Sırbistan’da tansiyon tırmandı: Vučić karşıtları ve destekçileri Belgrad’da karşı karşıya geldi

Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vučić’in yönetimine karşı aylardır aralıklarla süren protestolar, hafta sonu başkent Belgrad’da şiddetli çatışmalara dönüştü. Pazar günü şehir merkezinde Cumhurbaşkanı’nın destekçileri ve muhalifleri karşı karşıya gelirken, polis iki taraf arasında barikat kurmak zorunda kaldı.

Yüzlerce çevik kuvvet polisi, iki grup arasında kurulan bariyerlerin arkasında konumlandı. Binlerce gösterici sloganlar atarken, gruplar birbirine şişe ve meşale fırlattı.

Belgrad’daki çatışmalar, bir gün önce Novi Sad kentinde düzenlenen ve on binlerce kişinin katıldığı büyük bir anma mitinginin ardından patlak verdi. Tören, geçen yıl aynı şehirde yaşanan tren istasyonu faciasının yıldönümü dolayısıyla düzenlenmişti.

Ne olmuştu? 

1 Kasım 2024’te Novi Sad tren istasyonu binasında süren yenileme çalışmaları sırasında beton çatının çökmesi sonucu 16 kişi hayatını kaybetti, onlarca kişi yaralandı. Kazanın ardından yapılan ilk incelemeler, ihmal, yolsuzluk ve denetim eksikliğini işaret etti.

İstasyonun yenileme sürecinde kamu fonlarının kötüye kullanıldığı ve güvenlik standartlarının göz ardı edildiği öne sürüldü. Bu olay kısa sürede yalnızca bir inşaat felaketi olmaktan çıktı; ülke genelinde gençlerin öncülük ettiği bir siyasi değişim hareketine dönüştü.

Üniversite öğrencileri ve sivil gruplar, “adalet ve hesap verebilirlik” talebiyle meydanlara çıktı. Göstericiler, facianın sorumlularının yargılanmasını, hükümetteki yolsuzluk ağlarının ortaya çıkarılmasını ve erken seçime gidilmesini istedi. Hareket, kısa sürede Belgrad dahil pek çok kente yayıldı ve Cumhurbaşkanı Aleksandar Vučić’in 13 yıllık iktidarını doğrudan hedef alan en geniş protesto dalgasına dönüştü.

“Oğlumun hesabını sormak istiyorum”

Belgrad’daki son gösteriler, kazada hayatını kaybedenlerden biri olan Stefan Hrka’nın annesi Dijana Hrka’nın çağrısıyla büyüdü. Hrka, pazar günü yaptığı açıklamada açlık grevine başladığını duyurdu ve tüm tutuklu protestocuların serbest bırakılmasını ile erken seçim çağrısının yerine getirilmesini istedi.

Hrka, açlık grevini parlamento binasının önünde, Vučić yanlılarının Mart ayından bu yana “Caciland” adıyla koruduğu kamp alanının hemen yanında sürdürüyor. Hükümet destekçilerinin doldurduğu bu bölge, Cumhurbaşkanlığı binasıyla meclis arasında yer alıyor ve adeta Vučić için bir “insan kalkanı” işlevi görüyor.

Polis, Vučić destekçilerinin kampını aylardır koruyor; bölgeye sivillerin girmesi yasak. Geçtiğimiz ay burada meydana gelen bir silahlı olay, şiddet korkusunu yeniden alevlendirmişti.

Hükümet karşıtı protestolar son aylarda sık sık polis müdahalesiyle bastırıldı; yüzlerce kişi gözaltına alındı. Devlet medyası ve hükümet yetkilileri, özellikle üniversite öğrencilerinin öncülük ettiği bu gösterileri “terörist” olarak niteleyerek suçladı.

13 yıllık iktidar sorgulanıyor

Novi Sad’daki gençlik hareketi, Vučić’in 13 yıldır süren iktidarının giderek daha otoriter hale geldiğini savunuyor. Göstericiler, ülkede erken seçime gidilmesini, yolsuzlukla mücadele edilmesini ve demokratik reformların başlatılmasını talep ediyor.

Polis müdahale etti; yaralılar ve gözaltı var

Pazar günü Belgrad’da yaşanan çatışmada da hükümet karşıtı göstericilerle Cumhurbaşkanı Aleksandar Vučić’in destekçileri karşı karşıya geldi. Meclis binasının önünde toplanan protestocular, “Caciland” kamp alanına yaklaşınca gerilim tırmandı. Polis iki grubu demir bariyerlerle ayırdı; yüzlerce çevik kuvvet polisi iki kalabalığın arasında insan zinciri oluşturdu.

Ancak kalabalıklar birbirine şişe, meşale ve taş fırlatmaya başlayınca ortam kısa sürede karıştı. Polis, çatışmanın büyümesini önlemek için biber gazı ve ses bombası kullandı.

Olayda çok sayıda kişinin yaralandığı, bazı göstericilerin gözaltına alındığı bildirildi.