarılı olsalar da yeni çıkan varyantlara karşı enfeksiyonu engellemede etkileri düşebiliyor. Grip ve Covid’e aynı anda yakalananların ölüm riski 2 kat daha fazla.

Dünyanın beklediği ilaç için ‘fırsatçılık’ iddiası

İlaç devi Merck’in Covid 19 tedavisinde geliştirdiği ve tüm dünyanın dört gözle beklediği Molnupiravir’in tedavi için gerekli 5 günlük doz maliyeti 17.74 dolar olmasına rağmen 712 dolardan satılacak olması tepkiye sebep oldu. İlaç, virüsün genetik materyalini kopyalayıp çoğaltan enzimin çok sayıda hata yapmasına sebep olarak vücutta çoğalmasını engelliyor. Bu da virüs yükünün azalarak hastalık süresinin kısalmasını sağlıyor. Faz-3 çalışmalarının erken sonuçlarında ilacın Gama, Mu ve Delta varyantlarına karşı etkili olduğu ve risk altındaki hastalar için hastaneye yatış ve ölüm riskini yarıya indirdiği görüldü. 

En çok satan 10 ilaçtan biri olacak

Ancak ABD, Merck ile 1.7 milyon doz alımı için ön anlaşma yaptı ve 1.2 milyar dolar ödedi. Bu da ilacın 5 gün süreli kullanımında tedavi maliyetinin 700 doları aşacağı anlamına geliyor. Oysa Harvard Üniversitesi’nin analizine göre 5 günlük kullanım için ilacın maliyeti sadece 17.74 dolar. Durum böyle olunca Merck, fırsatçılık suçlamalarıyla karşı karşıya kaldı.  Merck bu yılın sonuna kadar 10 milyon doz ilaç üretmeyi hedefliyor. Bu da 7 milyar dolarlık ciro hedefi demek. Yani Molnupiravir, piyasaya çıktıktan hemen sonra dünyanın en çok gelir getiren ilk 10 ilacı arasına girecek.