The Times analizi: Trump'ın yargılandığı davalar ne olacak?

ABD Adalet Bakanlığı Donald Trump'a karşı açılan iki federal ceza davasını sonlandırmayı düşünürken Beyaz Saray'ı kazanması Trump'ın hapse girmemesini neredeyse garanti altına alıyor. Hüküm giymiş bir suçlunun Amerika başkanı olarak seçilmesi savcılar için benzersiz hukuki muammalar yaratırken, hakkındaki suçlamaların bir kısmının eriyip gittiğini görebilecek olan Trump için olumlu bir durum.
Central Florida Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü olan Dr. Aubrey Jewett seçimin ertesi günü yaptığı açıklamada "Trump için hukuki manzara bugün düne ya da kaybetmiş olsaydı nasıl görüneceğine kıyasla çok daha parlak görünüyor. Gerçek şu ki, yasal sorunlarının çoğu artık ortadan kalkacak ya da en azından bazıları önemli ölçüde ertelenecek, hatta belki de dört yıllık görev süresini tamamlayana kadar" dedi.

Jack Smith'i kovma planı

Sandıktaki yenilgi Trump'ın yasal savunma stratejisinin önemli bir parçasını ortadan kaldıracaktı: Ocak ayında göreve başladıktan hemen sonra kendisine açılan iki ceza davasını yürüten özel danışman Jack Smith'i kovma planı. Trump'ın seçim zaferinin ardından Smith'in, Adalet Bakanlığı yetkilileriyle, seçilmiş başkan göreve başlamadan önce, onlarca yıllık bakanlık politikası uyarınca, görevdeki bir başkanın “başkanlığın yürütülmesine doğrudan ya da resmi anlamda gereksiz yere müdahale edeceği” gerekçesiyle yargılanamayacağına ilişkin bu davaların nasıl sonlandırılacağını değerlendirmek üzere görüşmelerde bulunduğu söyleniyor.

Davaların ocak ayındaki yemin töreninden önce görülmesi mümkün görünmüyor. Smith'in geçen yıl Washington'da açtığı davalardan biri, Trump'ın 2020 seçim sonuçlarını 6 Ocak 2021'de iptal ettirme girişimiyle ilgili. Diğeri ise Florida'da, Mar-a-Lago'daki malikanesinde gizli belgeleri yasadışı olarak sakladığı ve müteakip soruşturmayı engellediği iddiasıyla. Kendisi suçsuz olduğunu savunmuştur.
Trump'ın hukuk ekibi her iki davayı da 5 Kasım sonrasına ertelemeye çalışmış ve temmuz ayında Yüksek Mahkeme'nin aldığı bir kararla bir başkanın görevdeyken işlediği resmi eylemler nedeniyle yargılanamayacağı hükme bağlanmıştı. Kasım 2022'de Biden'ın başsavcısı Merrick Garland tarafından Trump'ı soruşturmak üzere atanan Smith, Trump'ın eylemlerinin “resmi eylem” teşkil etmediğini ileri sürerek ısrarcı olmuştu. Adalet Bakanlığı bu iki federal davayı kendisi kapatmazsa, Trump'ın seçim zaferi bir başka seçeneği de gündeme getirmiş oldu: Trump bu davaları kendisi ortadan kaldırabilir.

Trump için ufukta beliren bulutlardan biri, 2016 seçimleri öncesinde porno yıldızı Stormy Daniels'a yıllar önce kendisiyle seks yaptığı iddialarını susturmak amacıyla 130.000 dolarlık bir ödemeyi örtbas etmek için iş kayıtlarında tahrifat yaptığı yönündeki 34 ağır suçlamadan alacağı ceza. Mayıs ayında mahkum edildi. Bir yargıç 12 Kasım'da, Trump'ın Yüksek Mahkeme hükümlerinin kendisine başkanlık dokunulmazlığı sağladığı yönündeki argümanı uyarınca, bu mahkumiyetlerin devam edip etmeyeceği ya da reddedilip reddedilmeyeceği konusunda karar verecek. Yargıcın bu kararları yerinde bulması halinde, 26 Kasım'da New York'ta gerçekleşecek olan ceza duruşmasında hapis cezasına çarptırılma seçeneği de gündeme gelebilir ancak bu pek olası görülmüyor.

Davaları sürüncemede bırakabilirler

Karar ne olursa olsun, seçilmiş başkanın avukatlarının anayasal itirazlarda bulunmaları ve eyalet davasını Yüksek Mahkeme'ye kadar götürerek yıllarca sürüncemede bırakmaları beklenebilir. Bir eyalet davası olduğu için kendisini affedemez. Öte yandan Trump'ın Georgia'daki seçimlere müdahale davasını durdurma umutları da başkanlık seçimini kazanmasıyla daha da arttı. Fulton Bölge Savcısı Fani Willis'in davada kalmasına izin verilip verilmeyeceğine ilişkin temyiz mahkemesinin 5 Aralık'ta vereceği karar nedeniyle bu davada da gecikmeler yaşanacak. Trump'ın avukatları, Willis'in davayı yürütmesi için işe aldığı bir savcıyla olan romantik ilişkisinin çıkar çatışmasına yol açtığını söyleyerek Willis'in görevden alınmasını savunuyor.

Demokrat Willis, Trump'ın ilk başkanlığı sırasında Beyaz Saray'da stajyer olarak çalışan Cumhuriyetçi rakibi Courtney Kramer'i yenerek salı günü görevine yeniden seçildi. Ancak Trump'ın ABD'nin 47. başkanı olarak geri dönüşü (ve ülkenin en yüksek makamına yükselen ilk hüküm giymiş suçlu) şimdi davanın yörüngesini değiştirmesine izin veriyor ve muhtemelen kalıcı olmasa da görev süresi boyunca bunu engelliyor.

Kendisine karşı açılan eyalet ve federal davaları siyasi amaçlı zulümler ve cadı avı olarak nitelendiren Trump, biriken hukuk davalarını erteleme konusunda daha az şanslı olabilir. Joe Biden'ı başkan olarak onaylayan 2020 seçim sonuçlarının resmi olarak onaylanmasını durdurmak amacıyla bir kalabalığın Kongre binasına saldırdığı 6 Ocak 2021'deki olayların yönlendirilmesindeki rolü nedeniyle ABD Kongre Binası Polis memurları ve Kongre üyeleri de dahil olmak üzere taraflardan bir yığın dava ile karşı karşıya.

Trump'ın ayrıca 1990'larda kendisini cinsel saldırıyla suçlayan ve 88 milyon dolar borçlu olduğu yazar E. Jean Carroll'ın açtığı hakaret ve cinsel istismar davalarında temyiz süreci devam ediyor. Carroll 3 Kasım'da X hesabından “Kadınlara saldırmayan adaya oy verdim” diye yazdı. Paylaşımın devamında tacizcisinin seçim zaferinden yakındı. Yeniden seçilmesi, New York Başsavcısı Letitia James tarafından açılan bir dolandırıcılık davasında aleyhine verilen 478 milyon dolarlık karara karşı yaptığı temyiz başvurusunu da içeren hukuk davalarından korunmasını sağlamayabilir. Başkanlık dokunulmazlığı geçerli değil.