Intel İsrail ile anlaştı, 25 milyar dolarlık dev çip yatırımı için düğmeye bastı

Intel İsrail'e dev bir çip tesisi kuruyor. Küresel işgücünün yüzde 10'undan biraz daha azını İsrail'de bulunduran Intel'in bu hamlesi sonrası şirket hisseleri Nasdaq'ta yüzde 2,73 artışla 49,28 dolardan açıldı.

Intel'den yapılan açıklamada, Hamas kontrolündeki Gazze'ye 42 km (26 mil) mesafede mevcut bir çip fabrikasının bulunduğu Kiryat Gat tesisinin genişletilmesi planının, "şirketin Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri'nde devam eden ve planlanan üretim yatırımlarının yanı sıra Intel'in daha dayanıklı bir küresel tedarik zinciri geliştirme çabalarının önemli bir parçası olduğu" belirtildi.

CEO Pat Gelsinger yönetimindeki Intel, çip üretimindeki hakimiyetini yeniden tesis etmek ve rakipleri AMD, Nvidia ve Samsung ile daha iyi rekabet edebilmek için üç kıtada fabrikalar kurmak üzere milyarlarca dolar yatırım yaptı. Yeni İsrail fabrikası, ABD'li çip üreticisinin son yıllarda yaptığı en büyük yatırımlardan biri.

İsrail yarı iletken teknolojisinde merkez olacak

Intel Başkan Yardımcısı Daniel Benatar, "İsrail hükümetinin çip yatırımımıza desteği İsrail'in yarı iletken teknolojisi ve yetenekleri konusunda küresel bir merkez olmaya devam etmesini sağlayacaktır" dedi.

Intel daha önce de buradaki diğer tesisler için İsrail'den son 50 yılda yaklaşık 2 milyar dolar hibe almıştı. İsrail Yatırım Otoritesi Genel Müdür Yardımcısı Ofir Yosefi, Intel'in daha düşük bir hibe ve daha düşük bir vergi oranı teklifi yerine daha yüksek bir hibe ve vergi oranını seçtiğini söyledi. Yosefi, bu yatırımla İsrail'in çok daha yüksek mali ve ekonomik faydalar elde edeceğinin belirlendiğini de sözlerine ekledi.

Vergi avantajı

Yatırımı beş yıl sürecek olan Intel, daha önce yüzde 5 olan kurumlar vergisi oranını yüzde 7,5 olarak ödeyecek. Normal vergi oranı yüzde 23, ancak İsrail'in kalkınma alanlarına yatırımı teşvik yasası kapsamında şirketler büyük avantajlar elde ediyor.

Almanya'da Intel, çip kapasitesini artırmak için Avrupa çapında milyarlarca dolarlık yatırım hamlesinin bir parçası olarak Magdeburg'da iki çip üretim tesisi geliştirmeyi planlıyor ve bu proje için yaklaşık 33 milyar dolar harcama yapmayı planlıyor. 

Ohio'ya 100 milyar dolarlık rekor yatırım

Intel, 2022 yılında Ohio'da potansiyel olarak dünyanın en büyük çip üretim kompleksini inşa etmek için 100 milyar dolara kadar yatırım yapacağını açıkladı ve rakipleri Samsung ve Taiwan Semiconductor Manufacturing Co veya TSMC de ABD'de büyük yatırım planlarını bir bir duyurdu.

Toplam yatırımın yüzde 12.8'ine tekabül eden hibenin yanı sıra, çip üreticisi önümüzdeki on yıl içinde İsrailli tedarikçilerden 60 milyar şekel (16.6 milyar dolar) değerinde mal ve hizmet satın almayı taahhüt ederken, yeni tesisin birkaç bin kişilik istihdam yaratması bekleniyor.

İsrail'deki yaklaşık 500 çok uluslu şirketten biri olan Intel, 1974'te ülkede varlık göstermeye başladı ve şu anda Kiryat Gat'ta Intel 7 teknolojisi veya 10 nanometre çipler üreten Fab 28 adlı üretim tesisi de dahil olmak üzere dört geliştirme ve üretim tesisi işletiyor ve ülkede yaklaşık 12 bin kişiyi istihdam ederken dolaylı olarak 42 bin kişiye daha istihdam sağlıyor.

Intel'in ihracatı yaklaşık 9 milyar dolarla toplam yüksek teknoloji ihracatının yüzde 5,5'ini oluşturuyor. WiFi kullanımını mümkün kılan Centrino çipi ve Core işlemcileri İsrail'de geliştirildi.

İsrailli sürücüsüz otomobil teknolojileri firması Mobileye'ı 2017 yılında 15,3 milyar dolara satın alan Intel, inşaatına çoktan başlandığını söylediği yeni Fab 38 tesisinde hangi teknolojinin üretileceğini söylemekten kaçındı. Haziran ayında Başbakan Benjamin Netanyahu Intel'in İsrail'de 25 milyar dolarlık yeni bir çip fabrikası kuracağını söylemiş ancak Intel şimdiye kadar bu yatırımı doğrulamaktan kaçınmıştı.

Fab 38 tesisinin 2028 yılında açılması ve 2035 yılına kadar faaliyet göstermesi planlanıyor.