ABD Kongre'sinde F-35 teklifi: Ankara, Hamas'a destek vermediğine dair sertifika getirsin

ABD’li yasama organı üyeleri, 2026 Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası (NDAA) kapsamında Türkiye’ye silah satışını engellemeye yönelik bir dizi yeni değişiklik hazırlıyor.

Değişiklikler yasalaşırsa, Türkiye’ye F-35 dahil silah transferleri, Ankara’nın Yunan hava sahasını ihlali, Rus S-400 hava savunma sistemine sahip olması ve Kuzey Kıbrıs’ı işgali gibi geçmiş konular nedeniyle durdurulabilecek.

Hamas ile ilişkiler öncelikli

Bazı Kongre üyeleri, Türkiye’nin Hamas ile ilişkilerini öncelikli bir konu olarak görüyor. Cumhuriyetçi Gus Bilirakis ve Demokrat Brad Schneider’in sunduğu değişiklik, Türkiye’ye F-35 satışının ancak Beyaz Saray’ın “Türkiye’nin Hamas veya bağlı gruplarına maddi destek sağlamadığı” sertifikasını vermesi durumunda mümkün olacağını belirtiyor.

Değişiklik yasalaşırsa, ABD yönetimi ayrıca Türkiye’nin İsrail’e yönelik askeri tehditte bulunmadığını veya Rusya, Çin, İran ve Kuzey Kore ile askeri iş birliği yapmadığını da sertifikalandırmak zorunda kalacak.

Derinlemesine araştırma talebi

Bir diğer değişiklik tasarısı ise Türkiye’nin Hamas ile olası bağlarını incelemek için Dışişleri, Savunma ve Hazine Bakanlıklarının kapsamlı araştırma yapmasını öngörüyor.

Kongre, Türkiye’nin Hamas üyelerini veya finansal varlıklarını barındırıp barındırmadığını ve Hamas yetkililerinin Türkiye’de bulunup bulunmadığını bilgilendirilecek.

Türkiye ve İsrail arasında gerilim

Bu değişiklikler, ABD’nin NATO müttefiki Türkiye ile İsrail’in özellikle Suriye üzerinden artan anlaşmazlıklarını da gözler önüne seriyor. Türkiye, Suriye Devlet Başkanı Şara'nın başlıca askeri destekçisi konumunda bulunuyor.

Middle East Eye'ın aktardığına göre, İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile F-35 satışını engelleme konusunda görüşmeler yaptı.

Türkiye-Hamas ilişkisi

Kongrede Türkiye karşıtları, ülkeyi uzun süredir Hamas’a finansman sağlamak ve destek vermekle suçluyor. Hamas’ın siyasi ve askeri kanatları ayrı yapılar olarak işliyor. Siyasi liderlik 2012’ye kadar Suriye’nin Şam kentindeydi; daha sonra iç savaş nedeniyle ayrıldı.

Hamas yetkililerinin Türkiye’de bulunduğu ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan dahil Türk yetkililerle görüşmeler yaptığı biliniyor.

Trump ve Biden dönemi

Tasarıdaki değişiklikler, Trump yönetiminin Türkiye-Hamas ilişkilerine yaklaşımıyla çelişiyor. Trump yönetimi Türkiye ve Katar’ı Hamas ile arka kapı diplomasi kanalı olarak kullanmıştı.

Biden döneminde ise ABD, Orta Doğu diplomasisinde esnek adımlar atarak kendi “terör örgütü” tanımlarını bazen devre dışı bırakabiliyor.

F-35 Krizi ve S-400

Türkiye ile ABD arasındaki F-35 gerilimi 2019’a dayanıyor. Ankara’nın Rus S-400 hava savunma sistemi satın alması üzerine Türkiye F-35 programının eş üretiminden çıkarıldı ve Trump yönetimi 2020’de yaptırımlar uyguladı.

ABD yasalarına göre, Türkiye’nin F-35 programına yeniden kabul edilmesi için S-400 sisteminden vazgeçmesi gerekiyor. Ancak S-400’ün Suriye’ye konuşlandırılması İsrail’i alarma geçirebilir.

İsrail, ABD silah satışlarında bölgede nitelikli askeri üstünlüğünü korumak amacıyla veto hakkına sahip. NDAA’ya eklenen bir diğer değişiklik, Türkiye’yi Silah İhracat Kontrol Yasası kapsamına resmen dahil etmeyi öngörüyor.