ABD’de kayıp: Çeyrek trilyon dolar

Türk yeme içme sektörü 60 milyar TL yani, yaklaşık 6 milyar dolarlık bir satış kaybını konuşurken, geçen yıl ABD’deki kayıp 240 milyar dolar olarak hesaplandı. Rakamlar arasında çok büyük bir fark görünse de, aslında bu kayıp her iki ülkenin milli gelirine oranlandığında birbirine yaklaşıyor. ABD’deki kayıp ülkenin gayrisafi yurtiçi hasılasının yüzde 1.1’i düzeyinde gerçekleşirken, Türkiye’de bu oran yüzde 0.8 civarlarında gerçekleşti. Yani, kayıplara dolar bazında bakıp “Türkiye’de yeme içme sektörünün şikayetleri abartılı” yorumunu yapmak büyük hata olur. Tekrar ABD’ye dönersek; 2019’da toplam cirosu 899 milyar dolar olan yeme içme sektörü, 2020’yi 659 milyar dolarla kapattı. Ulusal Restoran Birliği’nin raporuna göre ülkede 110 bin işletmenin ya tamamen ya da uzun süreli olarak kapandığı belirtildi. Birlik Başkan Yardımcısı Hudson Riehle “2020 sektörümüz için tarihin en kötü yılıydı” değerlendirmesinde bulundu. ABD yeme içme sektörü 2021 için biraz iyimser ama eski rakamları hedeflemekten çok uzak. İçinde bulunduğumuz yıl satışların 731.5 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Bu rakam yakalansa bile, 2019’da kaydedilen 899 milyar doların yaklaşık 170 milyar dolar altında kalacak.

25 milyar dolar destek

Rapordaki ilginç bir nokta da, kapanan restoranların ortalama yaşının 16 olması. Bu da işi bilmeyen yeni heveslilerin açtığı işletmelerin değil, daha profesyonel ve köklü işletmelerin de krize dayanamadığını gösteriyor. Yeni ABD Başkanı Biden’ın 1.9 trilyon dolarlık “ekonomiyi canlandırma” paketinde restoranlara da 25 milyar dolar ayrılmış durumda. Bu yardım 20’den fazla şubesi olan işletmelere verilmeyecek. Yani McDonald’s, Starbucks gibi büyük zincirler bu paketten faydalanamayacak. Bar, şarap evleri, gıda stantları gibi işletmeler paket kapsamına dahil. 2020’deki ciro kayıplarına göre verilecek destek hibe şeklinde olacak. Restoranını tamamen kapatan veya aldığı yardımı başka harcamalarda kullananlar ise geri ödemekle yükümlü. Aslında sektöre en büyük destek ABD’de kişi başına 1.400 dolarlık mali yardım çeklerinin dağıtılacak olması. Paket servis ve al-götür hizmeti bulunan işletmeler, sokaktaki vatandaşa yapılan yardımdan fayda sağlayacak.