Damla Karakuş
Köklü kurumlardan Varlık Yayınları’nın edebiyata güçlü bir ışık tutan Varlık dergisi ile başlayan yolculuğunu, yayınların yöneticisi Filiz Nayır Deniztekin ve derginin editörü Mehmet Erte’den dinledik.
“Varlık hep gençlerle şekillenen, devinen bir dergi”
- Varlık Dergisi Editörü Mehmet Erte Varlık Yayınları’nın doğuşunu ve bugünlere nasıl geldiğini anlatır mısınız?
Önce Varlık dergisi var, biliyorsunuz; 15 Temmuz 1933’te yayın hayatına başlıyor. Kurucumuz Yaşar Nabi Nayır, “yaratıcı bir inkılâp neslinin sanat sahasında da var olduğunu göstermek” istiyor. Varlık, Cumhuriyet’in yenilik ideallerine paralel olarak yayımlanan bir dergi ama asla bir eğitim broşürü veya siyasi bülten değil. Bununla birlikte tarihi boyunca pek çok yenileşme hareketine kılavuzluk ediyor, tartışmalar açıyor. Yaşar Nabi Nayır, 1946’da dergiyi Ankara’dan İstanbul’a taşıyor, aynı yıl Varlık Yayınları kuruluyor. Dağlarca’nın dediği gibi, Yaşar Nabi Bey “tek başına eğitim bakanlığı yapmış sayılır.” Dünya edebiyatından sayısız eseri Türkçeye kazandırmakla kalmıyor, halk edebiyatından felsefeye, siyasetten sanata her alana uzanıyor.
Gençler hep çok önemli
Nayır’ın vefatından sonra çocukları tarafından bu miras yaşatılıyor. 1 Ocak 1981’den beri dergimizin Sorumlu Yazı İşleri Müdürü olarak künyede adı yer alan Filiz Nayır Deniztekin, yayınevimizin yöneticiliğini de üstleniyor. Varlık dergisi edebiyat dünyası için çok değerli. Dergide nasıl bir strateji izliyorsunuz?
Varlık hep gençlerle şekillenen, devinen bir dergi. Aksi hâlde bir derginin dışarıdan destek almadan 88 yıldır ayakta durması ve okurlarına güvenerek yoluna devam etmesi mümkün olmazdı. Varlık ailesi olarak edebiyatı Türkiye’nin ve dünyanın siyasi hayatından, güncel sorunlarından bağımsız görmüyor, sorgulayıcı ve dönüştürücü bir tanıklık görevini üstleniyoruz. Varlık sadece edebiyatımızın gelişimini değil, ülkemizin kültür hayatındaki dönüşümleri de izlemek için benzersiz bir kaynak. Dergimizde resimden sinemaya, felsefeden tiyatroya, toplumbilimden dilbilime her alanda yazılar yayımlanıyor. Çoğulcu bir bakışı korumak ve disiplinler arası ilişkiler kurmak bizim için önemli.
“Ne aradığını bilen okura güveniyor, niteliği korumaya çalışıyoruz”
- Varlık Yayınları Yöneticisi Filiz Nayır Deniztekin Varlık Yayınları neler yapıyor bugünlerde? Projeleriniz hakkında bilgi verir misiniz? Pandemiyle birlikte süreç nasıl gidiyor?
2021 Yaşar Nabi Nayır Gençlik Ödülleri’ne değer görülen Emre Söylemez’in Hoş Koku (şiir), Elif Nur Aybaş’ın Çocukluk Ormanına Beş Olta (öykü) adlı kitap dosyalarını yayına hazırlıyoruz. Şeniz Pamuk’un Korku Çağında Çocuk Yetiştirmek (psikoloji, çocuk gelişimi) çalışması bugünlerde yayımlanacak. Adil İzci’nin hazırladığı Anılarda Sait Faik (anı, derleme), Damla Til Öğüt’ün çalışması Boşanma ve Ebeveynlik (psikoloji), Salih Bolat’ın Gittikçe Yakın (deneme), Esra Ersoy’un Kalır (öykü), Ceren Biber’in Hış (şiir) adlı kitapları, geçen aylarda yayımladığımız kitaplar. Koronavirüs salgını döneminde tüm olumsuzluklar bir yana, öyle sanıyoruz ki hep birlikte internetten dergi ve kitap edinmeyi öğrendik. Bu da dağıtım açısından her zaman sorun yaşayan yayınevleri adına olumlu bir gelişme. Sektörün sorunları sizce neler? Siz nasıl bir yol izliyorsunuz?
Çeşitlilik güzel, ancak okurun takip edebileceğinden fazla sayıda kitap basılıyor, bu da medya ve dağıtım gücünü elinde bulunduranların kitabevlerinde rafları, internette sayfaları işgal etmesine, diğerlerinin görünmemesine neden oluyor. Ne aradığını bilen okura güveniyor, belli alanlarda kararlılık göstererek niteliği korumaya, artırmaya çalışıyoruz. Varlık Yayınları yılda kaç kitap basıyor?
2020’de pandemi nedeniyle yeni kitap sayımızı düşürmek zorunda kaldık ve yeni basımlar dahil 44 kitap yayımladık. Tirajlar 1000-5000 arası.