Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Eritre, İran, Irak, Libya ve Yemen ile birlikte Paris İklim Anlaşması’nı yürürlüğe koymayan altı ülkeden biri olan Türkiye’nin bu durumu değiştireceğini açıkladı. Geçtiğimiz salı günü Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu’nda konuşan Erdoğan anlaşmayı önümüzdeki ay TBMM’nin onayına sunmayı planladıklarını söyledi. Paris İkim Anlaşması, BM’ye bağlı Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin (IPCC) geçen ay açıkladığı dev raporla birlikte tekrar gündeme gelmişti. Rapora göre en düşük karbon salımı senaryosunu gerçekleştirmek için dahi fosil yakıt üretim ve tüketimine derhal son vermek gerekiyor.
Zamanı gelmiş
Oksijen gazetesi de 13 Ağustos günü çıkan sayısının manşet haberinde, anlaşmaya atfen “Zamanı gelmedi mi?” diye sormuştu.
Türkiye anlaşmayı yürürlüğe koyarsa, küresel ısınmayı Sanayi Devrimi öncesi seviyeye 1.5 derecenin altında tutabilmek için verilen Paris taahhütünde katılmayan G20 ülkesi kalmayacak. Türkiye’nin dahil olması önemseniyor çünkü anlaşmayı yürürlüğe koymayan ülkeler içinde en büyük ekonomi. 2020 itibarıyla 761.4 milyar dolarlık GSYİH’si ile dünyanın en büyük 20. ekonomisi olan Türkiye, aynı zamanda karbon salımına en çok etki eden ülkeler listesinde 15’inci ve 16’ncı sırada gidip geliyor.
Türkiye, Paris Anlaşması’nı, 22 Nisan 2016 tarihinde, New York’ta düzenlenen Yüksek Düzeyli İmza Töreni’nde 175 ülke temsilcisiyle birlikte imzalamış, henüz taraf olmamıştı. Ankara’nın gerekçeleri şunlardı: “Türkiye’nin finans ve teknoloji desteklerine erişebilmek bakımından kendisi ile benzer konumdaki ülkelerle aynı şekilde muamele görmesi” ve “Türkiye’nin ekonomik büyüme, nüfus artışı gibi ölçütler dikkate alındığında mutlak emisyon azaltımı yapması imkansızdır. Bu hususun kayıt altına alınması gerekmektedir.” Türkiye, bugüne kadar anlaşmanın gelişmiş ülkeleri kapsayan Ek-1 listesinden çıkarak gelişmekte olan ülkelere sağlanan Yeşil İklim Fonu’ndan yıllık toplam 100 milyar dolar kaynaktan yararlanabilmek istiyordu. Bu fondan ağırlıklı olarak en az gelişmiş ülkelerin ve bazı küçük ada devletlerinin yararlanması planlanıyor.
3 milyar dolarlık kredi iddiası
Ancak Paris Anlaşması’na üye olmak bazı yeşil kredilere erişimi kolaylaştırıyor. Nitekim, T24’ün haberine göre Türkiye’nin olumlu adımıyla birlikte iklim projeleri ile ilgili olarak Dünya Bankası’nın yanı sıra Fransa ve Almanya Kalkınma Bankaları ile 3 milyar dolarlık kredi paketi üzerinde anlaşma sağlandı.
Eray Görgülü’nün haberinde Çevre ve Şehircilik Bakan Yardımcısı Mehmet Emin Birpınar, 7 Nisan’daki TBMM İklim Komisyonu toplantısında “ Dünya Bankası, Fransız ve Alman Kalkınma Bankalarıyla 3 milyar dolarlık bir paket üzerinde her yıl -bunun belli bir kısmı hibe, belli bir kısmı ucuz kredi- üzerinde çalışıyoruz” dediği hatırlatıldı. Bakan yardımcısı bunun bir kısmının hibe, bir kısmının ucuz kredi olduğunu söyleyerek “3 milyar dolar bizim gibi bir ülke için çok ciddi bir para” demişti. Erdoğan’ın açıklaması, Çin Devlet Başkanı Şi Jinping’in yine BM Genel Kurulu’ndaki konuşmasında, ülke dışındaki kömür santrallerine verdikleri desteği keseceklerini bildirmesiyle aynı gün geldi. Şi, “Çin, gelişmekte olan ülkelerde yeşil ve düşük karbonlu enerjiye desteğini artıracak ve ülke dışında yeni kömür santrali inşa etmeyecek” dedi.
Çin, Türkiye’deki önemli kömür santrali yatırımcıları arasında.
Milyonlar açken milyarderler uzayda
Birleşmiş Milletler’in 76’ncı Genel Kurul toplantısında konuşan BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in hedefinde zenginler vardı.
Dünyanın gördüğü en büyük krizler silsilesinden geçtiğini söyleyen Guterres, aşılama konusundaki bencilliğe dikkat çekerek “Zengin dünyanın büyük çoğunluğu aşılandı. Afrikalıların yüzde 90’ından fazlasıysa ilk doz aşılarını bekliyor. Bu, dünyamızın içinde bulunduğu duruma yönelik ahlaki bir ithamdır. Korkunç bir durumdur”dedi. Zengin ve yoksul ülkeler arasındaki uçurumun kapatılması için küresel bir plan oluşturulması gerektiğini söyleyen Guterres’in önerisi, 2022 ortasına kadar dünya nüfusunun yüzde 70’ini aşılamak için aşı üretiminin en az iki kat artırılmasını öngörüyor.
Portekizli genel sekreterin eleştirilerinden süper zenginler de payını aldı. Pandemi döneminde servetlerini katlayarak artıran milyarderlere işaret eden Guterres “Dünyada milyonlarca insan açlık çekerken, uzayda zevkine gezintiye çıkıyorlar” dedi.
Bu arada uzaya gidip dönen milyarderlerden Amazon’un kurucusu Jeff Bezos küresel ısınma ve iklim değişikliğiyle mücadele kapsamında 1 milyar dolar bağışlayacağını açıkladı.