Avrupa’da güneş reformu

Geçen ay yayınlanan küresel iklim raporuna göre, hayatımızı bugünkü alışkanlıklarla devam ettirirsek 20-30 yıl sonra deyim yerindeyse “çatır çatır yanacağız”. Yaklaşık 8 milyar insanın ortak suçu bu. Kimimizin az, kimimizin çok… Teknolojide ABD ve Çin’in gerisinde kalan Avrupa, iklim krizine karşı mücadelede dünyanın liderliğini yapmak istiyor. Doğrusu, “eski kıta” bu konuda ciddi adımlar da atıyor. Financial Times’ın haberine göre 27 üyeli Avrupa Birliği, geride bırakmakta olduğumuz bu yaz güneş enerjisinde rekor kırdı. Birlik, yaz aylarında toplam enerji ihtiyacının yaklaşık yüzde 10’unu güneşten üretti. Aralarında Hollanda, Almanya ve İspanya gibi büyük ekonomilerin de bulunduğu 8 ülke güneş enerjisine üretiminde tarihlerinin en yüksek rakamlarına ulaştı. Bu üç ülke, yaz dönemi toplam enerji tüketimlerinin yüzde 16’dan fazlasını güneşten sağladı. Yunanistan ve İtalya ise yüzde 13’ler seviyesine ulaşmayı başardı. AB’nin ikinci büyük ekonomisi Fransa ise yüzde 5’in altında kalarak hayal kırıklığı yarattı. Tablo iyiye doğru gidiyor ama hala alınacak çok yol var. 27 ülke toplamında güneşin payının yüzde 10’a yükselmesine karşın, kömürden enerji üretiminin payı hala yüzde 14 seviyesinde. Macaristan’da güneşin payının kömürü ilk kez geçmesi ise bu 4 puanlık farkın çok yakında kapanacağının göstergesi olarak yorumlanıyor.

Peki Türkiye’de durum ne?

Baştan söyleyelim: Hiç de fena değil. Elimizdeki son veri EPDK’nın 2021 Haziran ayı elektrik sektörü raporu. Buna göre, Türkiye bu yılın altıncı ayında lisanslı ve lisanssız olmak üzere yaklaşık 27 milyon MWh elektrik üretmiş. Bunun 1 milyon 415 bin MWh’sı güneş enerjisi santrallerinden gelmiş. Güneşin toplam elektrik üretimi içindeki payı yüzde 5.2 seviyelerinde. 2020’nin tamamında ise güneşin payı yüzde 3.7 seviyesindeydi. Yani yatırımlarla birlikte, Temmuz ve Ağustos aylarına ait raporlar çıktığında payın yüzde 6’yı aşması beklenebilir. Bu da Türkiye’yi; Bulgaristan, Polonya, Fransa, Romanya gibi ülkelerin üzerine taşıyacaktır. 

Fosil yakıt payı çok yüksek

Türkiye güneş ve rüzgar gibi yenilenebilir enerjide benzer ülkelere göre daha fazla yatırım yapsa da, toplam üretimdeki fosil yakıtların payına bakıldığında önümüzde uzun bir yol olduğu ortaya çıkıyor. 2020 rakamlarından gidersek, lisanslı elektrik üretiminde doğal gaz yüzde 22.7, linyit yüzde 12.5, ithal kömür ise yüzde yüzde 20.5 pay alıyor. Hidroelektrikin payı ise yüzde 25.6. Bu tablo 2021 Haziran’ında doğal gaz lehine değişti. Doğal gazın payı yüzde 38.6’ya çıkarken, linyit de yüzde 14’e yükseldi. İthal kömürün payı ise yüzde 15.4’e geriledi. Hidroelektrik santrallerinin yani barajların payı ise kuraklık nedeniyle dramatik bir düşüşle yüzde 17.6’ya kadar indi.