Delta ile ilgili bildiklerimizi altüst eden plaj

ABD’de salgın hastalıklarla mücadelenin bir numaralı kurumu olan CDC, Mayıs ayında iki doz aşılı Amerikalıların maske ve mesafe kurallarına uymak zorunda olmadıklarını duyurmuş, milyonlar maskeleri atmıştı. Ancak 4 Temmuz’da ABD Bağımsızlık Günü için Massachusetts eyaletindeki kutlamaların düzenlendiği Provincetown plajı, Delta varyantıyla ilgili bilim insanlarının tüm bildiklerini tersine çevirdi.  60 bin kişinin katıldığı kutlamalara katılım şartı iki doz aşılı olmaktı. Çoğu mRNA aşılarıyla (Biontech ve Moderna) aşılı olan gençler maskesiz ve mesafesiz olarak eğlendi. Restoran ve cafe’lerde eski günlerdeki gibi zaman geçirdi. Ancak ilerleyen günlerde hiç beklenmeyen bir şey oldu. Kutlamalara katılan ve katılanlarla temas halinde olan 882 kişi belirtiler göstermeye başladı ve Delta varyantıyla pozitif çıktı. 

Hindistan’daki veriler doğruladı

Daha önce yapılan tüm araştırmalar aşıların orijinal koronavirüs ve Alfa (İngiliz) varyantı için bulaşı engellediğini ortaya koymuştu. Yani aşılı kişiler virüsü kapsalar bile virüs yükleri çok hafif olduğu için hastalığı kimseye bulaştırmıyorlardı. Ancak Provincetown’daki bu durum bilim insanlarını yeniden düşünmeye sevk etti.  Gerçi Hindistan’da yapılan araştırmalar, aşılı olanların da Delta’yı bulaştırdığına yönelik bulgular içeriyordu ama uzmanlar suçu bu ülkedeki aşılarda buluyordu. Hindistan, aşılamada Astrazeneca, yerli aşı Covaxin ve Rus Sputnik V aşısını kullandı. Yani hiçbiri Biontech ve Moderna gibi mRNA teknolojisiyle üretilen aşılar değildi. mRNA aşılarının bu aşılara göre bulaşı engellemede çok daha etkili olduğu düşünülüyordu. Ancak Provincetown bu kabulu yıktı. Provincetown’daki tek olumlu veri, 882 vakanın hemen hemen tümünün hastalığı çok hafif atlatması oldu. 882 vakanın sadece 7’si hastanede tedavi gördü. 

Biden yeniden maskeyi taktı

CDC uzmanlarının 882 vaka üzerinde yaptığı incelemede Delta’nın orijinal virüse ve diğer varyantlara göre solunum yolunda 1000 kat daha fazla virüs yükü oluşturduğunu, bunun da aşılı da olunsa bulaşa sebep olduğunu belirledi. Bu tespitin hemen ardından Mayıs’taki ‘maskeleri atın’ kararı tersine döndü. Beyaz Saray maskelerin geri döndüğü ilk yer oldu. ABD Başkanı Joe Biden kameraların karşısına yeniden maskeli çıkmaya başladı. Kamu çalışanlarına aşı zorunluluğu getirildi. Reddedenler her hafta test sonucu bildirmek zorunda olacaklar. 

‘Aşılar çizme gibi’

Kanada’daki Saskatchewan Üniversitesi’nden enfeksiyon hastalıkları uzmanı Angela Rasmussen bu durumu ‘çizme’ örneğiyle anlatılor: “Bir göle çizmeyle girerseniz çizmeniz ayağınızı ıslanmaktan korur, ancak derine gittikçe çizmenin üzerinden su içeri girmeye başlar ve ıslanırsınız. Provincetown’da yaşananlar tam da bu durumu yansıtıyor.”

MIT: Parti sona erdi

Dünyanın en prestijli üniversitelerinden Massachussetts Institute of Technology’nin (MIT) yayın organı Technology Review de son gelişmeyi endişeli bir yazı ile okuyucularına duyurdu: “Fransız Guyanası’ndaki altın madeni işçileri, Provincetown’da eğlenen gençler, Hintli sağlık çalışanları... Birbirlerinden binlerce kilometre uzakta olsalar da iki ortak yanları var. Hepsi iki doz aşılıydı, hepsi aşılı olmalarına rağmen Delta’ya yakalandı ve yakınlarına bulaştırdı. İşte bu, normale dönme planları yaparken alarm zillerinin yeniden çalmasına sebep olan bir gelişme. Haftalardır buna yönelik haberler geliyordu. CDC Başkanı’nın “Delta’ya yakalanan aşılılar, aşısızlar kadar virüs yükü taşıyor. Bu nedenle hastalığı bulaştırıyorlar” sözleri ile resmen doğrulanmış oldu. Paris’ten Fransız Guyanası’na giden bir bilim heyeti, buradaki bir Güney Amerikan altın madenindeki işçilerin Biontech ile aşılı olmalarına rağmen nasıl Covid-19’a yakalandıklarını inceliyordu. Aşıların gemiyle buraya getirilirken zarar görmüş olma ihtimali bile değerlendirildi. Ama nafile... Aşılarda sorun yoktu. Hiçbiri hastalığı ağır geçirmedi ama madencilerin yüzde 60’ı gamma (Brezilya) varyantıyla enfekte oldu. Dünya genelinde aşılılar arasında buna benzer 10 farklı bulaş grubu tespit edildi. CDC, özellikle Provincetown’dan gelen verilerin ardından “Parti sona erdi” diyerek maskeleri geri getirme kararı aldı.”

‘Artık yeni bir savaşın içindeyiz’

New York Times ve Washington Post’un ele geçirdiği CDC’nin kurum içi yazışmasına göre Delta varyantı özellikle çocuklar arasında çok kolay yayılan suçiçeği hastalığı kadar bulaşıcı. Uzmanlar Delta için “hiper-bulaşıcı” tabirini kullanıyor. Buna rağmen aşılılar arasında Delta’ya yakalanma oranı yüzde 1 dolaylarında seyrediyor. Ancak virüsü kapanlar, aşısızlar kadar bulaştırıcı oluyor. Bu nedenle maskelerin ülke genelinde yeniden takılmaya başlanması önemle tavsiye ediliyor. Belgede, “Artık yeni bir savaşın içindeyiz, bu eskisinden farklı bir savaş olacak” ifadesi kullanılıyor. 

Yerli halk Delta’yı nasıl yendi?

Hindistan’da Delta varyantı hayatı felç edip binlerce ölüme sebep olurken ülkenin güneydoğusunda bulunan ve yerli halkın modern hayattan uzak yaşam sürdüğü 37 bin nüfuslu Nicobar Adaları’nda tek bir vaka bile görülmedi. 11 küçük adacıktan oluşan bölgede en donanımlı hastane deniz yoluyla 30 saat mesafede olmasına rağmen beklenen kâbus yaşanmadı. 24 Mart’ta Hindistan’da 21 gün sokağa çıkma yasağı ilan edildiğinde Nicobar’ın yerel liderleri Kamorta Adası’nda bir araya geldiler. 11 adanın ileri gelen isimleri, halkın balıkçılık ve hindistan cevizi toplamak için bile evlerinden çıkartılmaması konusunda uzlaştı. Çoğu eğitimsiz olan Nicobarlılar’a “Dışarıda çok tehlikeli bir virüsün kol gezdiği, dünyanın en kudretli devletlerinin bile buna çözüm bulamadığının” söylenmesi kararlaştırıldı. Gönüllüler adalarda vatandaşların evden çıkmasını engellemek için konuşlandırıldı. Gıda ihtiyaçları mobil araçlarla sağlandı. Bu sayede adalarda tek bir Delta vakasına rastlanmadı.

Delta neden bu kadar tehlikeli?

Scientific American dergisi son sayısında Delta’nın şimdiye dek karşılaşılan virüslerden neden çok daha tehlikeli olduğu sorusunu masaya yatırdı. İşte şimdiye dek tespit edilen sebepler: Delta varyantı taşıdığı mutasyonlar nedeniyle orijinal Wuhan virüsünden yüzde 30 daha bulaştırıcı olan İngiliz (Alfa) varyantından bile yüzde 60 daha bulaştırıcı. Bu nedenle orijinal virüsten iki kat daha hızlı yayılıyor.  Kendini kopyalama hızı diğer varyantlara göre daha yüksek. Delta taşıyan kişilerin vücudunda 1000 kat daha fazla virüs yükü olduğu tespit edildi.  Aşılara rağmen bulaşmasının nedeni ise L452R adı verilen bir mutasyona sahip olması. Bu mutasyon Delta’nın Covid antikorlarından ‘kaçabilmesine’ olanak sağlıyor.