150 milyar dolarlık projeye Atina'dan veto sinyali
Yunanistan, Türkiye'nin 1995'ten bu yana geçerliliğini koruyan "casus belli" kararını kaldırmadan Avrupa Birliği savunma fonlarına erişimine izin vermeyeceğini açıkça ortaya koydu
Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis’in Türkiye’ye yönelik yaptığı “casus belli” çıkışı Ankara'dan henüz resmi bir yanıt almadı. Miçotakis’in bu çıkışı, Avrupa Birliği’nin 150 milyar euroluk yeni savunma finansman mekanizması “SAFE” kapsamında yaptığı değerlendirme sırasında geldi.
Miçotakis, Türkiye’nin AB aday ülkesi olarak bu tür mali destek mekanizmalarından yararlanmayı talep ederken, aynı zamanda bir AB üyesi olan Yunanistan'ı savaşla tehdit etmesinin kabul edilemez olduğunu vurguladı. Özellikle Ege Denizi'nde karasularını 12 deniz miline çıkarma hakkını kullandığı takdirde Türkiye'nin bu durumu savaş sebebi (casus belli) sayması, Yunanistan açısından ciddi bir güvenlik sorunu olarak görülüyor.
Atina'dan veto sinyali
AB Genel İşler Konseyi’nin 27 Mayıs’ta "SAFE" planını oylamaya sunması beklenirken, Atina bu süreçte elindeki en güçlü koz olan “oybirliği” şartını kullanmaya hazırlanıyor.
AB hukukuna göre, aday ülkelerle yapılacak savunma iş birliklerinde tüm üye ülkelerin onayı gerekiyor. Yunanistan da bu bağlamda Türkiye’nin casus belli kararını kaldırmaması halinde veto hakkını kullanabileceğinin sinyallerini veriyor.
Helsinki formulü
Yunanistan, bu süreçte 1999 Helsinki Zirvesi’nde belirlenen ilkelere atıf yaparak Türkiye'nin AB adaylığı sürecinde uluslararası hukuka saygı göstermesini ve casus belli kararını geri çekmesini talep ediyor. Nihai hedefin ise Ege'deki kıta sahanlığı ve Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) konularının Lahey Uluslararası Adalet Divanı’na götürülmesi olduğu belirtiliyor.
Yunanistan Dışişleri Bakanı Yorgos Yerapetritis’in geçtiğimiz haftalarda İstanbul’a yaptığı ziyarette de bu konu gündeme geldi. Türk basınına göre Yerapetritis, Türkiye'nin Yunanistan'ı savaşla tehdit etmeye devam etmesinin, iki ülke arasında daha derin askeri iş birliklerini engellediğini ifade etti.
1995'den beri devam eden tehdit
Ankara'nın 8 Haziran 1995’te TBMM kararıyla aldığı ve Yunanistan'ın karasularını 12 mile çıkarması durumunda askeri güç kullanabileceğini belirten casus belli kararı, Atina tarafından uluslararası hukuka aykırı ve AB müktesebatıyla bağdaşmaz olarak değerlendiriliyor.
Yunan kaynaklara göre bu tehdidin kaldırılması, bir "jest" değil, Türkiye’nin AB adaylık sürecindeki yükümlülüklerinden biri. Yunanistan, bu konuda herhangi bir taviz ya da karşılık sunmayacağının altını çiziyor.
