Boeing'e kötü haber; kazanın son 32 saniyesi ortaya çıktı

Hindistan Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (DGCA), Air India’nın geçen ay yaşadığı ve 260 kişinin hayatını kaybettiği uçak kazasının ardından Boeing’in bazı modellerinde yakıt kesme anahtarlarının kilit mekanizmalarının incelenmesi için hava yollarına talimat verdi. Güney Kore de benzer bir adım atacağını açıkladı.

Kritik 32 saniyede neler yaşandı?

Dahası, kazanın son 32 saniyesinde neler yaşandığı da ortaya çıktı. Kalkıştan önce yapılan sistem kontrollerinde herhangi bir arıza tespit edilmedi. Ancak uçağın tekerlek kesmesinden sadece 3 saniye sonra kritik olaylar zinciri başladı.

29 Saniye Kala (Kalkıştan 3 saniye sonra)

Uçak maksimum 180 knot hıza ulaştı. Hemen ardından sol motorun yakıt kontrol anahtarı ‘çalıştır’dan ‘kes’e geçti. 1 saniye içinde sağ motorun yakıt kontrol anahtarı da ‘kes’ konumuna geldi.
Motorlara giden yakıt kesildi ve güç kaybolmaya başladı.

 24 Saniye Kala (Kalkıştan 8 saniye sonra)

Acil durum hidrolik gücünü sağlayan Ram Air Turbine (RAT) devreye girdi.

19 Saniye Kala (Kalkıştan 13 saniye sonra)

Sol motorun yakıt anahtarı yeniden ‘çalıştır’ konumuna alındı.

15 Saniye Kala (Kalkıştan 17 saniye sonra)

Sağ motorun yakıt anahtarı da ‘çalıştır’ konumuna getirildi.

Her iki motorda yeniden ateşleme (relight) süreci başladı. Sol motor toparlanmaya başladı ancak sağ motor yeterli çekirdek hızına ulaşamadı.

6 Saniye Kala (Kalkıştan 26 saniye sonra)

Pilotlardan biri “Mayday, Mayday, Mayday” diyerek acil durum çağrısı yaptı. Kule, çağrıya yanıt alamadan uçağın düştüğünü gördü.

13:39:11 (Yerel Saat)

FAA ve Boeing 'Güvenli' demişti

ABD’li uçak üreticisi Boeing ve ABD Federal Havacılık İdaresi (FAA), son günlerde havayollarına ve düzenleyici kurumlara yakıt kesme anahtarı kilitlerinin güvenli olduğunu bildirmişti. Ancak Hindistan ve Güney Kore, bu açıklamalara rağmen kendi denetimlerini başlatma kararı aldı.

Kazanın merkezinde yakıt anahtarları var

Geçen ay meydana gelen Air India kazasında, kalkıştan kısa bir süre sonra yakıt anahtarlarının “çalıştır” konumundan “kes” konumuna neredeyse eş zamanlı olarak geçtiği ortaya çıkmıştı. Ön raporda ayrıca FAA’nın 2018 yılında yayımladığı bir tavsiye notuna dikkat çekildi. Bu notta, Boeing’in 787 dâhil olmak üzere çeşitli modellerinin operatörlerine yakıt kesme anahtarı kilitlerini incelemeleri önerilmişti; ancak bu bir zorunluluk değildi.

Hindistan dünyanın en hızlı büyüyen pazarı

DGCA, yayımladığı emirle Boeing’in 787 ve 737 modellerinin de aralarında bulunduğu uçaklardaki yakıt anahtarı kilitlerinin denetlenmesini istedi. Boeing’in uçakları, Hindistan’daki dört büyük hava yolundan üçünün filosunda kullanılıyor. Dünyanın en hızlı büyüyen havacılık pazarını denetleyen Hindistan’ın kararı, şirket üzerindeki baskıyı artırdı.

Güney Kore’de kontroller başlıyor

Güney Kore Ulaştırma Bakanlığı’ndan bir sözcü, ülkede yapılacak kontrollerin de FAA’nın 2018 tavsiyeleriyle uyumlu olacağını ancak kesin bir takvim belirlenmediğini duyurdu.

Japonya ve diğer ülkeler süreci izliyor

Japon havayolu şirketi JAL, yaptığı açıklamada “Güvenlik birinci önceliğimiz. Soruşturmayı yakından takip ediyor ve gerekli görülen denetimleri uygulayacağız” dedi.

Air India Grubu da hafta sonu itibarıyla 787 ve 737 filosundaki yakıt anahtarı kilitlerini denetlemeye başladı. Konuya yakın bir kaynak, şu ana kadar herhangi bir sorunla karşılaşılmadığını ve kontrollerin bir iki gün içinde tamamlanacağını aktardı.

Boeing ve FAA’dan savunma

Pazar günü Reuters’ın ulaştığı bir belgeye göre Boeing ve FAA, havayollarına ve düzenleyici kurumlara yakıt anahtarı kilitlerinin güvenli olduğu ve ek denetime gerek bulunmadığı yönünde bildirim yapmıştı.

Air India kazası ön raporunda, FAA’nın 2018’deki tavsiyelerinin zorunlu olmadığı için Air India’nın bu denetimleri yapmadığı belirtildi. Uçağın bakım kayıtlarında ise yakıt anahtarlarını da içeren gaz kolu kontrol modülünün 2019 ve 2023 yıllarında değiştirildiği kaydedildi.

'Soruşturma bitmedi'

Air India CEO’su Campbell Wilson, pazartesi günü personele gönderdiği dahili notta, ön raporun ardından soruşturmanın henüz tamamlanmadığını ve erken sonuçlara varmanın doğru olmayacağını vurguladı.