Washington Post: Ticaret savaşları, sabah kahvesini nasıl etkileyecek?

İyi bir fincan kahve, uygun fiyatlı bir lükstür. Ne yazık ki, kahve fiyatları her geçen gün daha pahalı bir hale geliyor.

Washington Post'a göre bu fiyatlanmanın en büyük sebebi ise Trump yönetiminin “Kurtuluş Günü” gümrük tarifesi paketi. Söz konusu paket, ham kahve çekirdeklerine ithalat vergileri getirdi. Bu adım, halihazırda rekor seviyelerdeki fiyatlarla zorlanan bir sektörde alarm zillerinin çalmasına yol açtı.

Şubat ayında, dünya genelinde arabica kahvesinin fiyatı 450 gram başına 4,41 dolara ulaştı. Bu veriler tarihteki en yüksek fiyat olarak kayıtlara geçti ve 2011’deki zirve ile 1977’deki don krizini geride bıraktı.
Bu dönüm noktası, herhangi bir gümrük vergisi açıklanmadan önce yaşandı.

Fiyatlar o tarihten bu yana biraz gerilese de hala yüksek seyrediyor. Haziran itibarıyla kavrulmuş kahvenin pound fiyatı (450 gramı)  ABD’li tüketiciler için geçen yıla kıyasla yaklaşık yüzde 13 daha pahalı.

Şimdi, yeni vergilerin eklenmesiyle birlikte, küresel kahve ticaretinde bir panik dalgası yayılıyor. Amerika Birleşik Devletleri, dünyanın en büyük ham kahve ithalatçısı konumunda.

ABD'deki üretim fiyatları nasıl etkileyebilir?

Kahve, tıpkı muz gibi tropikal bir meyve olsa da yetişmek için daha nadir alanları tercih eder. Sadece tropiklerin sıcaklık ve nemine değil, genellikle tropikal rakımlara da ihtiyaç duyar. Bu koşullar, “kahve kuşağı” olarak bilinen ekvatorun dar bir şeridinde bulunur. ABD içinde yalnızca Hawaii ve Porto Riko’nun çok küçük bir kısmı bu gereklilikleri karşılar; bu nedenle iç üretim son derece sınırlıdır.

Bazı çiftçiler, Güney Kaliforniya’nın mikro ikliminde kahve yetiştirmede başarı sağlasa da, ABD’deki yüksek işçilik maliyetleri ve sınırlı üretim, bu kahveyi çoğu Amerikalının karşılayamayacağı fiyatlara taşır.

ABD dünyanın en büyük kahve tüketen ülkelerinden biri konumunda. Kahve çiftlikten çıktıktan sonra ABD içinde devasa bir sektör oluşturmaktadır. İthalat, paketleme, gümrük kontrolleri ve elbette her gün çeşitli tariflerle milyonlarca kişiye sunulması.

Trump'ın kararı sonrası durumlar nasıl değişebilir?

On yıllardır kahve, ABD’ye gümrüksüz giriyordu; bu, 1,7 milyon Amerikalıya istihdam sağlayan bir sektör için kahvenin temel rolünün kabulüydü.

Bu muafiyet artık yok. Nisan ayında Trump yönetimi, neredeyse tüm ithal kahvelere yüzde 10’luk temel bir tarife getirdi. Ağustos ayında ise onlarca ticaret ortağına yönelik tarifeler yükseltildi.

Kahve üreten Hindistan, Endonezya ve Vietnam gibi ülkeler keskin oranda daha yüksek vergilere maruz kaldı. ABD ile güçlü ticaret anlaşmaları olan Meksika ve Kolombiya gibi ülkelerden gelen kahve ise büyük ölçüde muaf kaldı.

Ancak dünyanın en büyük kahve üreticisi Brezilya’ya geçen hafta yüzde 50 tarife getirildi. Brezilya, ABD’de tüketilen kahvenin yaklaşık yüzde 30’unu sağlıyor; bu nedenle fiyatlar ve sektör üzerindeki etkisi büyük olacak.

Küresel piyasalarda son durum ne?

Küresel kahve piyasası son yıllarda birbirini izleyen krizlerle boğuşuyor: Brezilya ve Vietnam’daki iklim kaynaklı ürün kayıpları, finansal spekülasyon ve yaygın nakliye sorunları fiyatları yükseltti. Kavurucular ve ithalatçılar zaten yetişmekte zorlanıyordu.

Tüm bunlar, kahve sektörünü dizlerinin üzerine çökerten COVID-19 pandemisinin hemen ardından geldi. Kapatılan kafelerden kopan tedarik zincirlerine kadar pandemi, küçük ve orta ölçekli işletmelerin yıllarca süren ilerlemesini yok etti. Birçokları için mevcut dalgalanma, aslında hiç bitmemiş bir kriz gibi hissediliyor.

Şimdi gümrük tarifeleri, birçok işletmeyi adeta uçurumdan itmeye hazırlanıyor. Küçük ve orta ölçekli ABD kahve şirketleri genellikle düşük kar marjıyla çalışır ve yurtdışındaki çiftliklerle doğrudan tedarik ilişkilerine güvenir. O çekirdekler ABD limanına ulaştığında, gümrük vergisini ödeyen çiftlik değil, işletmedir.

Tepkiler sürüyor

Ulusal Kahve Birliği ve Özel Kahve Birliği gibi kuruluşlar, bu politika değişikliğinin tedarik zinciri sürdürülebilirliğine, şeffaflığa ve erişilebilirliğe zarar vereceği yönünde endişelerini dile getirdi.

Bazı ithalatçılar, muafiyet kapsamındaki ülkelere yönelmeye çalışabilir, ancak çoğu durumda artan maliyetler doğrudan kahve severlere yansıyacak. Bazı kafeler şimdiden fincan başına 0,50 ila 1 dolar arasında zam yaptı. Perakende kahve paketlerinde de yakında benzer artışlar bekleniyor.

Öte yandan tarifelerin diplomatik zaferler getirip getirmeyeceği belirsizliğini koruyor, ancak günlük kahve fincanı üzerindeki etkisi şimdiden hissediliyor ve çok daha kötü olacağa benziyor.