Prime Video’nun belgeseli Lula Rich özellikle taytları ile tanınan pazarlama şirketi LuLaRoe’nun doğuşunu, hızla yükselişini ve gözden düşüşünü anlatıyor
Defne Akman
defnettinhanim@gmail.com Dört bölümlük belgesel, bir zamanlar Katy Perry, Kelly Clarkson gibi ünlülerle özdeşleştirilen, annelere evden çalışma imkanı sunarak onları maddi sıkıntılardan kurtarma vaadiyle ortaya çıkan bir giyim şirketi olan LuLaRoe’nun bir saadet zincirine dönüşerek nasıl aleyhinde sayısız davalar açılan bir kuruluş haline geldiğini akıcı bir şekilde aktarıyor.
Başlangıçta bir fırsattı
2012’de kurulan LuLaRoe, genç annelere evden çalışma imkanı sunan bir fırsat olarak internette yayıldı. Renkleri ve yumuşacık olmasıyla birlikte pazarlanan taytlar, ABD çapında kadınlar arasında yayıldı. Facebook sayfaları limitli sayıda stoklar, modellerle bombardıman edildi. Masum müşteriler de “bağımsız distribütör” olarak bu piramit yapılanmaya katıldı. Oturduğu yerden para kazanma fikri ilk başta şahane bir fikir gibi görünmekle birlikte, defolu kıyafetlerin distribütörlere kakalanması, şoke edici stok ücretleri gibi alarm verici durumlarla sistemin tam anlamıyla işlemediği ve ardında bir sürü mağdur bıraktığı gerçeği bir süre sonra ortaya çıktı. The Pharmacist ve Fyre Fraud gibi ses getiren yolsuzluk belgesellerinin yönetmenleri Jenner Furst ve Julia Willoughby Nason’ın imzasını taşıyan belgeselin başlıca kahramanları yıkılmış hayatlarını toparlamaya çalışan eski LuLaRoe bayileri. Bununla birlikte belgeselcilerin şirketin kurucuları DeAnne ve Mark Stidham’la da röportaj yaptıklarını belirtelim. Lula Rich ayrıca şirketin kurucularının da bir parçası olduğu Mormon alt kültürü, ekonomik eşitlik, dijital suçlar, dolandırıcılık, kadın hakları, sosyal medya ve elbette çok katlı pazarlama (MLM, multi level marketing) konularına değiniyor. MLM, özellikle Mormonlar’da görülüyor, Utah ise bu tür organizasyonların başkenti gibi. Çok katlı pazarlamanın Mormonlar arasında bu denli yaygın olması dinden çok sosyal yapıdan kaynaklanıyor. Herkesin potansiyel müşteriler ve satıcılar tanıdığı, kadınların ev dışında çalışması çok tercih edilmeyen ataerkil bir toplumda, bu büyük enerji kaynağının başka bir şeye dönüştürülmesi şaşırtıcı değil.
Haklarında dava çok
İlham verici bir hareketten, başkalarının malına göz koyup elinden almaya çalışan taktikleri ile hakkında birçok davanın açıldığı dalavereci bir şirkete dönüşen LuLaRoe’nun kurucuları haklarındaki tüm suçlamaları reddettiler. Karşı dava açarak, şirketin meşruiyetini ve organizasyon modelini savundular. LuLaRoe halen tam randımanlı olarak faaliyetlerini sürdürüyor. Birçok kadın hevesle markayı ve ürünleri tanıtmaya devam ediyor. Şirketin, pandemi ve akabindeki ekonomik gerileme sırasında yeni distribütörler kazanabilmek için giriş maliyetini azalttığı biliniyor.