F-35'in son 50 dakikası: ABD'li pilot, uçağı düşürmemek için mühendisleri aradı

ABD Hava Kuvvetleri F-35 pilotu, bu yılın başında Alaska’da uçarken karşılaştığı teknik sorunu çözmek için Lockheed Martin mühendisleriyle 50 dakika havada görüşme yaptıktan sonra uçaktan kendini fırlattı ve jet yere çakıldı. Olayla ilgili rapor bu hafta yayımlandı.

Kazanın gerçekleştiği tarih 28 Ocak; Fairbanks’taki Eielson Hava Üssü’ndeki uçağın yere düşüp patladığı anlar o dönem kameraya yansımıştı. Pilot hafif yaralarla kurtulurken, 200 milyon dolarlık F-35 tamamen yok oldu.

Hava Kuvvetleri’nin soruşturması, kazaya burun ve ana iniş takımlarındaki hidrolik hatlarda oluşan buzlanmanın yol açtığını belirledi. Bu, iniş takımlarının doğru şekilde açılmasını engelledi.

Rapor, pilotun kalkış sonrası iniş takımını geri çekmeye çalıştığını, ancak bunun tam olarak gerçekleşmediğini aktardı. İniş takımı tekrar indirilmek istendiğinde, merkezlenemeyip sola kilitlendi.

Sorunu çözmeye yönelik sistem kontrol listeleri ve denemeler, uçağın yere indiğini sanmasına yol açtı ve bu durum kazaya neden oldu.

Lockheed Martin mühendisleriyle havada temas

Pilot, sorunu çözmek için uçak havadayken Lockheed Martin’den beş mühendisle iletişime geçti. Katılımcılar arasında kıdemli bir yazılım mühendisi, uçuş güvenliği mühendisi ve iniş takımı uzmanları vardı.

Pilot, burun iniş takımını düzeltmek için iki “touch-and-go” (kısa iniş) denemesi yaptı. Ancak bu girişimler başarısız oldu ve hem sağ hem sol ana iniş takımları tam olarak açılmadı. Uçak, sensörlerine göre yere indiğini algıladı ve otomatik “yer operasyon modu”na geçti. Bu, jetin kontrolünü kaybetmesine yol açtı ve pilot fırlatma koltuğunu kullanmak zorunda kaldı.

Hidrolik sistemde su tespiti

Uçağın enkazında yapılan incelemede, burun ve sağ ana iniş takımlarındaki hidrolik sıvının yaklaşık üçte birinin su olduğu görüldü. Bu miktarda su bulunmaması gerekiyordu.

Rapor, benzer bir hidrolik buzlanma sorununun kazadan dokuz gün sonra aynı üsse bağlı başka bir F-35’te de görüldüğünü, ancak bu uçağın güvenli bir şekilde indiğini belirtti.

Uyarılar daha önce paylaşılmıştı

Lockheed Martin, uçak sensörlerinin aşırı soğuk havalarda yaşayabileceği sorunları Nisan 2024’te bakım bülteninde paylaşmıştı. Sorun, pilotun uçağı kontrol etmesini zorlaştırabiliyordu. Kazanın olduğu gün hava sıcaklığı -1°F idi yani -18 derece.

Kazaya etki eden faktörler

Hava Kuvvetleri Kaza Araştırma Kurulu, kazaya pilot ve konferans katılımcılarının kararlarının, tehlikeli madde programındaki yetersiz denetimlerin ve hidrolik bakım prosedürlerinin doğru uygulanmamasının katkıda bulunduğunu tespit etti.