Damla Karakuş
Sesli kitap ülkemizde gitgide popülerleşiyor, kullanıcı sayıları her gün çoğalıyor. Yolda, evde, arabada, bulaşıkları dizerken ya da aileyle vakit geçirirken artık kulaklar kitaplarda. Storytel Türkiye Ülke Müdürü Berk İmamoğlu ile sesli kitapların değişen ve gelişen dünyası üzerine konuştuk.
Sesli kitap alanında ilk adımı Seslenen Kitap ile siz attınız. Bu proje nasıl ortaya çıkmıştı ve sonra Storytel nasıl doğdu?
Bu fikir benim sesli kitaplara olan ilgimle ortaya çıktı. Sesli İngilizce kitapları özellikle arabada dinliyordum. Türkçe güncel kitapları sesli olarak bulmak mümkün değildi. Türkçe güncel kitapları da nasıl sesli hâle getirebiliriz, hatta aynı yurt dışında, özellikle ABD’de olduğu gibi, bunu yayıncılığın bir kolu haline getirebiliriz, diye araştırmaya başladık. Somut olarak bizi bu hayalin peşinde koşmaktan alıkoyan şey ise 2009’da mevcut teknolojinin bize fırsat vermeyeceğine kanaat getirmemizdi. Ama 2013’te bambaşka bir tablo ile karşı karşıyaydık. Bu, mobil cihazların hayatımızın bir parçası olmasıyla gerçekleşti. 2013 Temmuz’da ilk kaydımızı Ayşe Kulin ile tamamladık, 28 Ocak 2014’te 12 kitapla Seslenen Kitap’ın lansmanını yaptık. Bundan 3,5 yıl sonra, 2017’de İsveçli sesli kitap şirketi Storytel, Seslenen Kitap’ı satın aldı. Böylece Storytel Türkiye’deki yayın hayatına 2018 yılının Mayıs ayında başladı.
Okurların sesli kitaba ilgisinin her gün arttığını söylediniz. Bunu sağlamak için neler yapıyorsunuz? Kesinlikle, sesli kitaba olan ilgi her geçen gün artıyor. Bu sunduğumuz içeriğin çeşitliliği ile paralellik gösteriyor. Ebeveynler bu konuda iki kez şanslı, çünkü Kids Mode özelliğimiz tam da onların ihtiyacına çözüm oluyor. Ebeveynler bir şifre ile Kids Mode’u aktif hâle getiriyor ve çocuğuyla eş zamanlı olarak kitap dinleme deneyimini yaşıyor. Kids Mode özelliği ile 0-16 yaş arasında bulunan sesli kitaplara erişim sağlanıyor ve çocuğun kendi sesli kütüphanesini oluşturma fırsatı bulunuyor. Bir diğer kampanya ise Storytel artık üniversitelilere yüzde 50 indirimli.
Kitapla eş zamanlı
Kitabı okumayı ya da dinlemeyi okur tercih etsin, diyoruz ya, bu tercih hakkını onlara eş zamanlı sunmak mümkün mü? Sesli kitaplarda genel olarak telifi kalkmış eserler yer alıyor, dersek hata etmiş oluruz. Bir kitabın basılı hâli ile sesli hâlinin eş zamanlı çıkması, her ikisinin üretim sürecini paralel programlayarak gerçekleştirilebilir. Hak sahibi tercih ederse eseri hem basılı hem de sesli olarak kitapseverlerle buluşturabilir. Örneğin Şermin Yaşar’ın Oh Ne Ala Memleket kitabı pandemi sürecinin başında olduğumuz dönemde yayına hazır olduğu hâlde kitapseverle buluşması gecikti. Fakat eş zamanlı olarak sesli hâle getirildi ve öncelikle sesli olarak bekleyenleri ile buluştu. Berrak Yurdakul’un son kitabı Elleri Titremeden Ateşi Tutabilene, yayımlandıktan çok kısa bir süre sonra sesli kitap olarak Storytel’de sevenleri ile buluştu. ABD’de bir sesli kitap basıldıktan ne kadar süre sonra çıkıyor? Bu anlamda bir kıyaslama yapabilir misiniz? ABD’de ve özellikle Kuzey Avrupa’da sesli kitaplar uzun zamandır yayıncılığın bir kolu olarak kabul ediliyor. Hem Amerika’da hem de Kuzey Avrupa’da sesli kitaplar ile basılı kitaplar eş zamanlı olarak yayınlanıyor, diyebiliriz. Sadece Storytel’de yer alan, burası için yazılmış kitaplar da var. Belki bir yayınevi mantığıyla ilerlemek mümkün mü? Bugüne kadar birçok Storytel Original sesli kitabı yayınladık. Bunlardan Ruh İkizim ve Haydutlar Orkestrası yakın bir zamanda İngilizceye çevrildi ve tüm Storytel ülkelerinde, yani 25 ülkede, İngilizce olarak yayınlandı. Bu bizi oldukça gururlandırdı. Biz bir yayınevi değiliz, ancak bir yayınevi mantığı ile sesli kitapları üretiyoruz.
Bir sesli kitap nasıl oluşur?
Seslendirilecek eser belirlendikten sonra, yayınevi ve bazen yazarla birlikte kitabın bir kadın mı yoksa bir erkek sesi tarafından mı seslendirileceğine karar veriyoruz. Bunda eserin içeriği büyük rol oynuyor. Sonrasında seslendirme sanatçısı belirleniyor ve kayıt sürecine geçiliyor. Özel olarak oluşturulmuş stüdyolarda kayıtlar gerçekleşiyor. Örneğin 200 sayfalık bir kitabın sesli kitap haline gelmesi yaklaşık bir ayı buluyor. Sonra kontrol dinlemeleri yapılıyor ve yayına alınıyor. Tam bir ekip işi. Her aşamasında farklı uzmanlığı olan ekip arkadaşlarımız dahil oluyor. Sonunda da Storytel’in sesli kitap standartlarına uygun bir şekilde eseri sesli kitap hâline getiriyoruz. Mümkün olduğunca çok kitabı sesli kitap hâline getirmeyi istiyoruz. Buna yayınevleri ile birlikte karar veriyoruz. Bir kitabın sesli haklarının müsaitliği en önemli faktörlerden birisi. Bugün itibarıyla Storytel Türkiye kütüphanesinde 4000’in üzerinde Türkçe sesli kitap, 2000’e yakın Türkçe e-kitap, 100.000 İngilizce sesli kitap ve 120.000 İngilizce e-kitap yer alıyor.