Çiler İlhan
cilerilhan@gmail.com Daima Susan – Bir Susan Sontag Biyografisi; Amerika’nın en saygın ve hayranlık uyandıran entelektüellerinden biri olan Sontag’ın ölümünden altı yıl sonra yayımlanan bu dokunaklı kitap, kalıplara sığmayan bir ruhun ve göz alıcı parlaklıkta bir zekânın açıksözlü bir portresini çiziyor. Kitap, oğlu David Rieff’in Ölüm Denizinde Yüzmek kitabı gibi duygu yüklü değil. Sert. İlk baskısı 2011’de yapılan Daima Susan, tezatlarla dolu Sontag’ın tarafsız, hatta acımasız bir portresini çıkarıyor. Tek başına kalmaktan nefret eden, yazdıklarının üstünden arkadaşlarıyla satır satır geçen, günde bir kitap okumayı yüksek bir hedef görmeyen ama operaları, filmleri de kaçırmayan bir sanatçı var, satırlarda.
Kitabın yazarı Sigrid Nunez, ödüllü Dost dahil yedi romanı olan, itibarlı gazetelere katkıda bulunan, Boston Üniversitesi’nde ders veren bir yazar. Sontag’la asistanlığını yapmak üzere tanıştığında o 25, Sontag 43 yaşında; yıl 1976. Nunez ile David sevgili oldukları bir yıl boyunca Susan’ın dairesinde, üçü yaşadı. “Dünyaya kızgındı,” diyor Nunez. En önemli sebep onaylanmamış bir çocuk/luk olabilir mi? “Soğuk, bencil, narsist, zalim” anneyle geçmişi, oğluyla ilişkisinde belirleyici; “Sanki David ebeveyndi, kendisi ise çocuk.”
‘Günlüğümü yazarken kendimi yaratıyorum’
Yeniden Doğan, Sontag’ın 1947-1963 arasında tuttuğu günlükleri içeriyor. Bilinç Tene Kuşanınca ise 1964-80 arasında, 30’lu 40’lı yaşlarından. Her ikisini de yayına hazırlayan oğlu David Reiff, “Bu günlükleri çekici kılan şey, Susan Sontag’ı, olmak istediği kişiyi ve edinmek istediği benliği sunmasıydı” diyor. Sontag da günlüğe yüklediği anlamı benzer bir yaklaşımla açıklıyor: “Günlük yazarken kendimi başkalarının karşısında yapamadığım kadar açık yüreklilikle ifade etmekle kalmıyor, kendimi yaratıyorum. Bireysellik algımın bir aracı.” Daima Susan – Bir Susan Sontag Biyografisi/ Sigrid Nunez / Çeviren: Ayça Sabuncuoğlu/ Kafka Kitap Bilinç Tene Kuşanınca: Günlükler 1964 - 1980 / Yeniden Doğan: Günlükler ve Defterler 1947 – 1963 Hazırlayan: David Reiff/ Çeviren: Begüm Kovulmaz/ Everest Yayınları.