Hollanda'nın en eski partisi: Kadınlar sonradan yaratıldı, siyasete giremezler

Hollanda’nın en eski siyasi partisi olan ve 1918 yılında kurulan Reformcu Siyasi Parti (SGP) kadınların 'doğal görevlerinin' oy kullanmak ya da kamu görevine aday olmak olmadığını savunuyor.

Bu nedenle, 29 Ekim’de yapılacak seçimler için hazırlanan geçici listesinde hiçbir kadın aday partinin kadrolarında yer almadı.

150 sandalyeli parlamentoda üç milletvekili bulunan parti, İncil’e dayandırdığı kurucu ilkeleriyle bir yandan dini özgürlük hakkını savunurken, diğer yandan cinsiyet temelli ayrımcılığı yasaklayan Hollanda Anayasası’yla çelişiyor.

'İncil ile yasa arasında gerilim var'

Mayıs sonunda SGP, kadınların ulusal siyasette yer almasına izin verilmesine yönelik bir önergeyi reddetmişti. Önerge, 2014’ten bu yana Vlissingen kentinde belediye meclis üyesi olan Lilian Janse tarafından gündeme getirilmişti.

Parti sözcüsü Peter Smit, aday listesinde kadın bulunmamasının nedenlerini açıklamaktan kaçınsa da, “İncil’den kaynaklanan ilkelerimiz ile yasa arasında bir gerilim olduğunu” kabul etti. Smit, parti içinde kadınların siyasetteki rolüne ilişkin tartışmaların sürdüğünü de belirtti.

Çifte standart: Ya İslami bir parti bunu yapsaydı?

SGP’nin aday listelerini açıklamasının ardından, kadın hakları için çalışan Clara Wichmann Vakfı, İçişleri Bakanı Judith Uitermark’a bir mektup göndererek “kadınların adaylık sürecinden dışlanmasının önlenmesi için hangi adımların atılacağını” sordu. Bakan Uitermark ise parti yöneticileriyle görüşeceğini bildirdi.

Vakfın avukatı Tom Barkhuysen, “Hollanda toplumunun ilginç yanı SGP’ye daha hoşgörülü davranılmasıdır. Bu parti uzun süredir parlamentoda ve Hristiyan geleneği üzerinden siyaset yapıyor. Ama eğer aynı gerekçeyle bir İslami parti kadın aday göstermese, tepki çok daha farklı olurdu” dedi.

Barkhuysen bu nedenle hükümetten çifte standarda son vermesini istedi.

Geçmişten bugüne kadın yasağı

Yaklaşık 30 bin üyesi bulunan SGP, 1922’de ilk kez parlamentoya girdi; aynı yıl Hollandalı kadınlar da oy hakkını elde etmişti.

Parti, 1993’te kadınların üyeliğini açıkça yasakladı. Ancak 2001’de Birleşmiş Milletler, bu yasağın Kadın Hakları Sözleşmesi’ne aykırı olduğuna hükmetti. 2006’da kadınların partiye üye olması serbest bırakıldı fakat seçilme hakları tanınmadı.

2010’da Hollanda Yüksek Mahkemesi, devletin kadınların adaylık hakkını güvence altına alması gerektiğine karar verdi. 2012’de Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi de aynı yönde hüküm verdi. Kadınların adaylığı 2013’te kabul edildi ancak parti programındaki kurucu tez hala değiştirilmedi.

'Kadınların siyasette gücü fazla olur'

Önergesi geçen mayısta reddedilen Lilian Janse, “Kadınlar avukat, doktor, mimar olabilir ama siyasetçiler yasa yapar. Bu da kadınlara fazla güç verir” diyerek partisindeki erkeklerin değişimden korktuğunu ve seçmen kaybı endişesi yaşadığını söyledi. Janse’ye göre partinin tepe yönetimi tüm tabanı temsil etmiyor ve aslında kadınların varlığı daha fazla oy kazandırabilir.

Janse, parti programındaki kadınlara oy hakkı karşıtı ifadeyi yumuşatmayı teklif ederek, her kadının kendi vicdanıyla hareket etmesi gerektiğini savundu. Ona göre, İncil’de Adem’in yalnız olmaması için Havva’nın yaratılması, kadın ve erkeğin dünyayı birlikte yönetmesi gerektiğinin işaretiydi.

Bugün SGP’nin seçmen tabanında kadınların oranı yüzde 51. Buna rağmen parti içinde hala “kadınların siyasette susması gerektiği” görüşü baskın.

Tabanın kırmızı çizgileri çok net

SGP’nin seçmen tabanı Hollanda’daki “İncil kuşağı” olarak bilinen bölgede yoğunlaşıyor. Parti, kürtaj, ötanazi ve eşcinsel evliliğe karşı çıkıyor; belirli durumlarda idam cezasını savunuyor ve zorunlu aşıya karşı. Bu nedenle bölgede zaman zaman çocuk felci ve kızamık salgınları yaşandı.