Kahraman Çayırlı
Bugün Madam Tussaud’nun ismini bilmeyen pek kimse yoktur sanırım. Böyle evrensel anlamda çok bilinen isimlerin hayatlarını ise nedense pek bilmeyiz ya da bilinçaltında bildiğimizi kabul edip, öğrendiğimizde aslında hiçbir fikrimiz olmadığının idrakiyle bir şaşkınlık yaşarız. İşte Edward Carey, Devrim Paris’inde hem kraliyet yanlıları hem de radikallerle ahbaplık eden hırslı bir vizyoneri, efsanevi Madam Tussaud’yu anlattığı Minik: Madam Tussaud’nun Olağanüstü Hayatı’nda (İthaki Yayınları) bize kesinlikle böyle şaşkınlık anlarından hem de bolca sunuyor.
İsviçre’nin bir köyünde Marie isimli küçücük bir kızın doğumuyla başlayan Minik: Madam Tussaud’nun Olağanüstü Hayatı, bu kızın zamanla uluslararası bir balmumu heykeli ustası olmasının sıra dışı hikayesini anlatıyor. Anne ve babasının vefatıyla yolu bir balmumu heykeltıraşıyla kesişen Marie, bu çıraklık sayesinde 1770li yılların sefalet içindeki Paris’ine ulaşıyor. Fransız Devrimi öncesinde ve esnasında yaşananlar Marie’nin hayatını da şekillendiriyor. Uzun zaman barınmak zorunda kalacağı dulun evi, derken yıkıntı durumundaki bir otel… Marie’nin balmumu yeteneği ona Versailles Sarayı’nın kapılarını açıyor. Marie Antoinette’e danışmanlık yaparken uzun süre bir dolabın içinde yaşamak zorunda kalıyor ve hatta prensesin doğumunda meraklı kalabalık yüzünden çok havasız kalmış odada pencereleri açtırarak prensesin hayatını da kurtarıyor.
Edward Carey’nin en önemli başarısı; bir yandan Marie’nin o zamanlar için küçük hayatındaki detaylarla, ateşler içindeki Paris’te yaşananları bir arada, birbirine eklemleyerek sunabilmesi... Yazar, Napolyon’a ve nihayet Londra’ya uzanan bu hayatı anlatırken özellikle Paris’teki arşivlerden çok faydalanmış. 20li yaşlarındayken birkaç aylığına, Madam Tussaud’nun Londra’daki bir dükkânında çalışmış olması da kuşkusuz ona bir hayli yardımcı olmuş. Nesnelere sahip olmak ile insanlara sahip olmak arasında Madam Tussaud’nun (1761-1850) hayatını takip ederken Edward Carey’nin yer yer ürkütücü bir üslup takındığını söylemeliyiz. Şimdi dünya çapındaki balmumu heykeli müzesi şubelerinde insanlar kuyruklarda beklese de Madam Tussaud’nun -minik Marie’nin- hayatı yoksulluğun, öksüzlüğün, sefaletin muhtelif yüzüyle dolu.
MİNİK: Madam Tussaud’nun Olağanüstü Hayatı / Edward Carey / Çeviren: Hilal Dikmen / İthaki Yayınları / Roman / 464 sayfa