Arz daralıyor, talep artmaya devam ediyor: NYT kahve fiyatlarındaki yükselişi inceledi

Santul Nerkar / The NEW YORK TIMES

Thaleon Tremain kahve söz konusu olduğunda genelde piyasanın söylediğini görmezden gelmeye çalıştı.

Kaliforniya’da Pachamama Coffee’nin CEO’su ve kurucu ortaklarından biri olan Tremain, özel kahve çekirdeklerini küresel emtia fiyatlarının belirlediğinden daha yüksek bir fiyatla satıyor. Kahvenin bir lüks ürün olarak algılanmasını ve bu doğrultuda fiyatlandırılmasını istiyor, böylece Peru, Nikaragua ve Etiyopya gibi ülkelerde çekirdekleri yetiştiren çiftçiler maliyetlerini karşılayabiliyor.

Ancak Tremain, artık kahvenin yanlış nedenlerle pahalılaştığından endişeli. Son yıllarda, tekrar eden kuraklıklar ve seller küresel kahve arzını daraltarak fiyatların sık sık yükselmesine neden oldu. İklim değişikliğinin kakao, zeytinyağı ve portakal suyu gibi diğer temel ürünler üzerindeki etkileri de benzer bir tablo sergiliyor. Aynı zamanda, küresel kahve talebi artmaya devam ediyor ve kahve tüketicilerinin kahveyi azaltma yönünde bir işaret göstermiyor. Bu ay, bazı piyasalarda fiyatlar neredeyse 50 yılın en yüksek seviyesine ulaştı.

Tremain, fiyatlar düşse bile oynaklığın kendi işletmesi gibi girişimlerin sürdürülebilirliğini ve kahve çiftçilerinin geçim kaynaklarını tehdit ettiğini söylüyor. Ayrıca, lattelere de kaçınılmaz olarak daha yüksek fiyatlar yansıyabilir. Tremain bir röportajında “Zamanla çok daha yüksek fiyatlar göreceğiz. Az talebi karşılamıyor” diyor.

Sınırlı koşullar ve artan talep

Dünyanın en çok tüketilen içeceklerinden biri olmasına rağmen, kahve yalnızca çok spesifik koşullarda yetişebiliyor: sisli, nemli ve tropikal iklimler, hastalıksız zengin topraklar gerekiyor. ABD, Hawaii’de yetiştirilen az miktarda kahve dışında, yerel olarak neredeyse hiç kahve üretmiyor ve dünyanın en büyük kahve ithalatçısı konumunda. Sınırlı kaynaklar, küresel kahve fiyatlarını aşırı hava olaylarına karşı savunmasız bırakıyor.

ABD Tarım Bakanlığı’na göre, geçen yıl dünya kahve üretiminin yaklaşık yüzde 57’si arabica çekirdeklerinden geldi ve Brezilya en büyük ihracatçı oldu. Ancak bu yaz yaşanan şiddetli bir kuraklık, Mayıs-Eylül arasında gerçekleşen hasadı büyük ölçüde etkiledi ve önümüzdeki yılın mahsulünü de tehdit edebilir.

Vietnam’da ise şiddetli bir kuraklığı takip eden yoğun yağışlar, dünyadaki en büyük robusta rezervlerine zarar verdi. Robusta, küresel olarak en çok tüketilen ikinci kahve türü olup genellikle hazır kahve karışımlarında kullanılıyor.

Fiyatlardaki oynaklık

Kahve piyasasındaki dalgalanmalar, mahsul kaygılarını yansıtan karakteristik bir volatilite sergiledi. Sadece Kasım ayının başından bu yana kahve çekirdeklerinin toptan fiyatı yüzde 30’dan fazla arttı. Aralık ortasında, arabica çekirdeklerinin vadeli işlem fiyatları pound başına 3.30 doları aşarak 47 yıllık bir rekor kırdı.

Capital Economics’in baş iklim ve emtia ekonomisti David Oxley, geçen ay yayımladığı bir notta, “Kahve fiyatlarının yalnızca arz iyileştiğinde ve stoklar yeniden dolduğunda gevşeyeceğini tarih gösteriyor,” dedi.

Uzmanlar, aşırı hava olaylarının giderek yaygınlaştığını ve kahve fiyatlarındaki dalgalanmalara katkıda bulunduğunu söylüyor. 2011 yılında, birkaç ülkede yaşanan kuraklıklar ve yoğun yağışlar kahve üretimini daraltınca fiyatlar fırlamıştı.

Artan talep

Üretim azalırken, küresel kahve talebi özellikle Çin’deki tüketim artışı nedeniyle yükseldi. ABD Tarım Bakanlığı’nın Haziran ayında yayımladığı bir rapora göre, Çin’in kahve tüketimi son beş yılda yüzde 60’tan fazla arttı.

Başka faktörler de bu duruma etki etti. 2021’de COVID-19 pandemisinin neden olduğu tedarik zinciri sorunları, Güney Amerika’daki siyasi istikrarsızlıkla birleşerek ihracatı yavaşlattı ve fiyatların yükselmesine neden oldu. Ancak yüksek enflasyon hafiflese bile, birçok tüketici şirket fiyatları artırmayı planlıyor. Dünyanın en büyük kahve üreticisi Nestlé, geçen ay kahve fiyatlarını artıracağını ve ambalaj boyutlarını küçülteceğini duyurdu. Folgers ve Dunkin’ Donuts’un evde tüketim kahve markalarını üreten J.M. Smucker, Ekim ayında fiyat artışlarına gideceğini açıkladı.

Rutgers Üniversitesi’nde kahve üretimi üzerine araştırmalar yapan doçent Kevon Rhiney, Brezilya’nın kahve mahsulünün kuraklıktan toparlanmasının iki yıl alabileceğini söyledi. Ancak Rhiney, kahve fiyatlarının iklim değişikliğinden etkilenen diğer değerli mahsuller gibi yükselmeye devam edeceğinden endişe ediyor. Dünya ısındıkça kahve bitkileri daha az verimli hale gelecek ve ormansızlaşma gibi uygulamalar endüstrinin sürdürülebilirliğini tehdit etmeye devam edecek.

“Bir anlamda bu, gelecekte olacakların bir işareti,” dedi Rhiney. “Kahve yetiştirmek için uygun alanlar zamanla daralacak.”

Kahve fiyatlarındaki oynaklık, bağımsız bir kahve kavurma şirketi olan Carrboro Coffee Roasters’ın başkanı Scott Conary’i de endişelendiriyor. Conary, “Sektörün sürdürülebilirliği açısından bu sağlıklı değil" diyor. 

Conary, geçmişte dalgalanmalara genellikle kahve fiyatlarını kademeli olarak artırarak yanıt verdiğini söyledi. Ancak önümüzdeki yıllarda en çok ulaşım ve depolama maliyetlerindeki büyük artışlardan endişe ettiğini belirtti.

Yine de Conary, kahve fiyatlarındaki artışın farkındalık yaratması ve müşterilerin kendisi gibi daha küçük, butik üreticilerden satın alma yönünde teşvik edilmesi durumunda bunu olumlu bulacağını söyledi. Conary, “İnsanlar kahvenin tarımsal bir ürün olduğunu anlamalı,” dedi ve ekledi: “Kahve için yeterince ödeme yapmıyoruz". 

© 2024 The New York Times Company