ABD'de Cumhuriyetçi Parti'nin başkan aday adayları kozlarını paylaştı

ABD 2024 başkanlık seçimleri için Cumhuriyetçi Parti'nin 8 aday adayı canlı yayında ilk münazaralarını gerçekleştirdi. Son seçimlerde belirleyici rol oynayan Wisconsin eyaletinin Milwaukee kentinde gerçekleşen münazaraya Cumhuriyetçi Partiye yakınlığıyla bilinen Fox News ev sahipliği yaptı.

Anketler ve bağış toplama gibi kriterlere bakarak Cumhuriyetçi Ulusal Komite'nin (RNC) belirlediği liste uyarınca canlı yayın tartışmasına eski ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence, Florida Valisi Ron DeSantis, eski Güney Carolina Valisi ve ABD'nin 29. Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Nikki Haley, Senatör Tim Scott, eski Arkansas Valisi Asa Hutchinson, eski New Jersey Valisi Chris Christie, Kuzey Dakota Valisi Dough Burgum ve genç multimilyoner Vivek Ramaswamy katılma hakkı kazandı. Stüdyoda yaklaşık 4 bin seyirci hazır bulundu.

Trump katılmadı

Son anketlerde Cumhuriyetçi aday adayları arasında en ön sırada yer alan eski ABD Başkanı Donald Trump ise münazaraya katılmadı. Trump, "efsanevi" anket sonuçlarına sahip olduğunu ve "bu nedenle tartışmaya katılmayacağını" dile getirmişti. Cumhuriyetçi aday adaylarının ilk canlı yayını sırasında Trump'ın Fox News'la ilişiği kesilen ünlü sunucu Tucker Carslon'la gerçekleştirdiği bir röportajın eski adı Twitter olan X sosyal medya platformunda yayımlanması dikkati çekti.

Ekonomi, iklim değişimi, eğitim ve kürtaj tartışıldı

Yaklaşık iki saat süren canlı yayında Cumhuriyetçi Partinin başkan aday adayları seçmenleri iç ve dış politika konularında ikna etmeye çalıştı. Adaylar ABD Başkanı Joe Biden'ın "Bidenomics" olarak adlandırdığı ekonomik politikalarını eleştirme konusunda birleşti.

İklim değişimi konusunda adayların çoğu mevcut yönetimin yanlış politikalar uyguladığına işaret ederken, genç aday Ramaswamy "İklim değişimi bir uydurmadır" çıkışıyla dikkati çekti.

Kürtaj konusunda ise adaylar "yaşam taraftarı" bir tutum sergiledi. Bazı adaylar federal düzeyde kürtajın yasaklanması gerektiğini savunurken, özellikle hamileliğin 15. haftasından sonra kürtajın yasaklanması gerektiğini vurguladı.

Eğitim konusunda Burgum "federal bir kalıbın" tüm eyaletlere uygun olmayacağını belirtirken, Haley okuma oranlarının artırılması gerektiğini söyledi. Scott ise temel sorunun öğretmen sendikalarıyla ilgili olduğunu savundu. Bazı adaylar ise ABD Eğitim Bakanlığının kapatılması gerektiğini ifade etti.

Dış politikada Çin ve Ukrayna'ya destek ön plana çıktı

Burgum ve Ramaswamy Çin'in ABD için en büyük tehdit olduğunun altını çizdi. Ukrayna'ya desteğin artırılmasına ise Ramaswamy açık bir şekilde karşı çıkarken, DeSantis, "Avrupa da yük almalı. Bizim desteğimiz onların desteğiyle orantılı olmalı" dedi.

Ramaswamy ve DeSantis Ukrayna'ya sağlanan kaynakların "güney sınırına" yöneltilmesi gerektiğini savundu. ABD'nin 29. Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Haley ise Ramaswamy'i "dış politika bilmemekle" suçlayarak, "Putin bir katil", "Rusya için kazanım Çin için kazanım anlamına gelir" ifadelerini kullandı.

Pence ise ABD'nin hem ülke içindeki sorunlarını çözebileceğini hem de "özgür dünyanın" lideri olmaya devam edebileceğini belirterek, Ukrayna'ya desteği savundu.

Trump'a destek

Adayların 7'si "Eğer Trump suçlu bulunmasına rağmen Cumhuriyetçi Parti'nin adayı gösterilirse onu destekler misiniz?" sorusuna "evet" cevabını verdi. Arkansas eski Valisi Hutchinson, Trump'ın 6 Ocak olayları ve mevcut suçlamalar nedeniyle tekrar başkan seçilmemesi gerektiğini savundu.

Halley Trump'ı "Amerika'nın en sevilmeyen siyasetçisi" olarak nitelendirirken, Ramaswamy "Trump 21. yüzyılın en iyi başkanı." değerlendirmesinde bulundu.

Biden'ın yaşı ve akıl sağlığı testi

ABD Başkanı Biden'ın yaşıyla ilgili ve akıl sağlığı testinin başkan adayları için gerekli olup olmadığı sorusuna Pence, "Bence Washington'daki herkese akıl sağlığı testi yapılmalı" cevabını verdi. Pence, yeni başkanın ne çok yaşlı ne de çok genç olması gerektiğini kaydetti. En genç aday Ramaswamy ise farklı bir jenerasyondan birinin ülkeyi yönetmesi gerektiğini savundu.

Güney sınırı ve fentanille mücadele

Adaylar ABD'nin güney sınırından mülteci akını ve uyuşturucu kaçakçılığı konusunu sıklıkla gündeme getirdi. DeSantis, Meksika'da "ilk günden itibaren" askeri güç kullanabileceğini belirtirken, Pence daha önceki görevinde yasa dışı göçle mücadelede başarılı olduğunu anımsattı.

Genel mesajlar

Ramaswamy, genel mesajında artık "dışarıdan birinin" başkan olması gerektiğini vurgularken, DeSantis Biden'ın tekrar "bodrum katına" gönderilmesi gerektiğini ve ABD'nin düşüşünü geriye çevireceğini belirtti.

Christie, ülkedeki yasaların herkes için geçerli olması gerektiğinin altını çizerken, Hutchinson "ABD'nin başı dertte. Yeni bir lider gerekli" diye konuştu.

Senatör Scott güney sınırının temel ulusal güvenlik sorunu olduğuna işaret ederken, Pence, "Biden hem içeride hem de dışarıda Amerika'yı zayıflattı" diyerek, en deneyimli ve uygun adayın kendisi olduğunu savundu.

Haley seçilirse "Amerika'nın güçlü ve onurlu" olmasını sağlayacağını ifade ederken, Burgum ekonomiye odaklanacağını söyledi.

Yaklaşık 2 saat süren münazarada en uzun Pence, Ramaswamy ve Christie konuşurken, en az konuşan adaylar Scott, Burgum ve Hutchinson oldu. ABD'de 60. Başkanlık Seçimleri 5 Kasım 2024'de yapılacak.