Trump'ın tarifeleri gerilimi yükseltti: Küreselleşme çağının sonuna geldik

ABD Başkanı Donald Trump, geçtiğimiz hafta yeni gümrük vergileri açıkladı. Bu tarifeler, çelik ve alüminyum ithalatına yüzde yirmi beş oranında ek vergiler ve diğer ürünlere yönelik yüzde yirmi oranında karşılıklı tarifeler içeriyor.Bu açıklama hem ABD içinde hem de ABD'yle gelişkin ticaret ilişkileri olan ülkelerde yoğun bir tepkiye yol açtı. Avrupa Birliği (AB), bu adımları "haksız" ve "ekonomik açıdan zararlı" olarak nitelendirerek karşı tedbirler alma hazırlığında olduğunu açıkladı. Trump'ın açıklamalarının ardından piyasalar sarsıldı, Avrupa adeta teyakkuza geçerek Fransa ve Birleşik Krallık liderlerinin ABD ile yapılacak tarifeler konusundaki görüşmelerde tutumlarını yakından koordine etme kararı almalarına yol açtı. 

Dünya genelinde tepkiler ve protestolar sürerken İngiltere Hazine Bakan Yardımcısı Darren Jones BBC'ye verdiği röportajda "Küreselleşme çağının sonuna geldik" ifadelerini kullandı. İngiliz siyasetçi röportajının devamında "İnsanlar, küresel ekonomide işlerin daha zor olmasına hazırlıklı olmalı" diyerek bir anlaşma üzerinde çalıştıklarını belirtti. Jones anlaşmayı  "Diplomasi nedeniyle diğer karşılaştırılabilir ülkelere göre daha iyi bir sonuç alacağız." sözleriyle açıkladı. 

'İngiltere mallarına yüzde 10, AB mallarına ise yüzde 20 vergi'

İngiltere Hazine Bakan Yardımcısı Darren Jones, Sky News'tan Trevor Phillips ile yaptığı bir başka röportajda Brexit'in ardından İngiltere'nin Avrupa Birliği'nden farklı bir şekilde muamele gördüğünü belirtti. Trump'ın İngiltere mallarına yüzde 10, AB mallarına ise yüzde 20 vergi getirdiğini hatırlatan Jones, İngiltere'nin Brexit sonrası avantajlarına dair de açıklamalar yaptı.

Jones, İngiltere'nin ne ABD ne de Avrupa Birliği ile ticaret ilişkilerinden birini seçmeye niyetli olmadığını şu sözlerle vurguladı: "ABD ile olan ilişkimizin önemini daha önce de anlattım, sürecimiz iyi işliyor. Ancak Avrupa Birliği ile ilişkimiz de aynı şekilde önemli. Ticaret, enerji ve özellikle güvenlik alanlarında iş birliği içindeyiz. İngiltere'nin doğru stratejik kararı, değişen dünyada Avrupa Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri ile güçlü köprüler kurmaktır. Biz de bunun için çalışıyoruz" dedi.

Fransa'dan da tepkiler geldi

Fransa Başbakanı François Bayrou, ABD Başkanı Donald Trump'ın yeni gümrük tarifelerinin Fransa'nın gayri safi yurtiçi hasılası (GSYİH) büyümesini yüzde 0,5 oranında azaltabileceğini belirtti. Bayrou, bu tarifelerin "şaşırtıcı" olduğunu ve küresel bir ekonomik krize yol açma potansiyeli taşıdığını vurguladı. Ayrıca, bu durumun ciddi iş kayıplarına ve ekonomik yavaşlamaya neden olabileceğini ifade etti.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Trump'ın tarifelerini "sert ve temelsiz" olarak nitelendirerek, Fransa'nın ABD yatırımlarını askıya alma ve ABD teknoloji şirketlerine dijital hizmet vergisi getirme gibi karşı tedbirleri gündeme getirdi.

Tarifeler AB-ABD ticaretinin yüzde yetmişini kapsıyor

Trump'ın yeni gümrük tarifeleri, Avrupa Birliği'nin ABD'ye yaptığı ihracatın yaklaşık yüzde yetmişini kapsıyor ve geçen yıl toplamda 532 milyar euro (585 milyar dolar) değerinde olan bu ticaretin büyük kısmını oluşturan bakır, ilaç, yarı iletkenler ve ahşap gibi ürünler için tarifelerin de yakında devreye girmesi bekleniyor.

AB ticaret politikasını koordine eden kurum olan Avrupa Komisyonu Trump’ın çelik ve alüminyum tarifelerine yanıt olarak, Pazartesi günü öğleden sonra AB üyesi ülkelere, ABD ürünlerine ek gümrük vergileri getirilmesi için bir liste önerecek. Bu liste, ABD'nin et, tahıl, şarap, odun ve giyim gibi ürünlerinin yanı sıra sakız, diş ipi, elektrikli süpürgeler ve tuvalet kağıdını da içerecek.

Lüksemburg, Pazartesi günü, Trump’ın geniş çaplı tarifeler açıklamasından sonra ilk kez yapılacak AB çapında bir siyasi toplantıya ev sahipliği yapacak. Yirmi yedi AB üyesi ülkeden ticaretle sorumlu bakanlar, tarifelerin etkisini ve nasıl en iyi şekilde yanıt verileceğini tartışacaklar. AB diplomatik kaynakları, toplantının ana amacının, Washington ile müzakerelere girme ve tarifelerin kaldırılması talebini iletme konusunda birleşik bir mesaj vermek olduğunu belirttiler.

'Önlemler ne çok yumuşak ne çok sert olmalı'

AB içinde tarifelere nasıl bir yanıt verilmesi gerektiği konusunda farklı görüşler bulunuyor. Fransa, AB’nin tarifelerden çok daha geniş bir paket üzerinde çalışması gerektiğini belirtirken, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Avrupa şirketlerinin, "işler netleşene kadar" ABD’ye yatırımlarını askıya almalarını önerdi. Yaptığı ihracatın neredeyse üçte biri ABD’ye giden İrlanda, "düşünülmüş ve ölçülü" bir yanıt çağrısı yaptı. Bir AB diplomatı, "Bu zor bir denge. Önlemler çok yumuşak olamaz, çünkü ABD’yi masaya oturtmalı, ancak aynı zamanda çok sert de olamaz, çünkü bu durumu tırmandırabilir" dedi.

Şu ana kadar Washington ile yapılan görüşmelerin bir sonucu olmadı. AB ticaret komiseri Maros Sefcovic, Cuma günü ABD’li yetkililerle yaptığı iki saatlik görüşmeyi "açık sözlü" olarak tanımlayarak, ABD tarifelerinin "zararlı ve haksız" olduğunu belirtti.

İlk AB karşı tarifeleri, çarşamba günü oylamaya sunulacak ve  15 üye ülkenin karşı çıkması durumunda dahi onaylanacak. Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen, Pazartesi ve Salı günü demir çelik, otomotiv ve ilaç sektörlerinin başkanlarıyla ayrı ayrı görüşmeler yaparak tarifelerin etkisini değerlendirecek ve ne yapılması gerektiğini belirleyecek.