Meta (Eski adıyla
Facebook) geçtiğimiz çarşamba gecesi (2 Şubat 2022) 2021 yılının son çeyreğine ait bilançosunu açıkladığında ABD borsalarda ana seans henüz kapanmıştı. İşlemler “
After hours” adı verilen düşük hacimli akşam seansında yapılıyordu. Wall Street analist ve trader’ları Apple, Amazon, Alphabet (Google) gibi, Meta’nın da her bilanço döneminde tahminlerin üzerinde ciro ve kar açıklamasına alışkınlardı. Nitekim Apple ve Alphabet’in rakamları yine tahminlerin üzerinde gelmişti. İşler 2022 için de iyi gidiyordu. Meta’nın ilk rakamları Bloomberg ve benzeri terminallere düştüğü andan itibaren işlerin ters gittiği anlaşıldı. Saniyeler sonra “After hours” seansında kan gövdeyi götürmeye başlamıştı. Normal seansı 323 dolardan kapatan Meta hisseleri, çok kısa sürede 230 dolara kadar geriledi. Ertesi gün normal seansta hisselerin fiyatı 230-240 dolara aralığında kaldı. Meta, haftayı 237 dolar seviyelerinden tamamladı. Şirket iki işlem gününde 220 milyar dolardan fazla piyasa değeri kaybetti. Meta’nın kurucusu ve CEO’su
Mark Zuckerberg’in kişisel serveti de kağıt üzerinde 31 milyar dolar azaldı. Zuckerberg’in o geceki kaybı Twitter’ın (30 milyar dolar) ve Delta Airlines’ın (26 milyar dolar) toplam piyasa değerlerinden bile fazla. Yılbaşından bu yana servetindeki 35 milyar dolar erimeye rağmen, Zuckerberg hala 89.6 milyar dolarla dünyanın en zengin 10’uncu insanı unvanına sahip.
Aslında bilançosu değil beklentileri kötü
İlk bakışta Meta’nın açıkladığı bilanço hiç de kötü görünmüyor. Hatta devasa kar rakamları var. Şirket, yılın son üç ayında 10.3 milyar dolar net kar sağladı. Analistlerin beklentisi ise 10.9 milyar dolar seviyesindeydi. 2022’ye ait beklentiler ise büyüme hızının duraklama noktasına geldiğini gösteriyor. Meta yöneticileri, bu yılın ilk çeyreğinde 27 ila 29 milyar dolar arasında satış geliri beklediklerini, bunun da yüzde 3 ile 11 arasında yıllık bazda çeyreksel büyümeye denk geldiğini açıkladılar. Meta’nın tarihinde yüzde 11’in altında çeyreksel büyüme hızı yok.
Apple’dan reklam darbesi
Meta’nın en büyük belası ise Apple. Kişisel verilerin korunması meselesini en önemli misyonu ilan eden Apple, geçen yılın ikinci yarısında kendi cihazlarına bir seçenek koymuş ve kişisel verilerinin kayıt altına alınmasını kullanıcılarının iznine tabi kılmıştı. Beklendiği gibi, neredeyse tüm Apple kullanıcıları kişisel verilerini toplanmasına izin vermemişti. Yeteri kadar veri toplayamayan Meta’nın sattığı reklamların etkinliği tartışmaya açılmış ve bazı büyük reklam verenler Meta’da reklam kullanımlarını azaltacakların açıklamışlardı. En büyük geliri ‘Hedefli reklamlar’ (targeted advertising) olan Meta, Apple’ın bu hamlesi nedeniyle 2021 yılının tümünde 10 milyar dolarlık reklam kaybına uğradığını açıkladı.
TikTok daha hızlı büyüyor
Meta, belki de Apple’dan daha büyük darbeyi ise TikTok’tan yedi. Daha kısa videoların paylaşıldığı, Amerikan teknoloji şirketlerinin bile ulaşamadığı bir kullanıcı algoritmasına sahip olan Çinli ByteDance grubuna ait TikTok, halen dünyanın en hızlı büyüyen teknoloji uygulaması. TiKTok’un hızlı yükselişine karşı Instagram’ın Reels adlı kısa video programına ağırlık veren Zuckerberg, buna rağmen rakibinin gerisinde kaldı. Özellikle 12-17 yaş arasındaki grup Meta’ya ait Instagram’dan TikTok’a geçiş yaptı. Şirketin kullanıcı sayısı son çeyrekte düşüş gösterirken, yıllık bazda yüzde 4’le tarihinin en düşük seviyesine indi. En karlı bölgeler olan ABD ve Kanada’da kullanıcı kayıplarının daha yüksek olması ise endişeleri katladı. Üstelik Meta’nın reklam satışları da karlılığı daha yüksek olan “News Feed” ve “Stories” bölümlerinden daha düşük karlılığa sahip kısa videolara kaydı.
Rakibin büyümesine gıpta ile bakıyor Financial Times’da “Meta’da kusursuz fırtına” başlığıyla çıkan haberde Zuckerberg’in bilanço sonrası analistlerle yaptığı toplantıdan şu kritik cümle yer alıyor: “Çok net bir gerçekle karşı karşıyayız. TikTok bir rakip olarak son derece büyük. Çok geniş bir taban üzerinden çok hızlı bir oranda büyümeye devam ediyor. Meta olarak son derece hızlı hareket etsek de, çok büyük hızla hareket eden bir rakibimiz var.” FT’nin haberinde Meta CFO’sunun şirketin yaşadığı kusursuz fırtınayı doğrularcasına “karşıdan gelen sert rüzgarlardan” bahsettiği belirtiliyor.
Metaverse ne zaman para kazanacak? Batı basınında Meta ile ilgili analizlerde, Zuckerberg’in tehlikeyi çoktan fark edip şirketin yönünü Metaverse dünyasına çevirmeye çalıştığı, şirket unvanını bile bunun için değiştirdiği konuşuluyor. Ancak, Wall Street dünyasında büyüme ve karlılığın devamı hep ön planda. Zuckerberg bu yıl ilk kez Metaverse faaliyetlerini yürüten bölümün rakamlarını da açıkladı. Facebook Reality Labs adlı bölümün 20x21 yılı cirosu, Oculus adlı VR tabanlı gözlüğün satışlarının artmasıyla 2.3 milyar dolara ulaştı. Ancak bölümün geçen yılki net faaliyet zararı 10.2 milyar dolar oldu. Ekonomi gazetelerinde yayınlanan analizlerde Metaverse dünyasının orta vadede 10 trilyon dolarlık ekonomik büyüklüğe ulaşacağı tahmin edilirken, Meta’nin bu işten para kazanmaya başlamasının da 10 yılı bulabileceği belirtiliyor.
FT’nin yorumu: Bir yenilik yapması lazım Financial Times Yayın Kurulu’nun bilanço sonrası kaleme aldığı başyazıda, Apple’ın kişisel verilerle ilgili hamlesinden Meta’nın ağır yara alması buna karşılık Google’ın karlılık ve büyümesini sürdürmesi şöyle irdeleniyor: “Google’ın muazzam bir arama motoru ve işletim sistemi (Chrome, Android) var. Apple de muazzam cihazlara ve işletim sistemine (iOS) sahip. Bunlar bugünkü internet dünyasının temel taşları. Meta ise isminin Facebook olduğu zamanlarda telefon geliştirme işinde başarısızlığa uğradı. Meta (Facebook, Instagram, WhatsApp) internetin yapı taşları olmak yerine, bu dünyaya girişi kapısı olarak konumlanmak zorunda kaldı. Bugünün teknoloji dünyası kesintisiz yeniliklere, icatlara bağımlı. Zuckerberg şimdiye kadar bunu başardı. Ancak, Apple ve Google’ın hala büyüme potansiyeli olan işleri yürütmesine karşılık, Meta’daki yavaşlama Zuckerberg’i büyük bir yeniliğe zorluyor. Yatırımcılar da ondan bunu bekliyor.”