Reuters: 175 milyar dolarlık projede SpaceX devre dışı

Trump yönetimi, Elon Musk ile yaşanan gerilim nedeniyle SpaceX’in programdaki hakimiyetine meydan okurken, Golden Dome füze savunma sistemi için yeni iş ortakları arayışını genişletiyor. Amazon’un Project Kuiper’ı ve büyük savunma yüklenicileriyle görüşmeler yürütülüyor, üç konuya vakıf kaynağın aktardığına göre.

Bu hamle, ABD’nin askeri iletişimlerinde kritik rol oynayan SpaceX’in Starlink ve Starshield uydu ağlarına olan bağımlılıktan stratejik bir kopuşu işaret ediyor.

Reuters Tariff Watch bülteni, küresel ticaret ve gümrük vergileriyle ilgili en son gelişmeleri günlük olarak takip etmenizi sağlıyor. Buradan abone olabilirsiniz.

Trump ile Musk arasında 5 Haziran’da kamuoyuna yansıyan sert çatışma öncesinde Pentagon ve Beyaz Saray yetkilileri, devasa ve 175 milyar dolarlık uzay tabanlı savunma kalkanı projesinde tek bir firmaya fazla bağımlı kalmamak için SpaceX dışındaki alternatifleri araştırmaya başlamıştı.

SpaceX ve Musk, yorum taleplerine yanıt vermedi. Reuters’in SpaceX’in Golden Dome’un bazı parçalarını inşa etmekte öncü olduğu haberini paylaşmasının ardından Musk, X platformunda “Bu konuda herhangi bir ihaleye girmedik. Bizim önceliğimiz insanlığı Mars’a götürmeye odaklanmak.” dedi.

Ancak büyüklüğü, 9.000’den fazla Starlink uydusunu fırlatma tecrübesi ve devlet alımlarındaki deneyimiyle SpaceX, özellikle fırlatma sözleşmelerinde Golden Dome’da önemli bir rol oynamaya devam edecek.

Project Kuiper hakkında bilinenler neler?

Pentagon, 78 uydusu bulunan ve planlanan 3.000 uyduluk düşük dünya yörüngesi takımyıldızını geliştiren Project Kuiper’ı projeye katılmaya davet etti. Bu adım, ticari teknoloji şirketlerinin ulusal savunma altyapısına entegrasyonuna ve geleneksel savunma oyuncularının dışına çıkılmasına işaret ediyor.

Amazon’un İcra Kurulu Başkanı Jeff Bezos, Ocak ayında Reuters’a verdiği demeçte, Kuiper’ın “öncelikle ticari” olacağını ancak “bu düşük dünya yörüngesi takımyıldızlarının savunma kullanımlarının da şüphesiz olacağını” belirtmişti.

Golden Dome, İsrail’in Iron Dome’u gibi bir yurt içi füze savunma kalkanı hedeflerken, çok daha büyük ve karmaşık bir katmanlı savunma sistemi, daha geniş alanları kapsayan dev bir uydu ağı gerektiriyor.
Uydu katmanları için daha fazla tedarikçi arayışında olan yetkililerden biri, “Kuiper büyük oyunculardan biri” dedi.

SpaceX, benzersiz fırlatma kapasitesiyle öncü konumda olsa da payı küçülebilir. Yeni rakipler olarak Stoke Space ve Rocket Lab gibi roket şirketleri, program ilerledikçe bireysel fırlatma ihalelerine katılabilecek.
Yetkili, “Golden Dome’un ilerleyen aşamalarında her bireysel fırlatma ayrı ayrı ihale edilecek ve sadece SpaceX değil, diğer firmalara da teklifler sunmamız gerekecek.” diye ekledi.

Uydu üretiminde acil ihtiyaç

Geçen yıl Kongre, Uzay Kuvvetleri’ne uydu tabanlı iletişim hizmetleri alımı için 900 milyon dolardan 13 milyar dolara çıkarılan bir bütçe tahsis etti. Bu, özel sektör uydu üretimini teşvik etmeye yönelik birçok adımdan biri olarak görüldü.

Amazon’un Project Kuiper’ı, Musk tarafından yavaş ilerlediği gerekçesiyle eski Starlink yöneticilerinin liderliğinde 10 milyar dolarlık bir girişim olarak biliniyor ve SpaceX’in gerisinde kalmış durumda. Ancak füze takibine destek olabilecek iletişim uygulamaları nedeniyle yeniden dikkat çekiyor.

Yönetim, Trump’ın geniş kapsamlı vergi ve harcama yasası kapsamında ayrılan ilk 25 milyar dolarlık fonu tahsis etmeye hazırlanıyor.

Klasik savunma devleri Northrop Grumman, Lockheed Martin ve L3Harris de Golden Dome’u desteklemek için görüşmelerde bulunuyor. L3Harris CFO’su Kenneth Bedingfield, füze uyarı ve takip teknolojilerine ilgide artış olduğunu belirtti.

Northrop Grumman ise uzay tabanlı müdahale sistemleri de dahil olmak üzere çeşitli projeler üzerinde çalışıyor. Şirketin uzay iş biriminin başı Robert Flemming, “Uzaydan füze saldırısı yapmayı mümkün kılacak bir sistem üzerinde çalışıyoruz.” dedi.

Lockheed Martin Space başkanı Robert Lightfoot, “Lockheed Martin, Amerika için Golden Dome’u desteklemeye hazır, kanıtlanmış bir misyon ortağıdır.” şeklinde açıklama yaptı.

Golden Dome’un bu bahar başlattığı çağrı, Silikon Vadisi’nden daha çevik, sofistike ve büyük savunma şirketlerine kıyasla daha uygun maliyetli alternatifler olarak görülen küçük ve yeni firmaları da kapsıyordu. Ancak Musk ile Trump arasındaki sürtüşme bu denklemi değiştirdi.

Musk’ın başlattığı “America Party” adlı teknoloji merkezli, merkezci siyasi hareket, Trump’ın vergi ve harcama politikasını destekleyen Cumhuriyetçileri yenmeyi hedefliyor.

Takvim bir hayli yoğun

Trump, ikinci döneminin ilk haftasında Golden Dome girişimini başlatmış ve hızlı uygulama talep etmişti. 17 Temmuz’da Senato onayını alan Uzay Kuvvetleri General Michael Guetlein, programı geniş yetkilerle yürütecek.

Savunma Bakanı Pete Hegseth’in gizli talimatıyla Guetlein’in 30 gün içinde ekip kurması, 60 gün içinde ilk sistem tasarımını sunması ve 120 gün içinde tam uygulama planını, uydu ve yer istasyonları detaylarıyla birlikte teslim etmesi gerekiyor.

Project Kuiper gibi ticari platformların dahil edilmesi güvenlik endişelerini de beraberinde getiriyor. Bu uyduların siber saldırılara ve elektronik harp yöntemlerine karşı güçlendirilmesi gerekiyor.

Bu sorun, SpaceX’in Starlink ağında da yaşanıyor. Elon Musk Mayıs 2024’te “Rusya’nın karıştırma çabalarına karşı önemli kaynaklar harcıyoruz. Bu zorlu bir problem.” demişti.

Teknik ve politik zorlukların ötesinde, Golden Dome küresel güvenlik dinamiklerini değiştirebilir. Tam operasyonel bir uzay tabanlı füze kalkanı, rakipleri yeni saldırı kabiliyetleri geliştirmeye veya uzayın askerileşmesini hızlandırmaya itebilir.