iPhone üreticisi Tayvanlı Foxconn neden Teksas ve Tayland'a yatırım yapıyor?

Foxconn, Çin'in merkezindeki fabrikalarında dünyadaki tüketici elektroniğinin önemli bir bölümünü üretiyor. Apple için uzun süredir iPhone'ların montajını yapan şirket, yapay zeka sistemlerine güç veren bilgisayar sunucularının neredeyse yarısını ürettiğini söylüyor.

Son iki yılda Foxconn, Çin'e olan bağımlılığını azaltmak için dünya çapındaki operasyonlarını geliştirmek üzere milyonlarca dolar harcadı.

Başkan seçilen Donald Trump, önümüzdeki ay görevdeki ilk gününde Çin'den ve diğer ülkelerden ithal edilen mallara gümrük vergisi getirme sözü verdi. Foxconn ise yıllardır bu olasılığa karşı hazırlık yapıyor.

Foxconn'un Trump endişesi azaldı

Foxconn'un Yönetim Kurulu Başkanı Young Liu geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, şirketin büyüyen küresel ayak izinin Trump'ın beklenen gümrük vergilerine karşı korunmasına yardımcı olacağını söyledi.
Liu, şirketin Teksas anlaşmasını tamamlamasının ardından Taipei'de düzenlenen bir forumun ardından gazetecilere verdiği demeçte, “Bizim üzerimizdeki etkisi rakiplerimize kıyasla muhtemelen daha az olacak” dedi.

Mevcut bir Foxconn deposunun yanında bulunan Teksas'taki parsel, şirketin yapay zeka işi için kullanılacak.
Foxconn ayrıca Hindistan'da Bangalore ve Tamil Nadu'da iPhone ve Meksika'da Jalisco'da yapay zeka sunucuları üretecek fabrikalar için arazi ve ekipmana yüz milyonlarca dolar harcadı. Tayland hükümeti 11 Aralık'ta Foxconn'un bir yan kuruluşunun bilgisayar çipi işinde kullanılmak üzere parça ve ekipman üretmek için 300 milyon dolarlık yatırımını onayladı.

Foxconn'un hamleleri, Trump'ın göreve geldiği ilk dönemde Çin ile ticaret savaşı başlatmasından bu yana geçen yıllarda, özellikle Asya'daki çok uluslu şirketlerin tedarik zincirlerini yeniden yapılandırma ve üretim operasyonlarını başka yerlere taşıma çabalarının bir simgesi. Üreticiler başka bir yerde daha fazla üretim yapmanın Trump'ın vaat ettiği bir sonraki gümrük vergilerinin acısını azaltacağını umuyor.

Foxconn'un işi kolay değil

Ancak Foxconn'un yıllardır devlet destekli altyapı yatırımlarından faydalandığı Çin dışındaki üretim modelini tekrarlaması kolay olmayacak. Şirket daha önce başka ülkelerde daha küçük fabrikalara yatırım yaptı ve hiçbiri gelirinin büyük çoğunluğunu sağlayan Çin'deki devasa fabrikalarının önemine rakip olmaya yaklaşamadı. Liu geçen yıl bunun değişeceği sözünü verdi.

Ticaret savaşı, Foxconn gibi Çin'deki üretime büyük ölçüde bel bağlayan şirketler için yeni riskler yarattı. Bazıları Foxconn'un Çin'in merkezindeki dev kampüsünde protestolara neden olan ülkenin sert pandemi karantinaları, şirketin Apple da dahil olmak üzere müşterileri arasında ülkeye olan bağımlılıkları konusundaki endişeleri artırdı.

Trump Foxconn'u Çin dışında daha fazla yatırıma itebilir

Taipei'deki bir düşünce kuruluşu olan Tayvan Ekonomik Araştırmalar Enstitüsü'nde kıdemli analist Chiu Shih-fang, Trump'ın vaat ettiği gümrük vergilerinin Foxconn'u Çin dışında daha da fazla yatırım yapmaya itebileceğini söyledi. Chiu, “Foxconn'un halihazırda bazı acil durum planları var” dedi.

Ancak şirketin gerçekleşmeyen büyük yatırım vaatlerinde bulunma konusunda bir sicili var. Foxconn 2011 yılında Brezilya'da 100 bin kadar istihdam yaratması beklenen bir fabrika planladığını duyurmuştu. Ancak 2017 yılına gelindiğinde fabrika 3 binden az kişiye istihdam sağlıyordu. Bundan önce, Endonezya'da 1 milyar dolarlık bir fabrika planları suya düştü.

Foxconn 2017 yılında Wisconsin'de devasa bir üretim tesisi kurmak için 10 milyar dolar harcayacağını söyledi ancak bu miktarın sadece küçük bir kısmını harcayabildi.

Bu yatırım, Foxconn'un ABD Başkanı'nın ticaret ve özellikle de Çin'den yapılan ihracat konusunda sert bir tutum benimsediği bir dönemde üretim istihdamı yaratma sözü vererek Trump'la iyi ilişkiler kurmasının bir yolu olarak başladı.

O dönemde Trump projeyi ekonomik gündemi için büyük bir başarı olarak övdü. Bunu, şirketin kurucusu olan ve daha sonra politikacı olan milyarder Terry Gou ile şahsen müzakere ettiği bir talih kuşu olarak çerçeveledi.

© 2024 The New York Times Company