Koronavirüsün en tehlikeli 3 varyantı hakkında ne biliyoruz?

Koronavirüs salgını dünyada 100 milyondan fazla kişiye bulaştı. 2.2 milyonu aşkın kişi hayatını kaybetti. Tam aşılar çıktı, salgın bitiyor derken yeni korku mutasyon virüsler (varyant).  Pfizer, Moderna, Novavax ve Johnson & Johnson tarafından geliştirilen aşıların Güney Afrika varyantına karşı daha az etkili olduğu açıklandı. Endişe daha da büyüdü. Acaba elimizdeki aşılar varyantlara karşı koruma sağlamayacak mı?  Virüslerin genetik yapısının salgınlarda çevresel koşullardan etkilenerek değişime (mutasyon) uğraması doğal bir süreç.  Şimdiye dek dünya genelinde Covid-19’un 4 binden fazla mutasyonu keşfedildi. Ancak bunların hiçbiri virüsü daha ölümcül hale getirmedi. Buna rağmen 3 mutasyon bilim dünyasını korkutuyor. Çünkü İngiltere, Güney Afrika ve Brezilya örneklerinde değişime uğrayan virüs çok daha hızlı yayılan bir hale geldi. Bu da özellikle Avrupa’da vaka sayılarında önemli artışa sebep oldu. Fransa üçüncü kez kapanmayı tartışıyor. Almanya’da evden çalışma zorunlu hale geldi. İngiltere Dışişleri Bakanı Dominic Raab her 30 saniyede bir, bir Covid hastasının hastaneye kaldırıldığını söyledi. 

Türkiye’de 17 şehirde 199 varyant

İngiltere mutasyonu Türkiye dahil 70 ülkeye yayıldı. Sağlık Bakanlığı 1 Ocak’ta İngiltere’den gelen 15 kişide İngiliz varyantına rastlandığını açıklamıştı. Ancak bu kişilerin bulunduğu şehirler ve isimleri gizli tutuldu. Son olarak İngiliz varyantına Türkiye’de 196 kişide rastlandığı ve 17 şehre yayıldığı belirtildi. Ancak daha tehlikeli Güney Afrika mutasyonu bize 2 kişide tespit edildi, böylece bizimle birlikte 32 ülkede görüldü. Bir de yavaş yavaş yavaş etkisini göstermeye başlayan Brezilya varyantı var. Bu varyant da Türkiye’de bir kişide tespit edildi.

İşte korkutan üçlü

Güney Afrika varyantı (B1.351) 501Y.V2 olarak da bilinen bu varyant geçen Ekim ayının başlarında keşfedildi. Orjinal Covid-19 virüsüne göre özellikle gençleri daha ağır etkilediği biliniyor. ABD, İsrail, Kanada, Almanya hatta Avustralya’ya kadar 30’dan fazla ülkede tespit edildi. Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi’nde (FDA) göre bu varyant daha ölümcül değil ama koronavirüs tedavilerinde kullanılan antibiyotiklere daha dirençli. Pfizer ve Johnson & Johnson geliştirdikleri aşıların bu varyanta karşı daha az etkili olduğunu itiraf etti.  Brezilya varyantı (P.1) İlk olarak Brezilya’nın Rio De Jenerio kentinde geçtiğimiz Temmuz’da keşfedildi. Bu ay Japonya, Brezilya’dan gelen yolcularda bu varyantın tespit edildiğini duyurdu. Brezilya’nın dışında Peru, Almanya, Güney Kore, ABD ve Japonya’da görüldü. Bu varyantta orjinal virüsün gen diziliminden bir düzineden fazla değişiklik olduğu belirtiliyor. Antibiyotiklerin de bu mutasyona karşı etkisiz kaldığına yönelik endişeler var. Bu da aşıların en çok bu varyanta karşı etkisiz olabileceği endişesini doğuruyor. Moderna, bu varyanta karşı yeni bir aşı geliştirileceğini şimdiden açıkladı.  İngiltere varyantı (B.1.1.7) İngiltere’nin Kent şehrinden Londra’ya yayıldığı anlaşılan bu varyant geçtiğimiz Eylül ayında tespit edildi. Aralık ayından bu yana İngiltere, Danimarka ve İrlanda başta olmak üzere Avrupa genelinde yayılıyor. En önemli özelliği çok bulaşıcı olması. Bu nedenle İngiltere varyantının orjinal virüsün yerini alacağı konusunda yaygın bir kanı var. ABD’de Mart ayında İngiliz varyantının en çok karşılaşılan virüs olacağı öngörülüyor. İngiltere Başbakanı Boris Johnson geçtiğimiz hafta bu virüsün orijinal Covid-19 virüsüne göre daha ölümcül olabileceğini de söylemişti. Ancak iyi haber şu: Yapılan testlerde onaylanan aşıların tamamının bu varyanta karşı da etkili olduğu belirtildi. Sadece Cambridge Üniversitesi araştırmasında Pfizer aşısının orta yaş üzeri hastalarda daha az etkili olduğu görüldü.

Çift maske uyarısı

Amerikan Hastalıkları Önleme ve Kontrol Merkezi CDC, yaygın olarak görülen mutasyon virüsler nedeniyle ‘çift maske’ önerisinde bulundu. Türkiye’deki uzmanlar da “Çift maske virüsün geçirgenliğini yüzde 90 oranında önlüyor. Bunun artı bir avantajı da var, toplu taşımalarda ve sosyal mesafenizi koruyamadığınız durumlarda çift kat maske sizi daha çok koruyacaktır” diyor.

Peru‘da oksijen tüpü kuyruğu

Peru’da yüzlerce kişi evlerindeki Covid-19 hastaları için hayati öneme sahip oksijen tüplerinden alabilmek için sırada bekliyor hatta geceyi sokakta geçiriyor. El Callao’da bir oksijen merkezi önünde battaniyeler, karton kutular ve küçük çadırlarla çalışanların gelerek kapıyı açmalarını bekliyorlar. Ülkede salgının ikinci dalgası yaşanırken oksijen tüplerine erişim bir hayli zorlaştı. Virüsün daha yayılmasını önlemek için başkent Lima ve yedi bölgede şubatın ilk iki haftasında sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Peru’da şu ana kadar 1,1 milyon Covid-19 vakası tespit edilirken 40 binden fazla kişi de hayatını kaybetti. Toplam nüfusu 32 milyon olan Peru’da sadece 500 yoğun bakım yatağı var. Ülke çapındaki ventilatör stoğu 40. Bu sayısı 540 makineye genişletmek için çalışıyorlar.