Taliban’a karşı koymak adına en iddialı savaş ağalarının başında Raşid Dostum geliyordu. Mayıs ayında Financial Times’a Ankara’da verdiği röportajda “Kuzeye döneceğiz, bizim evimiz orası. Orada şehit düşmek benim için iftihardır” demişti. Ancak diğer Afgan gruplar gibi onun da macerası kısa sürdü ve savaşamadan döndü. Sosyal medyaya Dostum'un altın rengine boyalı barok mobilyalar ve göz kamaştırıcı kırmızı ve mavi neon disko ışıklarıyla süslü sarayında ağızları açık dolaşan Taliban üyelerinin görüntüleri yansıdı. Sarayı işgal eden Taliban üyeleri Dostum'un askeri tören üniformalarını ve etnik kıyafetlerini üzerlerinde denerken görüntülendi... Türkiye Raşid Dostum adını ilk kez Turgut Özal döneminde duydu. Türkiye’nin Afganistan’daki en önemli müttefiki olan Özbek asıllı general, 2008’de ölüm tehdidi üzerine Ankara’ya kaçırılmıştı. O günden beri Mogan Gölü manzaralı villasında yaşıyordu. 4 Aralık 2008’de Vatan gazetesi Afganistan’da Mareşal ünvanlı Özbek general Raşid Dostum’un Türk Dışişleri'nin gönderdiği özel bir uçakla Kabil'den alınıp sessizce Türkiye'ye getirildiği manşetten verilen özel haberle duyurmuştu. Ertesi gün Dostum Ankara’daki Oran sitesindeki evinden açıklamalar yapıyordu.
Orduyu yönet teklifi
Dostum, ABD’nin Afganistan’dan çekilme kararının ardından bir kez daha manşetlere çıkan isim oldu. Biden yönetimi çekilme kararını Mayıs’ta alıp uygulamaya koyduktan hemen sonra Taliban’ın ülkede kontrolü ele alabilme ihtimali belirdi. Dostum da bu tehlikeyi bertaraf etmek için biçilmiş kaftandı. 20 yıldır NATO tarafından eğitilip donatılan Afgan ordusunun bir lidere ihtiyacı vardı ve bu isim ömrünün büyük bölümünü Taliban’la mücadeleye vermiş olan Mareşal Dostum olmalıydı.
Üniforma detayı
Yıllardır sivil hayatın tadını Türkiye’de çıkaran Dostum, 24 Nisan’da Ankara’daki evinden çıktı. Üzerinde belki de yıllardır giymediği mareşal rütbeli Afganistan üniforması vardı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’la görüşmek üzere Vahdettin Köşkü’ne gitti. İkilinin görüşmesinden tek fotoğraf Anadolu Ajansı tarafından verildi. Ancak basına kapalı görüşmede neler konuşulduğuna dair bilgi verilmedi. ABD’nin çekilme kararı hayata geçince bu görüşmenin ne kadar önemli olduğu anlaşılacaktı.
Dostum, Ağustos başında gizli bir şekilde Afganistan’a geri döndü. Sadece eski bir komutan değil, Kâbil’deki yönetimin başında bulunan Cumhurbaşkanı Eşref Gani’nin de eski yardımcısıydı. Gani ile Taliban ilerleyişini durdurmak için bir plan yaptılar. Taliban karşıtı Taciklerin grubu Cemiyet-i İslami’nin lideri Ata Muhammed Nur’u da yanlarına katarak örgütün Afganistan’da yönetimi bir kez daha ele geçirmesini engelleyeceklerdi. Dostum hemen kendisine sadık Özbek komutanları da yanına alarak Taliban karşıtlığının yüksek olduğu kentlerde direnişi organize etmek için ülkeyi turlamaya başladı. Ancak kimse bu örgüte direnmeyi göze alamıyordu. Nitekim Dostum’un çabaları boşa çıktı. Öyle ki 2008’de Türk Dışişleri’nin kendisini alıp kaçırdığı Mezar-ı
Şerif’teki evi bile Taliban’ın kontrolüne geçti. Dostum’a yönelik tepki büyüdü. Özbek asıllı general çareyi Özbekistan’a kaçmakta buldu.
İttifak Ankara’da bir düğünde kurulmuştu
Türkiye’de sürgünde yaşadığı sır gibi saklanan Raşid Dostum 1 Haziran 2017’de bir kez daha objektiflerin karşısına çıkmıştı. Resmi açıklama, “Dostum’un tedavi amaçlı Ankara’da bulunduğu, ama aynı zamanda da Gazi Üniversitesi’nde eğitim alan oğlu Batur’un üniversite arkadaşı Belis Çolak ile Sheraton’daki düğününe katılacağı” şeklindeydi. Dostum’un daveti üzerine Afganistan Dışişleri Bakanı Selahattin Rabbani, Ankara’ya geldi. Atta Muhammed Nur da o gün Ankara’da düğün davetlilerindendi. Nur ile Dostum düğünden sonra Ankara’da Dostum’un evinde uzun uzun görüştü.