Krizi perdeleyen ışıklar: Maduro Venezuela’da yine erken Noel ilan etti

Caracas’ta başkanlık sarayının çevresi renkli ışıklarla süslenmiş, devlet binalarına Noel ağacı kurulmuş, çalışanlar Noel Baba şapkalarıyla işbaşı yapmış durumda. Venezuela’da Noel, yine ekim ayında başladı.

Venezuela Devlet Başkanı Nicolás Maduro, geçtiğimiz ay yaptığı açıklamada, “Önceki yıllarda ekonomiye, kültüre, neşeye ve mutluluğa iyi gelen formülü yeniden uygulayacağız” diyerek 1 Ekim’i resmen Noel’in başlangıcı ilan etti.

Son yıllarda bu karar, Maduro’nun en bilinen siyasi reflekslerinden biri haline geldi. Ekonomi çöktüğünde, muhalefet yükseldiğinde ya da ABD ile gerilim tırmandığında, Maduro Noel ilan ediyor.

'Venezuelalıların cepleri karanlık'

Başkent Caracas’ta her sokak ışıl ışıl olsa da, halkın çoğu için bu ışıltı gerçeği yansıtmıyor. 60 yaşındaki temizlikçi Virginia Carillo, “Hükümet herkesin mutlu olduğuna bizi inandırmaya çalışıyor. Metrodan sokaklara kadar her yer ışıklarla dolu. Ama Venezuelalıların cepleri karanlık; içlerinde hiçbir şey yok. Para yok, umut yok. Kutlama zamanı değil” diyor. 

Ülke uzun süredir ağır bir ekonomik kriz içinde. Yüksek enflasyon, işsizlik, gıda ve ilaç kıtlığı milyonlarca insanı yurt dışına itti. Devlet Başkanı Maduro’nun tartışmalı biçimde kazandığını ilan ettiği son seçimden sonra 2 binden fazla muhalif ve protestocu tutuklandı.

Havai fişeklerin patlatıldığı El Helicoide hapishanesi, Birleşmiş Milletler raporlarına göre işkence, tecavüz ve kötü muamelenin rutin olduğu bir merkez.

ABD baskısı artarken sınırda asker hareketi

Maduro, içeride baskıyı artırırken dışarıda da Washington’la karşı karşıya. ABD Başkanı Donald Trump, Venezuela’dan ABD’ye uyuşturucu taşıyan teknelere yönelik hava saldırılarını 'terörle mücadele' gerekçesiyle genişletti. Bazı analistler, bu operasyonları 'rejim değişikliği hazırlığı' olarak yorumluyor.

Bunun üzerine Venezuela Devlet Başkanı Maduro, Kolombiya sınırına asker sevk etti ve vatandaşları “ülkeyi savunmak için milislere katılmaya” çağırdı. Tulane Üniversitesi’nden sosyolog David Smilde, Maduro’nun “Noel taktiği”nin bir tür propaganda olduğunu söylüyor:

“Muhtemelen ‘Ne tür bir ülke Noel kutlamaları sırasında saldırır?’ diyerek ABD’yi şeytanlaştırmak istiyor. Maduro her zaman krizlerle yönetilen bir başkan oldu. Venezuelalılar eğlenmeyi sever. Bu da Maduro’nun gerçeği perdeleme yolu.”

Bir Chávez geleneği

Maduro’nun erken Noel alışkanlığı, selefi ve akıl hocası Hugo Chávez dönemine dayanıyor. 74 yaşındaki Mercedes Vásquez, “Ne zaman işler kötüye gitse, erken Noel başlatır. Ülkede düzen varmış, herkes mutluymuş gibi bir hayal yaratmak istiyor” diyor.

Maduro’nun bu yılki kararı, geçtiğimiz yıllarla birlikte en erken Noel başlangıcı olarak kayda geçti. 2021’de 4 Ekim, 2022 ve 2023’te ise 1 Kasım tarihlerinde kutlamalar başlamıştı.

Kilise rahatsız: Noel siyasi amaçla kullanılmamalı

Katolik Kilisesi ise bu duruma mesafeli. Venezuela Piskoposlar Konferansı, geçen yıl yaptığı açıklamada, “Noel’in siyasi amaçlarla kullanılmaması gerektiğini” hatırlattı.

Caracas’taki San Jose Kilisesi’nin papazı Rahip Luis García, Maduro’nun kutlamasını “ruhsal anlamdan yoksun, ticari ve siyasi bir gösteri” olarak nitelendirerek “Rahipler olarak bunu, insanlara Noel’in gerçek anlamını anlatmak için fırsata çeviriyoruz. Bu kutlamalar Aralık’taki gerçek Noel değil” diyor. 

Trump yönetiminden yeni yaptırımlar

ABD yönetimi, Maduro üzerindeki baskıyı giderek artırıyor. Trump, şubat ayında Venezuela’nın ünlü suç örgütü Tren de Aragua’nın Maduro tarafından yönetildiğini iddia ederek grubu “yabancı terör örgütü” ilan etti.

Ağustosta, Adalet Bakanlığı Maduro’nun yakalanmasına yardım edecek bilgilere 50 milyon dolar ödül vadetti. Ancak ABD Ulusal İstihbarat Konseyi, Trump’ın iddialarını yalanladı:

“Maduro rejiminin Tren de Aragua ile koordineli bir politikası olduğuna dair bir kanıt yok.”

Eylül ayında, uyuşturucu taşıdığı iddia edilen teknelere yapılan ilk saldırının ardından Maduro 'Super Bigote' (Süper Bıyık) adlı çizgi film karakterini içeren bir video paylaştı. Videoda Maduro’nun karikatür benzeri kahramanı, “Kimse huzurumuzu elimizden alamaz” diyordu.

Sosyal medyada kullanıcılar bu durumu alaya aldı. Bir kullanıcı “Trump havai fişekleri getirecek” derken, bir diğeri “Captain America seni bıyıksız bırakacak” yazdı.

'Barış ve neşe' beklense de ülke her geçen gün daha derin bir krize sürükleniyor

Maduro, “barış ve neşe” mesajları verirken ülke her geçen gün daha derin bir krize sürükleniyor. Kilise, ekonomistler ve muhalefet aynı fikirde: erken Noel, halkın yaşadığı karanlığı aydınlatmaya yetmiyor.

Rahip García son sözleriyle özetliyor:

“Noel’in merkezinde süsler değil, kalbin değişimi vardır. Maduro’nun Noel’i sadece bir sahne; ama içi boş.”