Pandemi nedeniyle daha da hız kazanan teknoloji şirketlerinin yükselişi, Türkiye’de de “en değerli şirket” sıralamalarını değiştirdi. 11 yıl önce Demet Mutlu öncülüğünde genç girişimciler tarafından kurulan Trendyol, ana ortağı Çinli Alibaba’dan aldığı son yatırımla değerini 9 milyar doların üzerine çıkartarak uzak ara Türkiye’nin en değerli şirketi oldu. Trendyol’un önümüzdeki günlerde yeni bir yatırım turunu tamamlayarak 14 milyar dolar değer üzerinden küçük bir hisse satışı daha gerçekleştireceği söyleniyor. New York’ta doğan ve New York Üniversitesi’ni bitiren Demet Mutlu; İsviçre, Japonya, ABD ve Türkiye’de çalıştı. Deloitte, P&G, Altria gibi küresel devlerde 5 yıl görev yaptı. P&G’deki kariyeri sırasında Harvard Business School’da MBA yapmaya karar verdi ve işi bıraktı. Harvard günlerinde, dünyada teknoloji girişimlerinin yükselişini gördü ve MBA eğitimini yarıda keserek Türkiye’ye döndü. Birkaç genç girişimciyle birlikte Trendyol’u kurdu. Moda markalarının e-ticaret yöntemiyle satışı için kurulan Trendyol, bugün 10 milyar dolara yaklaşan değerlemesiyle Türkiye’nin büyük holdinglerini, bankalarını, sanayi devlerini geride bıraktı. Hemen hemen her teknoloji girişimi gibi Trendyol da, küresel girişim sermayedarlarına hisse satarak büyümesini finanse etti. Şirket hızla değerlenirken, kurucuların hisseleri de her tur yatırımda küçüldü. Yapılan son yatırımla Trendyol’un hakim ortağı yüzde 86.5 hisseyle Çinli Alibaba. Yaklaşık 3 yıl önce Trendyol’a 1 milyar dolar değer üzerinden ortak olan Alibaba, yatırımının değerini 10’a katladı.
Hemen radara girdi...
“Trendyol, kurulduktan sadece birkaç ay sonra Temmuz 2010’da ilk yatırımlarını aldı. Mynet’un kurucusu Emre Kurttepeli ve teknoloji girişimcisi Sidar Şahin’le birlikte aralarında İpekyol’un ortaklarından Yalçın Ayaydın’ın da bulunduğu bazı işinsanları şirkete yatırım yaptı. Ardından, girişim sermayesi şirketi Tiger Global 3 milyon dolar civarındaki yatırımla şirketin yüzde 20 hissesini aldı. Aralık 2010’da Tiger Global 60 milyon dolar şirket değeri üzerinden yeni bir yatırım yaparak şirketteki hissesini yüzde 36’ya çıkarttı. Bu yatırım sonrasında Demet Mutlu yüzde 17.4, o dönemdeki eşi Evren Üçok yüzde 14.2,
Emre Kurttepeli yüzde 13.5, Maide Kurttepeli yüzde 6.6, Yalçın Ayaydın yüzde 7.1’le diğer ortaklar arasındaydı. Ağustos 2011’de Kleiner Perkins yüzde 12 hisseyle şirketin ortakları arasına katılırken, Tiger Global de hissesini yüzde 45’e yükseltti. Bu turda kurucular ve yerli yatırımcıların hisseleri biraz daha geriledi. İlerleyen tarihlerde Tiger ve Kleiner Perkins paylarını artırırken, EBRD de Trendyol’dan yüzde 4.8 hisse aldı. Demet Mutlu ve Evren Üçok dışındaki Türk ortakların sayısı ve hisseleri çok düşük oranlara geriledi.
Alibaba’nın zamanlaması
Şirketin kaderi 2018 ortalarında değişti. Dünya devi Alibaba; Tiger’ın yüzde 54, Kleiner Perkins’in yüzde 14, EBRD’nin yüzde 4.8, Maide ve Emre Kurttepeli’nin yüzde 1.6 hissesini satın aldı. Şirketi toplam 1 milyar dolar üzerinden değerleyen Alibaba, yüzde 75’e yakın hisse için 750 milyon dolar ödedi. Alibaba’nın sektördeki tecrübesi ve sınırsız mali gücüyle Trendyol temposunu artırdı. Ardından pandemiyle birlikte sektörün büyümesi beklenmedik bir ivmeyle hızlandı. Alibaba, Nisan 2020’de dışarıya kapalı bir yatırımla hissesini artırırken, şirketin değeri de 3 milyar 750 milyon dolar olarak tescil edildi. Yapılan san yatırım ise Trendyol’u Türkiye’nin en değerli şirketi konumuna taşıdı. webrazzi.com’un haberine göre; yüzde 1’in altında hisse alımı gerçekleştiren Alibaba şirketin değerini yaklaşık 9.5 milyar dolar olarak tescil etti. Son yatırımın ardından şirketin yüzde 86.5’i Alibaba’nın olurken, Demet Mutlu’nun yüzde 6.96, Evren Üçok’un yüzde 5.55, Begüm Tekin’in yüzde 0.78, Zeki Güçlü Kaya’nın yüzde 0.21 hissesi bulunuyor. Bugünkü değerlemeyle her yüzde 1 hissesi yaklaşık 100 milyon dolar eden Trendyol’un önümüzdeki günlerde 14 milyar dolar değer üzerinden yeni bir yatırım alacağı konuşuluyor.
Genç ve yeniliğe açık nüfusuyla Türkiye’de Trendyol gibi çok güçlü e-ticaret şirketleri var. Yine bir başka kadın girişimci Hanzade Doğan’ın kurup yönettiği hepsiburada.com bu piyasanın bir diğer büyük oyuncusu. hepsiburada.com 26 milyon civarındaki app indirme sayısıyla, bu alanda 33 milyon indirme sayısına sahip olan Trendyol’un hemen ardında yer alıyor.
Son dönemde yatırım almadığı için tescil edilmiş değeri bilinmeyen hepsiburada.com’un da Türkiye’nin en değerli şirketleri arasında üst sıralarda yer alabileceği belirtiliyor. sahibinden.com, gittigidiyor.com, n11.com da Türkiye’de e-ticaretin güçlü oyuncuları arasında yer alıyor.