Kopan buzul İstanbul’dan büyük

Buzul bilimciler yıllardır Antraktika’nın Brunt Buz Sahanlığı’ndaki birçok çatlağı 10 yıldır yakından gözlemliyordu. Ancak 2019’un sonlarında yeni bir çatlak tespit edildi. İlk tespit, buz dinamiklerini, havadaki ve okyanus sıcaklıklarındaki değişiklikleri izleyen Copernicus Sentinel-1 uydusu tarafından yakalandı. North Rift olarak bilinen bu yeni uçurum, geçen Kasım ayında başka bir büyük yarığa doğru ilerlemeye başladı ve Ocak ayında günde bir kilometre büyüdü. NASA çatlağın, “yüzeyde basınç dalgaları, bir su altı akıntısı tarafından” tetiklendiğini bildirdi.  Avrupa Uzay Dairesi (ESA) ise, yarığın günde 5 metre hızla ayrılmaya başladığını hesapladı. ESA, son olarak Şubat ayı sonlarında, buzdağının 150 metre kalınlığında yüzen buz tabakası halinde koptuğunu tespit etti. ESA’da görev bilimi başkanı Mark Drinkwater, “Sonraki haftalarda ve aylarda, buzdağı hızla güneybatıdan akan kıyı akıntısına sürüklenebilir, karaya oturabilir veya güneydeki Brunt Buz Sahanlığı’na çarparak daha fazla hasara neden olabilir” diyor. 

2017’dekinin 5’te 1’i

Buzdağına, bulunduğu Antarktik kadranına göre A-74 adı verildi. Kapladığı 1270 km2’lik alan ile İstanbul, Londra, Paris, New York gibi kentleri geride bırakmasına rağmen, kopan buzul kütlesi yine de 2017’de kopup açık denize doğru yüzen A-68 adlı kütle kadar devasa değil. Onun 5’te 1. Avrupalı bilim insanları, Brunt Shelf kırılmasının çok yakında olan insansız İngiliz Antarktika Halley VI Araştırma İstasyonu için şu an bir tehdit oluşturmadığını açıkladı. Ancak tehlike durumunda istasyonun başka bir alana konumlandırılacağı belirtildi. Atmosferik ve uzay hava gözlemleri yapmak için 1956’dan bu yana Brunt Buz Sahanlığı’nda altı Halley Araştırma İstasyonu bulunuyor. Buz tabakaları yılda yaklaşık 2 kilometre hızla denize doğru akıyor ve buzdağları düzensiz aralıklarla kırılıyor. Önümüzdeki haftalarda veya aylarda buzdağı ya açık denize doğru uzaklaşacak ya da karaya oturup Brunt Buz Sahanlığı’na yakın bir noktada kalacak. Bunu zaman gösterecek.