Foreign Policy yazdı: İsrail-İran savaşı nasıl biter?

İsrail Başbakanı Netanyahu’nun "Gerekirse haftalarca sürecek" açıklaması, İran’ın ateşkes çağrılarına kulak tıkaması, savaşın kısa sürede sonlanacağı yönündeki beklentileri zayıflatıyor. Foreign Policy, çatışmanın nasıl sona erebileceğine dair senaryoları derledi

İran’ın kontrollü geri çekilişi ve ateşkes

İran, birkaç sembolik saldırı yaparak iç kamuoyuna karşı “İntikam alındı” mesajı verir ve uluslararası ateşkes çağrılarına kulak verir. Bu senaryo, Hizbullah’ın 2023 sonlarındaki çatışmalardan sonra İsrail’le yaptığı ateşkese benziyor. İsrail’in istihbarat destekli suikastları ve askeri hedeflere saldırıları İran’ın lider kadrosunda karmaşa yaratmış olabilir. İran, bu koşullarda savaşı tırmandırmak yerine, “şimdilik” geri çekilmeyi tercih edebilir.

İran direnir, uluslararası baskı artar

İran, sınırlı da olsa İsrail’e zarar verip “Dayandık” imajı yaratmaya çalışır. Ancak savaşın uzamasıyla birlikte Fransa ve İngiltere gibi ülkelerin çağrısıyla uluslararası baskı artar. İsrail, ABD Başkanı Trump’ın baskısıyla operasyonlarını kısaltmak zorunda kalabilir. Bu noktada, ABD’nin İran’a nükleer anlaşma için diplomatik çağrısı devreye girer. Ancak İran, saldırı altındayken müzakereye oturursa bu, iç siyasette zayıflık olarak algılanabilir.

Savaşın bölgesel bir yangına dönüşmesi

En karanlık senaryo, savaşın tüm bölgeye yayılmasıdır. İran, ABD üslerini hedef alırsa ABD doğrudan çatışmaya girebilir. İran, ABD’yi İsrail’in saldırılarına dolaylı ortak sayabilir. Bu durumda ABD, İran’ın nükleer tesislerini doğrudan hedef alabilir. İran da buna yanıt olarak Yemen, Irak, Lübnan’daki vekil güçleriyle İsrail ve ABD hedeflerine saldırabilir. Uluslararası terör eylemleri riski de bu süreçte artar.

Bitmeyen, düşük yoğunluklu bir savaş

Saldırıların yoğunluğu azalsa da savaş resmen sona ermeyebilir. İsrail zaman zaman İran içindeki hedeflere saldırılar düzenleyebilir, İran da benzer şekilde karşılık verebilir. Bu, resmi ateşkes olmadan süren, uzun vadeli bir "sürekli çatışma" durumudur. İran, bu süreçte nükleer faaliyetlerini gizlice artırma yoluna gidebilir.

Ara anlaşmalar ve sessiz intikam planları

Kısa vadede bir ateşkes veya geçici anlaşma sağlansa bile, İran uzun vadede intikamını almayı hedefleyebilir. Suikastlar ya da yurtdışında terör saldırıları gibi yollarla İsrail’e zarar verme arayışı devam edebilir. Aynı zamanda ABD ile yürütülen diplomatik süreçler yeniden başlayabilir.

Bu savaş, birkaç haftalık bir askeri operasyonun ötesine geçebilir. Bölgesel istikrar, nükleer silahlanma riski ve ABD-İran ilişkileri gibi birçok kritik alan bu çatışmadan etkilenebilir. Çatışmanın geleceği; İran’ın direnme kapasitesi, İsrail’in stratejik hedefleri ve özellikle ABD’nin tutumuyla şekillenecek.