New York Times yazdı: Dünyaya güç sağlayan derin deniz kabloları nasıl üretiliyor?

Stanley Reed / New York Times

Geçtiğimiz bahar aylarında, Finlandiya’nın ormanlık kıyısındaki ince ve yaklaşık 1 kilometre uzunluğundaki bir iskelenin ucunda, burun kısmı şişkin, arka tarafı ağır teçhizatlarla dolu, 170 metre uzunluğunda hantal bir gemi duruyordu.

Monna Lisa adlı bu gemi, yaklaşık 250 milyon euro (yaklaşık 292 milyon dolar) maliyetle Romanya’da inşa edildi ve dünyanın dört bir yanında elektrik sistemlerinin genişletilmesi ve yeniden yapılandırılmasında önemli bir araç olarak hizmet verecek.

Bir haftalık süre boyunca, yaklaşık 130 kilometrelik yüksek voltajlı kablo, bir fabrikadan bu gemiye doğru uzanarak, gemide büyük döner tablalara yüksek kuleler gibi sarılarak yüklendi.

Helsinki’nin hemen dışında, Pikkala’daki bu tesis, dünyada yalnızca birkaç yerde bulunabilen, ülkeleri birbirine bağlayacak kapasitede ve okyanus derinliklerinin zorlu koşullarına dayanacak dayanıklılıkta iletim hatları üretebilen yerlerden biri.

Elektrik sektörü artık eskisi kadar sıradan bir iş değil. Önümüzdeki on yıllarda, veri merkezlerinden elektrikli araçlara kadar pek çok ihtiyacı beslemek için dünya çapında elektrik talebinin artması bekleniyor. Elektrik şebekesinin kendisi de modernize edilerek yeni enerji kaynaklarına erişmek ve sınır ötesi ticaret sağlamak için genişletiliyor.

Ülkeler arasında elektrik paylaşımı için ya da kabloları gözden uzak tutmak adına, deniz altı güzergahları genellikle tercih edilen yöntem.

Bu fabrikayı işleten Milano merkezli Prysmian için, bu ağır hizmet tipi kablolara olan talep, tedarik kapasitesinin çok ötesine geçmiş durumda.

"2028 yılına kadar sipariş kabul etmiyoruz"

Prysmian CEO’su Massimo Battaini, tesiste yaptığı bir röportajda “2028 yılına kadar üretimimiz neredeyse tamamen satılmış durumda” dedi. Şirketin sipariş defterinde bu kablolar için yazılı bulunan siparişlerin, beş yıl önce 2 milyar euro iken şimdi yaklaşık 17 milyar euroya çıktığını ekledi. Bu iletim hatları, 2 gigawatt’a kadar güç taşıyabiliyor.

Uzmanların söylediğine göre, pazar sıkışık durumda çünkü bu yüksek kapasiteli kabloların üretimi hem zor hem de zaman alıcı. Elektriği ileten çekirdekleri oluşturmak için, 161’e kadar bakır veya alüminyum telin birbirine sarılması gerekiyor. Fabrikada bu teller — genellikle her kabloda üç tane olacak şekilde — polietilen yalıtım içine alınıyor, plastik ve kurşunla kaplanıyor, ardından metal bir zırhla donatılıyor.

Kabloların dikey şekilde asılı kalması üretimi daha verimli kıldığından, üretim hatları adeta ortaçağ kulelerini andıran yapılar içinde yükseliyor. 510 çalışanı bulunan bu Fin fabrikası, üretimini yılda yaklaşık 1850 kilometreye çıkarmak için 185 metreden daha yüksek yeni bir kule daha ekledi.

Trump'ın bakır tarifesi işleri bozabilir

Kablo endüstrisi ayrıca, Başkan Donald Trump döneminden kalma ithal alüminyuma %50 gümrük vergisi ve benzer şekilde bakıra uygulanan tarifelerle karşı karşıya; bu da Prysmian’ın maliyetlerini artırabilir.

Ancak şirket, ABD’de güçlü bir üretim üssüne ve yerel bakır kaynaklarına sahip olduğu için bu konuda iyi bir konumda olduğunu söylüyor.

Finlandiya’daki bu kablo üretim operasyonunun kökleri bir asırdan daha öncesine uzanıyor; o dönemlerde kablolar donmuş göllerin üzerine at arabalarıyla taşınıyordu. İtalyan sanayi devi Pirelli, daha sonra Prysmian’a dönüşecek olan birimi Nokia’dan 2000 yılında satın aldı.

Imperial College London’da elektrik enerjisi mühendisliği profesörü Tim Green “Başka bir şirketin bu pazara girmek istemesi durumunda, yıllar sürecek akıllıca üretim tekniklerini öğrenmeden bunu yapması oldukça zor” ifadelerini kullandı.

Kablolar yüklendikten sonra Monna Lisa, Atlantik Okyanusu’nu aşarak Virginia açıklarında inşa edilmekte olan bir rüzgar çiftliğini bağlamak üzere yola çıktı.

Kablo döşerken, güçlü gemi, su jetleri yardımıyla 5 metreye kadar derinlikte hendek açan ve kabloyu aynı anda gömen bir pulluk çekiyor. Bu, sürüklenen çapalardan ya da kasıtlı sabotajlardan korunma sağlıyor. Geçtiğimiz yıl, Finlandiya’yı Baltık Denizi’ndeki diğer ülkelere bağlayan bir güç kablosu ve iletişim hatları, bir geminin çapa sürüklemesi sonucu kopmuştu.

Uzaktan kumandalı bir araç, kabloların planlanan güzergahı takip ettiğinden emin oluyor. Güçlü motorlar ve sofistike bir yönlendirme sistemi, hava kötüleştiğinde geminin pozisyonunu korumasına yardımcı oluyor; bu da kablonun korunmasını sağlıyor ve zaman ile maliyetten tasarruf sağlıyor.

Filo yöneticisi Valerio Acquaotta “Bu sayede kabloyu kesmek zorunda kalmıyoruz, hatta bu birkaç gün aynı yerde kalmayı gerektirse bile” şeklinde konuştu.

© 2025 The New York Times Company