URAP Sıralaması: İlk 10’dan en büyük düşüş Boğaziçi’nin

Dünyada üniversiteleri akademik performansları açısından sıralayan birçok liste bulunuyor. Bunlar arasında, Times Higher Education ve QS World University Rankings, küresel çapta prestijleriyle öne çıkan iki liste.

Türkiye’de de akademik çevre ve öğrenciler tarafından kabul gören bir sıralama listesi var: URAP (University Ranking by Academic Performance). 2009 yılından beri ODTÜ Enformatik Enstitüsü bünyesinde düzenli olarak yayınlanan URAP listeleri, belirlediği 15 göstergeye göre Türkiye sıralamasını oluşturuyor.

Bunlar sırasıyla: Makale sayısı, öğretim üyesi başına düşen makale sayısı, atıf sayısı, öğretim üyesi başına düşen atıf sayısı, toplam bilimsel doküman sayısı, öğretim üyesi başına düşen toplam bilimsel doküman sayısı, doktora mezun sayısı, doktora öğrenci oranı, öğretim üyesi başına düşen öğrenci sayısı, uluslararası ortak makale sayısı, öğretim üyesi başına düşen uluslararası ortak makale sayısı, yurtiçi ortak makale sayısı, öğretim üyesi başına düşen yurtiçi ortak makale sayısı, TÜBİTAK’tan alınan proje sayısı, öğretim üyesi başına düşen TÜBİTAK’tan alınan proje sayısı.

Tüm bu kriterler kullanılarak bir toplam puan oluşturuluyor ve üniversiteler puanlarına göre listede yerlerini alıyorlar. URAP’ın 2024-2025 eğitim öğretim yılına ait listesi de açıklandı. Koç Üniversitesi zirveye yerleşirken, listede 2. Hacettepe ve 3. ODTÜ oldu. Listede dikkat çeken bir konu da, ilk 10 içerisinde yer alıp son 6 yılda en fazla gerileyen üniversitenin Boğaziçi Üniversitesi olmasıydı.

Öyle ki, Boğaziçi 2019-2020 eğitim öğretim yılında 7.sırada yer alırken, 2024-2025’te 22.sıraya düştü. Aslında, 2019-2020, Boğaziçi’nin ilk 10 içerisinde yer aldığı son yıl oldu. Bu dönem aynı zamanda Prof. Dr. Melih Bulu’nun rektörlüğe gelmesinden önceki son eğitim öğretim yılıydı. Bir sonraki yılın, yani 2020-2021 eğtim öğretim yılının yarısında Bulu rektörlüğe atandı. Boğaziçi, o yıl listede 11.olarak ilk 10’daki yerini kaybetti. Sonrasında, yıl be yıl gerileme sürerek, 13, 14, 16, 22. sıraya düştü.

URAP listesinde, yukarıdaki sıraladığımız 15 gösterge, temelde 5 puan türü olarak gruplanıyor. Boğaziçi’nin son 6 yılda puanlardaki değişimini şu tablo gösteriyor:

Makale puanı   Atıf puanı        Bilimsel döküman        Doktora puanı              Öğretim Üyesi / Öğrenci Puanı

2019-2020       172.78             175.62             166.74                         123.53                         44.59

2024-2025       136.36             146.53             150.49                         121.18                         43.81

Bu puanlar ne demek?

Makale puanı, yayınlanan makale sayısının öğretim üyesi başına düşen makale sayısı oranıyla toplanmasıyla hesaplanıyor. Fakat bu makalelerin, etki ve kalitesinin belirlenmesi adına, inCites platformu içerisinde uluslararası referans kaynakları SCI, SSCI ve AHCI taramalarına girmiş olması gerekiyor.

Atıf puanında atıf sayısı ve öğretim üyesi başına düşen atıf sayısı oranı birleştiriliyor.

Bilimsel döküman, üniversitenin bünyesinde yer alan öğretim görevlilerinin kongrelerdeki konuşma metinlerinden yayınlanan kitaplarına kadar tüm belgelerin sayısı.

Doktora puanı, doktora öğrenci sayısının, doktora mezun sayısıyla toplanmasıyla elde ediliyor.

Öğretim üyesi / öğrenci puanı, öğretim üyesi başına düşen öğrenci sayısını gösteriyor.

Oksijen’in notu: Bu temel 5 gösterge hariç, 2024-2025 listesinde toplam puan belirlenirken yurtiçindeki ve yurtdışındaki üniversiteler ile ortaklaşa yazılan makale sayıları ve TÜBİTAK’tan alınan proje sayısı da dikkate alındı. 

İlk 10’da 3 temel değişim

Boğaziçi’ndeki bu düşüş hariç, son 6 yılda listenin ilk 10’unda 3 farklı değişim dikkat çekiyor. Birincisi, 2022-2023 eğitim öğretim yılında, Koç Üniversitesi’nin ilk sırayı Hacettepe Üniversitesi’nden devralışı. Ardından, 2023-2024 ve 2024-2025 döneminde Koç zirveyi koruyor.

İkinci önemli değişim, İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi’nin de Boğaziçi’ne benzer şekilde son 6 yılda 9. sıradan 20. sıraya gerilemesi. Üçüncüsü ise, Sabancı Üniversitesi’nin 2019-2021 arasında ilk 10’da yer almıyorken, 2021-2022 döneminde 9. olarak ilk 10’a yükselmesi.

Peki dünya sıralaması?

URAP’ın dünya üniversitelerini de sıraladığı bir listesi var. 2024-2025 URAP dünya sıralamasında, ilk sırada Harvard yer aldı. Universite Paris Cite ikinci, University of Toronto 3. oldu. Türkiye’den hiçbir üniversite ilk 500’e giremedi. Türkiye’den listeye giren ilk üniversite, 573.sırada yer alan Hacettepe Üniversitesi oldu.

Oksijen’in notu: Türkiye sıralamasında, 1. Koç Üniversitesi gelirken, dünya sıralamasına Türkiye’den ilk Hacettepe’nin girmesini sebebi, listelerde farklı kriterlerin değerlendirilmesi. Puan türleri aynı olsa da, dünya sıralaması teknik olarak farklı bir matematikle hesaplanıyor.

URAP 2024-2025 Türkiye Sıralaması

• 1-Koç Üniversitesi                                         
• 2-Hacettepe Üniversitesi
• 3-ODTÜ
• 4-Ankara Üniversitesi
• 5-İTÜ
• 6-İstanbul Üniversitesi
• 7-Gazi Üniversitesi
• 8-İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa
• 9-Sabancı Üniversitesi
• 10-Ege Üniversitesi
• 22-Boğaziçi Üniversitesi