Almanya seçiminde Merkel gölgesi

Ben Hall 

Akşam ilerledikçe Armin Laschet koltuğuna giderek daha fazla gömülüyor gibiydi. Alman Hristiyan Demokrat Birliği (CDU) liderinin geçen hafta Berlin’de sahneye çıkmasının sebebi, ne tecrübelerini paylaşmak ne de 16 yıllık muhafazakar iktidarlar döneminin ardından ülkesini nasıl ileriye götüreceğini anlatmaktı. CDU’nun şansölye adayı, Angela Merkel’in yeni çıkan biyografisinin yazarıyla söyleşideydi.  Partisi 26 Eylül’deki federal seçimlerde olası bir yenilgiye doğru giderken, Laschet vaktini iyi değerlendiriyormuş gibi görünmüyor. Şu ana kadar CDU seçmenini ülkeyi yönetmek için doğru kişi olduğuna ikna etmekte zorlandı. Kampanyanın son günleri yaklaşırken, Laschet 90 dakikasını kendisi değil görevden ayrılan Merkel hakkındaki soruları cevaplamaya harcadı. 

75 yıldır bırakan ilk şansölye 

Merkel 75 yıldır görevini seçime girmeden bırakan ilk şansölye oldu. Yakın zamana kadar genel olarak seçim kampanyasının dışında durmuştu. Ancak yokluğuyla bile kampanyada baskın bir rol oynamayı başardı.  Seçimin sonucunu Merkel’e sadık olan ama partisine aynı sadakati beslemeyen kararsız seçmenler belirleyecek. Görevi bırakmak üzere olan şansölye, muhtemel haleflerinden çok daha popüler durumda. Görünüşe göre, Almanlar onun özellikle kriz dönemlerindeki kararlı lider duruşunu hala el üstünde tutuyor.  Merkel’in biyografisi için yapılan söyleşide konuşan Laschet, ülkede iktidar karşıtı bir hava olmamasının “bu seçim kampanyasını özel kıldığını” belirtti. “Şu anki hissiyat Helmut Kohl’ün son aylarına hiç benzemiyor” diyen Laschet, şunları ekledi: “O zamanlar ‘16 yıl yetti’ duygusu vardı. 1998’de bu slogan hakimdi. Bugün kimse Angela Merkel için böyle bir şey söylemez.”  Laschet ile rakipleri Sosyal Demokrat Parti’nin adayı (SDP) Olaf Scholz ve Yeşiller Partisi’nden Annalena Baerbock için çıtayı Merkel’in karakteri belirliyor.  Bu engele ilk takılan kişi Baerbock oldu: Öz geçmişini biraz fazla şişirdiği ve yeni kitabındaki bazı pasajlarda intihal yaptığı ortaya çıktı.  Yeşiller’den bir yetkiliye göre, bunlar Baerbock’un deneyimsizliğini ele veren acemiliklerdi. Radikal tutumuyla isim yapmış bir partiye liderlik ediyorsanız, tecrübesizlik ölümcül bir kusura dönüşebilir. 

Törende gülerken yakalandı

Sonrasında, Almanya’nın batısı sel felaketiyle harap olmuşken, Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier’in kurbanlar için yaptığı konuşma sırasında Laschet arkada gülerken kameralara yakalandı. Bu video, neşeli mizacıyla tanınan Laschet’in şansölyelik için gereken ağırbaşlılık ve ciddiyetten yoksun olduğuna dair şüpheleri haklı gösterdi. O günden beri Laschet için her şey tepetaklak gidiyor. Merkel’in devamı olarak görülüyor; ama kampanyasına hız kazandırmak için sırtını dayayacağı taze fikirler geliştiremedi. Buna karşın Merkel’e denk olmaya en yakın kişi Scholz gibi görünüyor. Sağduyulu bir maliye bakanı olarak tanınan, ılımlı merkez solcu Scholz dengeli, ciddi, hatta biraz robot gibi biri ve bu tavrıyla Merkel sonrası kararsız oyları kendine çekebilir. Asgari ücretin artırılması, daha ucuz konut ve sabit emekli maaşı gibi unsurlardan oluşan politik söylemi eski moda görünebilir; ama hepsi net ve anlaşılır vaatler. Üstelik Scholz bir süredir koalisyon hükümetinin içinde asgari ücretin artırılmasını savunan çıkışlar yapıyordu. Yani o da bir devamlılık hissi uyandırıyor. 

“Politika değil lider değişsin, yeter”

Berlin’de bulunan Açık Toplum Vakıfları’ndan Daniela Schwarzer, “Politika ve üslup değişimine yönelik bir heves yok” diyor. “Ama artık CDU dışından bir şansölye görme arzusu var.”  “Merkel’in siyaseti susturma adetinden, sorunları çözmemesinden, işleri perde arkasından yönetmesinden bıkmış insanların sayısı giderek artıyor. Öte yandan gidişatın kesintiye uğraması istenmiyor.” Scholz cephesi kendi adaylarının bu ruh halini iyi anladığını düşünüyor. Almanlar Merkel’in üslubunu ve genel politika yaklaşımını sürdürmek istiyor olabilir; ama sıradaki şansölyenin düşük ücretli işler, dijital geri kalmışlık ve çekingen iklim politikaları gibi, Merkel’den miras kalan sorunları çözmesini de bekliyorlar. Merkel’in Salı günü seçim kampanyasına güçlü bir şekilde müdahil olarak olası bir sol koalisyonun getireceği risklere karşı uyarıda bulunması ve Laschet’in “ılımlılığını” övmesi, aslında Scholz’un CDU karşısında öne geçtiğinin bir göstergesi. Son on yılın büyük bölümünde, Merkel merkez sol koalisyon ortakları tarafından benimsenen politikalar için kendisine paye gösterilmesini beklemişti. Bu tavrı yüzünden Sosyal Demokratlardan gördüğü desteğin bir kısmını kaybetti, hatta kendi muhafazakar kanadında da rahatsızlık yarattı; yine de bu sayede kazandığı popülerlik partisinin işine yaradı. Şimdilerde Sosyal Demokratlar kendilerini Merkel için terk eden seçmeni geri kazanmaya hazırlanıyor. ©️ The Financial Times