Fransa ve Almanya anlaştı: Avrupa'nın savunması için 'elit sporcu' modeli
Paris ve Berlin, ortak savunma projeleri ile Avrupa’nın askeri üretim gücünü tek çatı altında toplamak istiyor. Ancak “elit sporcu modeli” hem küçük ülkelerin hem de ABD ile ilişkilerin tepkisini çekiyor
Euronews'in haberine göre, Avrupa Birliği’nin savunma üretimi uzun süredir parçalı bir yapıya sahip. Üye ülkeler, ulusal güvenlik gerekçesiyle kendi sanayilerini desteklerken bu durum hem maliyetleri artırıyor hem de ortak hareket kabiliyetini zayıflatıyor.
Ukrayna’ya sağlanan farklı silah sistemleri de bu parçalanmışlığın sahadaki zorluklarını gözler önüne serdi.
Macron ve Merz’den yeni öneri
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Almanya Şansölyesi Friedrich Merz, cuma günü yapılacak Fransız-Alman Güvenlik ve Savunma Konseyi toplantısında bu sorunu masaya yatıracak. İki lider; ortak savunma projeleri, Fransa’nın nükleer caydırıcılığının tüm AB’ye genişletilmesi ve Avrupa’nın savunma sanayi üssünün güçlendirilmesi konularını görüşecek.
Paris’in Elysee Sarayı’ndan yapılan açıklamaya göre gündemin en tartışmalı başlığı, 'Elit sporcu modeli' Bu sistem, Avrupa’da çok sayıda farklı silah sistemi yerine yalnızca en güçlü üreticilerin tercih edilmesini öngörüyor.
Çok başlılıktan ortak platforma?
Bugün Avrupa’da dört farklı savaş uçağı (Eurofighter, Rafale, Gripen, F-35) ve altı farklı tank modeli (Leopard, Leclerc, Challenger, Ariete, Abrams, K2) aktif olarak kullanılıyor. Yüz milyarlarca euroluk savunma bütçesi 2030’a kadar sanayiye aktarılırken, maliyeti düşürmek ve üretim hatlarını hızlandırmak için ortaklaşa tedarik girişimleri başlatılmış durumda.
Ancak Macron’un geçen yıldan beri savunma ihalelerinde “Avrupa’ya öncelik” çağrısı, ABD ile ilişkilerde gerilime yol açarken, diğer AB ülkelerinde de Fransız sanayisine ayrıcalık tanındığı eleştirilerini beraberinde getirmişti.
Uzmanlardan uyarılar
IISS araştırmacısı Ester Sabatino’ya göre “en iyi atlet” modeli mantıklı olabilir çünkü bu şirketler talebi karşılamak için daha hızlı ve kanıtlanmış üretim döngülerine sahip. Ancak Sabatino, bu modelin rekabeti azaltarak yeniliği yavaşlatabileceğini ve küçük ülkelerin savunma sanayilerini devre dışı bırakabileceğini vurguluyor.
Özellikle Polonya gibi savunma yatırımlarını Güney Kore ve ABD’ye yönlendiren ülkeler için model cazip görünmüyor. Varşova, bu ay içinde Güney Kore’den 6 milyar euroyu aşan 180 tanklık yeni bir alım anlaşması yaptı.
Ortak projeler tıkanma noktasında
Paris ve Berlin’in halihazırda yürüttüğü Geleceğin Muharip Hava Sistemi (FCAS) ve Ana Muharebe Kara Sistemi (MGCS) projeleri, ulusal çıkar çatışmaları nedeniyle sekteye uğramış durumda. Dassault’un FCAS’ta %80 iş payı talebi, iki ülke arasında ciddi kriz yarattı.
Alman Dış Politika Konseyi’nden Jacob Ross, “Eğer FCAS başarısız olursa, bu durum Avrupa’da Fransız-Alman liderliği açısından ölümcül bir sinyal olur” diyor.
Zorlu bir süreç
Elysee yetkilileri de beklentileri sınırlayarak, bu tür bir politika geliştirilmesinin “son derece karmaşık bir çalışma” gerektirdiğini kabul ediyor.
Yetkililer, “Asıl mesele, Avrupalıların sahip oldukları silah sistemlerini azaltıp aynılarını kullanması, bunların Avrupa’da üretilmesi ve hem egemenliği hem de üretim kapasitesinin sağlamlığını garanti altına almasıdır. Bu kolay değil” ifadelerini kullandı.