Dünyanın gözü ABD seçimlerinde: Sonuçlar ne zaman belli olacak?

Anketler başkanlık yarışının son derece çekişmeli geçtiğini gösteriyor ve sonuçlar ne kadar yakın olursa, sonucun öğrenilmesi de o kadar uzun sürecek. Sandıkların kapanmasından sonraki saatler ve günlerde eyaletler, haber kuruluşlarının kazananları tahmin etmek için kullandığı resmi olmayan sonuçları yayınlamaya başlar. Eyaletlerin kendileri ise haftalar sonra, oy sayımları tamamlanıp onaylanana kadar kazananları ilan etmez.

2020'de Associated Press ve diğer haber kuruluşları Joe Biden'ın başkanlığı kazandığını seçimlerden dört gün sonra duyurmuştu. O zaman en uzun süren salıncak eyaletler bu yıl da yavaş olabilir: Pensilvanya, Arizona ve Nevada.

Eğer yarış yakınsa, diğer eyaletler de bu listeye katılabilir. Görevlilerin posta oy pusulalarını ne zaman sayabileceklerine dair yasal kısıtlamalara ek olarak, kapanış saatinde sırada olan seçmenlerin hala oy kullanmasına izin verildiğinden, günün sonunda oy kullanma yerlerindeki uzun kuyruklar da sayımı yavaşlatabilir.

Ayrıca, denizaşırı seçmenlerden ve ordudaki seçmenlerden bazen Seçim Günü'nden sonra gelen oy pusulaları ve uygunluğu şüpheli olan seçmenler tarafından kullanılan geçici oy pusulaları da var. Çok yakın geçen seçimlerde bu son oylar sayılana kadar sonuç belirsizdir.

Salıncak eyaletler seçimin kaderini belirleyecek

Ülkede bulunan toplam 50 eyaletin 43’ünü her seçimde neredeyse aynı parti, belirgin bir farkla kazanıyor. Seçimde küçük oy farkıyla partiler arasında el değiştirebildikleri için "salıncak" olarak adlandırılan 7 kritik eyalet, ABD başkanlık seçimlerinin aritmetiğini belirleme özelliğine sahip. Başka bir deyişle, ABD'de başkanın kim olacağını 337 milyonu aşkın nüfusun yalnızca yüzde 18'ine ev sahipliği yapan eyaletler karar vermiş oluyor.

2024 başkanlık seçimlerinde herkesin gözü Pensilvanya, Georgia, Arizona, Nevada, Michigan, North Carolina ve Wisconsin eyaletlerinde. 270 delegeye ulaşan adayın başkanlığı kazandığı ABD'de, salıncak eyaletlerin toplam 93 delegesi bulunuyor.

Pensilvanya nüfusu itibarı ile en çok delegeye sahip salıncak eyalet. 19 Seçiciler Kurulu delegesi ile rekabete sahne oluyor. 2020 seçimlerinde Joe Biden, eyaleti bir puanın biraz üzerinde farkla alarak başkan seçilmişti. 16 delegeye sahip olan Georgia da Cumhuriyetçi eğilimli bir eyalet olmasına rağmen 2020 seçimlerinde Biden’ı seçti. Nevada ise salıncak eyaletler arasında 6 sandalye ile en az delegeye sahip.

ABD’de, en fazla oyu alanın değil, en fazla delegeye ulaşan adayın başkan olmasını sağlayan Seçiciler Kurulu (Electoral College) yöntemi işliyor. Buna göre her eyaletin belli bir delege sayısı var. O eyaletteki oyların çoğunluğunu alan parti, delegelerin tamamına sahip oluyor. Ülke genelindeki 538 delegenin salt çoğunluğu olan 270’e ulaşan aday başkanlık seçimini de kazanmış oluyor.

Salıncak eyaletlerde Trump ve Harris kıyasıya yarışıyor

ABD Başkanı Joe Biden, temmuz ayı sonunda seçimlerden çekilme ve Kamala Harris’i destekleme kararı aldığından beri adaylar salıncak eyaletlere yoğunlaştı. Başkan adayları Harris ve eski ABD Başkanı Donald Trump, seçim kampanyasının son döneminde neredeyse yalnız bu eyaletlerde kampanya çalışmalarına ağırlık verdi. Tek bir oyun bile büyük önem taşıdığı bu eyaletlerde başkan adayları her şehirde, her bölgede ve her mahallede seçim çalışması yürütüyor.

ABD genelindeki anketleri derleyen Real Clear Politics (RCP) adlı haber platformunda yer alan son ulusal anket ortalamalarına göre Trump ülke genelinde 0.3 puanla önde. Salıncak eyaletlerde demokrat aday Harris, Michigan ve Wisconsin'de, cumhuriyetçi aday Trump ise Pensilvanya, North Carolina, Georgia, Arizona ve Nevada'da az farkla üstün görünüyor.

Adaylar rakip partinin seçmen kitlesinin dikkatini çekmek için farklı yöntem ve söylemler kullanıyor. Harris, Pensilvanya kırsalında muhafazakar Cumhuriyetçi seçmenden oy alabilmek için "benim de silahım var ve silaha karşı değilim" gibi açıklamalar yaparken, Michigan’da Demokrat seçmenden oy almak isteyen Trump, kampanya kürsüsüne yanına bazı Müslüman toplum önderlerini alarak çıktı.

Seçmen profili değiştikçe salıncak eyaletler de farklılık gösterebilir

Salıncak eyaletler yıllar içinde değişebiliyor. Örneğin, Florida 1990’lardan 2020’ye kadar salıncak bir eyalet olarak kabul edildi ancak Cumhuriyetçi seçmen kaydının artmasıyla Cumhuriyetçilerin kalelerinden biri haline geldi.

Bu yıl yakından izlenen eyaletler Arizona, Georgia, Michigan, Pensilvanya, Wisconsin ve Nevada eyaletleriydi. Bu grubun yeni üyesi ise North Carolina. Geleneksel olarak sağa meyilli bir eyalet olmasına rağmen 2008’de Demokrat başkan adayı Barak Obama’nın seçimleri kazanması iki parti arasındaki çekişmeyi açık ara olmaktan çıkartmış durumda. 16 delegeye sahip olan North Carolina 2024 seçimlerinde de Cumhuriyetçiler için garanti görünmüyor.

Seçmenin önemsediği konular farklılık gösteriyor

Bu yılki seçimlerde salıncak eyaletler kendi aralarında bazı konulara daha farklı tepki veriyor. Sınır eyaletleri Nevada ve Arizona göçmen meselesinde daha duyarlıyken, Michigan’da Biden yönetiminin son bir yıldır sergilediği Gazze politikası öne çıkıyor. Pensilvanya gibi eyaletlerde ise şehirli Cumhuriyetçi kadın seçmenin kürtaj konusunda Demokrat partinin görüşlerine daha yakın olduğu görülüyor. Son seçimlerde Trump’ın sandık sonuçlarında yolsuzluk yapıldığı iddialarına sahne olan Georgia’da seçim güvenliği öne çıkıyor. Kuzey Carolina’da ise son yıllarda Asya ve Latin Amerika kökenli nüfusta keskin bir artış var. Her 5 seçmenden 1’inin Afrika kökenli olduğu eyalette ayrımcılık karşıtı siyaset daha büyük önem kazanıyor.

Sonuçlar ne zaman belli olacak?

Washington Post'un haberine göre seçim sonuçlarının netleşmesi eyaletten eyalete değişiklik gösterecek. Kimi eyaletlerde ilk gece sonuçların netleşmesi beklenirken bazı kritik eyaletlerde sonuçların duyurulması çok daha uzun bir zaman alabilir.

İlk gece

Kuzey Carolina'nın seçim gecesi sonuçların neredeyse tamamının açıklaması beklenirken Wisconsin, seçim günü posta yoluyla ve yüz yüze erken oy pusulalarını saymaya başlayacak ve büyük ilçelerinden sonuçlar gece yarısından sonra gelebilecek.

Bir ya da birkaç gün sonra

Georgia bazı sonuçları sandıklar kapandıktan kısa bir süre sonra açıklayacak ancak Atlanta'ya ev sahipliği yapan Fulton County'de sonuçların açıklanması daha uzun sürebilir.

Daha uzun bir süre

Arizona'nın özellikle uzun oy pusulası ve seçim günü posta ile gelen oy pusulalarının teslim edilmemesi, sayımı geciktirebilir.

Nevada'da oylama büyük ölçüde posta ile yapılıyor ve seçim gününden sonra gelen oy pusulalarının sayılmasına izin veriliyor.

Pensilvanya yasa gereği, seçim gününe kadar posta ile gelen oy pusulalarını işleyemiyor ve posta ile gelen oy pusulalarının fiili sayımı sandıklar kapanana kadar başlayamıyor.