CNN International: Trump'ın Gazze planı gerçekten başarılı olabilir mi?

ABD Başkanı Donald Trump, Gazze için hazırladığı yeni 20 maddelik barış planını “insanlık tarihinin en büyük günlerinden biri” olarak nitelendirdi.

ABD basınında aşırı iyimser çıkışlarıyla bilinen Trump’ın bu kez çıtayı çok yükseğe koyduğu yorumları yapılıyor ancak Gazze’de insani durumun vahameti ve Hamas’ın 7 Ekim 2023 saldırılarının ardından rehin tuttuğu İsraillilerin akıbeti göz önüne alındığında, acıları sona erdirecek her umut dikkatle takip ediliyor.

Önceki “vizyonlara” göre daha gerçekçi

CNN International'ın haberine göre Trump’ın planı, önceki “Gazze; Ortadoğu’nun Rivierası” hayallerine kıyasla daha gerçekçi bulunuyor. Aşamalı şekilde uygulanması öngörülen plan, Gazze’de kalıcı bir süreç için alan açabilir. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun da kamuoyu önünde destek verdiği planın, Trump’ın Arap ve Müslüman liderlerle yaptığı görüşmelerin izlerini taşıdığı belirtiliyor.

Barış planlarının kaderi

Ortadoğu’da daha önce ABD, Avrupa ve Arap ülkelerinin girişimleriyle sayısız barış planı masaya konuldu, ancak çoğu hayata geçirilemedi. Trump’ın, “yüzlerce, binlerce yıllık sorunları çözmeye çok yakınız” sözleri bu nedenle ihtiyatla karşılanıyor.

Planın en kritik aşaması, Hamas’ın rehineleri 72 saat içinde serbest bırakması şartı. Bu gerçekleşmezse sürecin baştan çökebileceği ifade ediliyor.

Trump yönetiminin daha önce Ukrayna konusunda da barış iddialarıyla yola çıkıp başarısız olması, Gazze planı için de temkinli yaklaşımlara yol açıyor. Eleştirmenlere göre Beyaz Saray, çatışmaların tarihi ve duygusal boyutlarını sık sık göz ardı ediyor.

Planın içeriği

• Hemen ateşkes ilan edilmesi
• Hamas’ın elindeki rehinelerin serbest bırakılması karşılığında İsrail hapishanelerindeki Filistinlilerin tahliyesi
• İsrail’in aşamalı olarak çekilmesi
• Hamas’ın silahsızlandırılması ve Gazze’nin askerden arındırılması
• Uluslararası bir yönetim organının gözetiminde geçici hükümet kurulması

Planın en büyük riski, Hamas’ın rehineleri kısa sürede bırakmayı reddetmesi. Bu ihtimalde Netanyahu’nun “Gazze’de işi bitirmek” için Trump’tan aldığı desteği kullanabileceği öne sürülüyor.

Netanyahu ne istiyor?

İsrail Başbakanı Netanyahu, Washington’daki basın toplantısında planı desteklediğini açıkladı. Ancak İsrail’deki aşırı sağcı koalisyon ortakları, Hamas’ın tamamen ezilmesi ve Batı Şeria’nın ilhakı gibi taleplerden vazgeçmiş değil. Netanyahu’nun siyasi geleceği de savaşın sürmesine bağlı olabilir.

ABD’li gözlemciler, Netanyahu’nun Trump’a destek açıklamasını Hamas’ın planı reddedeceği hesabıyla yapmış olabileceğini, böylece uluslararası baskı olmadan Gazze’ye saldırılarını yoğunlaştırabileceğini belirtiyor.

Hamas’ın pozisyonu

Hamas kanadında ise şüpheler hakim. Hamas Siyasi Büro üyesi Gazi Hamad, CNN’e yaptığı açıklamada, İsrail’in Katar’daki müzakerecileri hedef alan saldırısının barışa niyetli olmadığının kanıtı olduğunu söyledi. Ayrıca, rehinelerin kısa sürede bırakılmasının Hamas’ın en büyük kozunu kaybetmesi anlamına geleceğini vurguladı.

Filistinli siyasetçi Mustafa Barghouti de plana dair “patlayıcı mayınlarla dolu” uyarısında bulundu ve şöyle dedi:

“İsrail rehinelerini aldıktan sonra savaşı yeniden başlatmayacağının garantisi nerede?”

Filistinlilerin sesi eksik

Trump’ın planının bir diğer zayıf noktası, doğrudan Filistinlilerin sürece dahil edilmemesi. Plan, Gazze’nin uluslararası bir “Barış Kurulu” tarafından yönetilmesini öngörüyor. Kurulda eski İngiltere Başbakanı Tony Blair’in de yer alacağı iddiası, bölgede “yeni sömürgeci” tartışmalarını alevlendirdi

Barghouti, “Zaten İngiliz sömürgesinden kurtulmak için 100 yıldan fazla mücadele ettik, ardından İsrail işgali geldi. Şimdi yeniden mi?” sözleriyle duruma tepki gösterdi.