Elektrikli arabaların başkenti elektrikli uçaklara yöneliyor

Lynsey Chutel and Henrik Pryser Libell / New York Times

Norveç kıyıları üzerinde süzülen Alia CX 300, motorundan yalnızca hafif bir uğultu duyulan, beyaz ve zarif bir “yusufçuk” gibi hareket ediyordu. Kuyruğundaki tek pervane dönerek uçağı fiyortlar, ormanlık tepeler ve Kuzey Denizi’ndeki somon çiftliklerinin üzerinden taşıdı. Elektrikle çalışan uçak, Norveç’in bir gün bu tür uçaklarla uzak adaları birbirine bağlamayı umduğu rotaları test etti.

Bu uçuş, Norveç’te bir elektrikli uçağın bir büyük şehirden diğerine yaptığı ilk test niteliğini taşıyor.

Norveç, Rusya dışındaki Avrupa’nın en büyük petrol üreticisi konumunda. Enerji Bakanlığı verilerine göre günde yaklaşık 2 milyon varil petrol üretiyor ve çoğunu Batı Avrupa ülkelerine satıyor. Aynı zamanda, geçen yıl rekor hacimle dünyanın dördüncü büyük doğal gaz ihracatçısı oldu.

Ancak Norveç, petrol gelirlerindeki düşüşe hazırlık yapmak amacıyla 1,9 trilyon dolarlık devlet fonunu yeşil enerji yatırımlarına yönlendiriyor. Norveç kıta sahanlığındaki petrol ve gaz rezervlerinin yarısından fazlası çıkarılmış durumda ve yeni sahaların keşfedilmemesi durumunda üretimin önümüzdeki on yıl içinde düşmesi bekleniyor.

Net sıfır emisyon hedefi

Norveç, net sıfır emisyon hedeflerine ulaşmak için ülke genelinde elektrifikasyon kampanyasını hızlandırıyor. Ülkenin iç elektrik tüketiminin büyük kısmı zaten yeşil enerji kaynaklarından sağlanıyor ve bazı petrol ve gaz sahaları elektrikle çalıştırılıyor.

Taşımacılık sektörü, en fazla ilerleme kaydedilen alan oldu. Geçen yıl Norveç’te satılan yeni otomobillerin neredeyse %90’ı elektrikliydi. Nordea bankasından Thina Margrethe Saltvedt, “Elektrikli uçaklar Norveç’in mevcut endüstrisine fazla zarar vermiyor, bu yüzden direnişle karşılaşmaz,” diyor.

Elektrikli uçuş için testler başladı

Norveç zaten deniz taşımacılığında elektrikli feribotlar kullanıyor. Şimdi ise ülke havaalanları otoritesi Avinor, özellikle “süt rotaları” olarak bilinen kısa mesafeli ticari uçuşlarda elektrikli uçak kullanımını teşvik ediyor.

Ülkede her gün 560 iç hat uçuşu yapılıyor ve bunların dörtte üçünden fazlası 250 milden kısa. Bu uçuşların çoğu, uzak adalar ve Kuzey Kutup Dairesi’ndeki topluluklar gibi erişimi zor bölgeleri birbirine bağlıyor ve devlet tarafından sübvanse ediliyor.

Test uçuşu ve teknik özellikler

Alia CX300, bu ayın başında beş batarya paketi tam şarj edilmiş şekilde Stavanger’den Bergen’e doğru test uçuşuna çıktı. Beta Technologies, Bristow helikopter şirketi ve Avinor tarafından yürütülen deneysel uçuş, elektrikli uçuş rotalarını test etmek amacıyla yapıldı.

Uçağın kanat açıklığı 50 feet (15 metre) ve maksimum hızı 176 mph (283 km) . İki pilot Jeremy Degagne ve Cole Hanson, uçağın altındaki araziyi gösteren ekranı izledi. Minimal kokpit tasarımında hareketli iğneli yakıt göstergesi yoktu ve yalnızca telsizden gelen sohbet sesi duyuluyordu.

Bataryaların sınırları

İngiltere’de Cranfield Üniversitesi havacılık profesörü Guy Gratton, “Elektrikli uçuşların Achilles topuğu bataryadır,” diyor. Bataryalar, aynı enerji miktarını depolamak için gereken yakıta göre 50 kat daha ağır. Ayrıca elektrikli uçak, yakıtla çalışan uçaklar gibi yol boyunca hafiflemiyor.

Bataryaların sınırlı ömrü var ve hızlı şarj teknolojisi, uçaklarda kullanılan büyük bataryaların ömrünü hızla kısaltabilir.

Soğuk hava ve rüzgar gibi zorlu koşullar bataryaların performansını etkileyebilir. Gratton, menzil ve taşıma kapasitesi konusunda hâlâ şüpheci olduğunu belirtiyor.

Alia CX300 ve yatırımlar

Alia CX300, Vermont merkezli Beta Technologies tarafından geliştirildi ve uzmanlar tarafından en umut verici elektrikli uçak projelerinden biri olarak değerlendiriliyor. ABD’de test uçuşlarını tamamlayan uçak, bu yıl Paris Air Show’da ilk kez tanıtıldı.

Norveç, test uçuşunu gerçekleştirmek için 5 milyon dolar devlet desteği sağladı ve önümüzdeki dönemde 44 havaalanını elektrikli uçuşa uyarlamak için ek yatırımlar planlanıyor.

© 2025 The New York Times Company